Tweet

Ως γενική αρχή, σύμφωνα με πληροφορίες, οι θεσμοί παρατηρούν πως σε καμία ευρωπαϊκή χώρα, πλην της Ελλάδας, το βάρος της προστασίας του δανειολήπτη δεν βαρύνει την τράπεζα, αλλά αντιθέτως το κράτος. Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, είναι σαφές πως οι τράπεζες είναι αυτές που συνεχίζουν να υφίστανται το μεγαλύτερο βάρος της προστασίας της πρώτης κατοικίας του υπερήμερου δανειολήπτη.
 

Όπως γράφει η Ναυτεμπορική, συγκεκριμένα τα θέματα στα οποία υπάρχουν ενστάσεις από την πλευρά των θεσμών είναι:

1 Στο νέο θεσμικό πλαίσιο κρίνεται απαραίτητο να ληφθεί υπ’ όψιν η συνολική περιουσιακή κατάσταση του υπερήμερου δανειολήπτη. Εφόσον αυτός διαθέτει ακίνητη περιουσία, θα μπορούσε δυνητικά να προχωρήσει σε πώληση ενός άλλου ακινήτου, εξοφλώντας μερικώς ή ολικώς την τράπεζα. Τα όρια του πλούτου του υπερήμερου δανειολήπτη, έστω και εάν αυτά δεν αφορούν καταθέσεις, θα πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν στην οποιαδήποτε διευθέτηση καταλήξει ο τελευταίος με το πιστωτικό ίδρυμα που τον δανειοδότησε, έστω και εάν η διευθέτηση αυτή είναι τυποποιημένη. Τα παραπάνω συνιστούν πιθανότατα και τη σημαντικότερη ένσταση των θεσμών. Σημειώνεται πως ο νόμος Κατσέλη για τον δανειολήπτη που εντάσσεται στο καθεστώς προστασίας πρώτης κατοικίας προβλέπει την εκποίηση λοιπών ακινήτων, εκτός από εκείνο που θα προστατευτεί έπειτα από αίτηση του δανειολήπτη.

Η εκποίηση αποφασίζεται μετά τη δικαστική απόφαση και όχι στην κατ’ αρχήν προστασία που προσφέρει ο νόμος μετά την υποβολή της αίτησης. Ωστόσο είναι στη διακριτική ευχέρεια του δικαστή να αποφασίσει διαφορετικά, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που ο δανειολήπτης κατέχει ποσοστά σε άλλες κατοικίες ή δεν είναι κύριος της ψιλής κυριότητας ή της επικαρπίας ή η αξία της οποιασδήποτε άλλης κατοικίας πέραν της κύριας είναι εξαιρετικά μικρή.
 

Επίσης ο ισχύων νόμος προβλέπει ότι ο οφειλέτης πρέπει να μην έχει εκποιήσει περιουσιακά στοιχεία την τελευταία τριετία πριν από την αίτηση υπαγωγής στην προστασία. Ωστόσο, αν έχουν γίνει εκποιήσεις, ο δικαστής κρίνει το δόλιο ή μη της εκποίησης. Για παράδειγμα, η εκποίηση για αποπληρωμή χρεών Δημοσίου δεν αποκλείει τον δανειολήπτη από την προστασία του νόμου, ενώ αποκλείονται όσοι έχουν μεταβιβάσει ακίνητα, σε παιδιά, γονείς και λοιπούς συγγενείς, που ενδεχομένως υποκρύπτουν δόλο.

2 Ο χρονικός ορίζοντας της προστασίας που δεν έχει συμπεριληφθεί και συγχρόνως η επανεξέταση της οικονομικής κατάστασης του «προστατευμένου» δανειολήπτη κατά τακτά χρονικά διαστήματα. Σύμφωνα με τους θεσμούς, η προστασία της πρώτης κατοικίας δεν μπορεί να είναι μια φόρμουλα που λειτουργεί επ’ αόριστον. Το συμφωνηθέν θεσμικό πλαίσιο μεταξύ τραπεζών και κυβέρνησης δεν περιλαμβάνει χρονικό ορίζοντα για την κατοικία ακόμη και εάν οι οικονομικές συνθήκες του υπερήμερου δανειολήπτη βελτιωθούν. Τούτο κατά την άποψη των θεσμών θα πρέπει να αλλάξει.

3 Σημαντική παράμετρο στη διαπραγμάτευση αποτελεί το πότε θα εφαρμοστεί το νέο θεσμικό πλαίσιο προστασίας. Όπως προκύπτει, υπάρχει απαίτηση διαμόρφωσης της πλατφόρμας που θα συγκεντρώνει τα στοιχεία ώστε να κρίνει ποιοι δανειολήπτες εντάσσονται και ποιοι όχι στο νέο θεσμικό πλαίσιο. Η πλατφόρμα είναι εξαιρετικά πιθανόν να μη λειτουργεί ως το τέλος του Φεβρουαρίου, οπότε και λήγει ο νόμος Κατσέλη. Αυτό σημαίνει πως ή θα υπάρξει παράταση ισχύος του νόμου ή δεν θα γίνονται πλειστηριασμοί έως ότου η πλατφόρμα είναι έτοιμη να υποδεχθεί τα νέα στοιχεία των δανειοληπτών.

Περιθώριο διορθώσεων

Πάντως, όπως έγραψε ήδη η «Ν», φαίνεται πως η κυβέρνηση θα έχει τον χρόνο ακόμη και μετά την 27η Φεβρουαρίου             -οπότε και θα δημοσιοποιηθεί η έκθεση της Κομισιόν- προκειμένου να διορθώσει τα κακώς κείμενα. Ειδικότερα, θα της δοθεί χρόνος, κατά πάσα πιθανότητα, μέχρι τις 11 Μαρτίου, οπότε και θα πραγματοποιηθεί το επόμενο Eurogroup. Και ο χρόνος αυτός δεν θα αφορά μόνον την προστασία της πρώτης κατοικίας, αλλά και όσα από τα προαπαιτούμενα εκείνα που δεν έχουν εκπληρωθεί ή καταγράφουν ελλείψεις μέσα στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στόχος είναι να μη στερηθεί η χώρα τους πόρους των 640 εκατ. ευρώ, επειδή στη μεταμνημονιακή αξιολόγηση υπάρχουν ελλείψεις, που μπορούν ωστόσο να διευθετηθούν σε εύλογο χρονικό διάστημα.
 
Τεχνικές ασάφειες

Στη συμφωνία κυβέρνησης - τραπεζών για την α’ κατοικία υπάρχουν και άλλα τεχνικά θέματα που δεν έχουν διευκρινιστεί, για τα οποία πάντως οι θεσμοί δεν φαίνεται να εγείρουν κάποιες ενστάσεις προσώρας. Για παράδειγμα, δεν είναι σαφές αν η πλατφόρμα θα λάβει υπ’ όψιν τα εισοδήματα του 2018 για την ένταξη δανειοληπτών σε καθεστώς προστασίας, οπότε και θα αναμένονται τα εκκαθαριστικά της εφορίας, ή, τελικώς, το data entry θα πραγματοποιηθεί με βάση τα στοιχεία του 2017, για τα οποία έχει πραγματοποιηθεί η εκκαθάριση. Η αλήθεια είναι πως οι θεσμοί μόλις πρόσφατα έλαβαν κείμενο στα χέρια τους και τώρα έχει αρχίσει η διαδικασία των διευκρινίσεων, μια διαδικασία η οποία μπορεί να τραβήξει σε μάκρος. Κρίσιμη είναι η τρέχουσα και η επόμενη εβδομάδα. 
 

Θετική η Deutsche  Bank

Ως μια θετική εξέλιξη χαρακτηρίζει τον «νέο νόμο Κατσέλη» για τις ελληνικές τράπεζες η Deutsche Bank σε έκθεσή της, στην οποία παράλληλα διατηρεί αμετάβλητες τις εκτιμήσεις της για τον κλάδο. 
 

Όπως σημειώνει η γερμανική τράπεζα, κυβέρνηση και τράπεζες συμφώνησαν για τις αλλαγές στον νόμο Κατσέλη, που αναμένεται να εφαρμοστούν πριν από τις 28 Φεβρουαρίου. Επικαλείται δε πληροφορίες ότι το σχήμα προβλέπει μείωση της αντικειμενικής αξίας της πρώτης κατοικίας που προστατεύεται στις 250 χιλ. ευρώ και το νέο κριτήριο που αφορά το όριο του δανείου, που θα πρέπει να είναι κάτω των 130.000 ευρώ, αλλά και τα νέα κριτήρια για το εισόδημα. 
 

Η Deutsche Bank επισημαίνει ότι, με βάση την ανάλυσή της, το σχέδιο είναι πιο θετικό για την Εθνική Τράπεζα,  καθώς το 44% του χαρτοφυλακίου μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων της αποτελείται από ενυπόθηκα δάνεια, ακολουθούμενη από την Αlpha Βank με 34% και την Τράπεζα Πειραιώς με 24%.
 

Σε γενικές γραμμές, τονίζει ο οίκος, πρόκειται για θετική εξέλιξη για τον κλάδο, καθώς θα βοηθήσει στη μείωση των στρατηγικών κακοπληρωτών στο σύστημα.