Ένα πολύ
ενδιαφέρον άρθρο
έγραψε
προσφάτως ο Leonid Bershidsky στην προσωπική του στήλη στο
Bloomberg. Η πολιτική κρίση στη Γερμανία έχει
ξεκινήσει και θα είναι βραδυφλεγής.
Όπως έγραψε
ο Leonid Bershidsky, μια γερμανική πολιτική κρίση δεν
είναι μια κοχλάζουσα, ασταμάτητη, απρόβλεπτη δασική πυρκαγιά: ξεκινά
με φαινομενικά ασυμβίβαστες θέσεις, ωστόσο στη συνέχεια
καταλήγει σε μια κουραστική και λεπτομερή διαπραγμάτευση και,
συνήθως, σε συμβιβασμό. Αυτή είναι η κατεύθυνση που φαίνεται
να παίρνουν τα πράγματα μετά την εκλογή δύο αποφασιστικών
πολιτικών της αριστερής τάσης ως συναρχηγών του
Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Γερμανίας (SPD), ελάσσονος
εταίρου του κυβερνητικού συνασπισμού στη χώρα.
Κατά τη
διάρκεια της εκστρατείας των Saskia Esken και Norbert
Walter-Borjans για την ηγεσία του κόμματος εναντίον του
υπουργού Οικονομικών Olaf Scholz και της Klara Geywitz, οι
νέοι αρχηγοί αναφέρθηκαν με διόλου κολακευτικά λόγια στον
κυβερνητικό συνασπισμό με την Κεντροδεξιά. Η Esken δήλωσε
ότι η συνεργασία αυτή "δεν έχει "μέλλον". Ο πιο
επιφυλακτικός Walter-Borjans δήλωσε ότι ήταν "σταθερά
πεπεισμένος" ότι η κυβέρνηση συνεργασίας δεν μπορεί να
ικανοποιήσει τα πολιτικά αιτήματα του SPD. Αυτές οι θέσεις
πιθανώς τους βοήθησαν να κερδίσουν τις εσωκομματικές εκλογές,
στις οποίες συμμετείχε εξάλλου μόνον το 54% των μελών του
κόμματος.
Ωστόσο, η
νίκη τους το Σάββατο, με λίγο περισσότερο από το ήμισυ των
ψήφων, δεν τους δίνει εντολή να αποσύρουν το κλυδωνιζόμενο
κόμμα τους από την κυβέρνηση. Μια τέτοια στρατηγική απόφαση
θα πρέπει να ληφθεί από την εθνική συνδιάσκεψη του SPD που
έχει συγκληθεί για το ερχόμενο σαββατοκύριακο. Και ενώ οι
εκπλήξεις δεν είναι απίθανες, το πιθανότερο είναι το
Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα να αποφασίσει να διεκδικήσει μια
τροποποίηση της συμφωνίας δημιουργίας του κυβερνητικού
συνασπισμού, η οποία συνήφθη το 2018.
Την Κυριακή,
οι νέοι ηγέτες της γερμανικής Κεντροαριστεράς μίλησαν στη
γερμανική τηλεόραση για τα σημεία που θα ήθελαν να δουν να
αναθεωρούνται στο συγκεκριμένο κείμενο. Ο Walter-Borjans
επικεντρώθηκε στο πακέτο μέτρων για την κλιματική αλλαγή, το
οποίο βρίσκεται αυτή τη στιγμή στη φάση της έγκρισης από το
κοινοβούλιο. Ο νέος ηγέτης του SPD θα επιθυμούσε μια κατά
πολύ υψηλότερη τιμή για τον άνθρακα σε σχέση με την τρέχουσα
προβλεπόμενη τιμή των 10 ευρώ ανά τόνο διοξειδίου και, κατά
συνέπεια, υψηλότερες δαπάνες ως αντιστάθμισμα αυτής της
τιμής για τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος.
Η Esken
ζήτησε μεγαλύτερες δαπάνες για υποδομές προκειμένου να
αντισταθμιστεί η πολύχρονη υποεπένδυση σε τοπικό επίπεδο. Η
κάλυψη αυτής της "τρύπας", η οποία εκτιμάται σε περισσότερα
από 138 δισεκατομμύρια ευρώ, απαιτεί παρέκκλιση από την
ισορροπημένη δημοσιονομική πολιτική του μείζονος εταίρου του
συνασπισμού, της Χριστιανικής Δημοκρατικής Ένωσης (CDU) της
καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ - δηλαδή του διάσημου "μαύρου
μηδενός" των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών.
Το νέο
ηγετικό δίδυμο, λοιπόν, δεν πρόκειται να ζητήσει την άνευ
όρων απόσυρση του κόμματος από την κυβέρνηση συνεργασίας.
Αυτό που επιθυμούν πραγματικά οι Walter-Borjans και Esken
είναι να προσπαθήσουν να αποσπάσουν παραχωρήσεις από την CDU,
αξιοποιώντας στο μέγιστο βαθμό τη ρήτρα αναθεώρησης δύο ετών
που υπάρχει στη συμφωνία μεταξύ των κυβερνητικών εταίρων. Το
εάν διαθέτουν το πολιτικό ειδικό βάρος ώστε να πετύχουν
σοβαρές παραχωρήσεις, ωστόσο, είναι αμφίβολο.
Οι δυο τους,
όχι ιδιαίτερα χαρισματικοί κομματικοί αξιωματούχοι, δεν
διαθέτουν καν αρκετή επιρροή στο ίδιο τους το κόμμα, ειδικά
στην ελίτ των κομματικών στελεχών, η οποία αποτελείται από πρωθυπουργούς γερμανικών
κρατιδίων, αλλά και από την κοινοβουλευτική ομάδα στην
ομοσπονδιακή Κάτω Βουλή (Μπούντεσταγκ). Η τελευταία δεν
είναι καθόλου έτοιμη για γενικές εκλογές στις οποίες το SPD
είναι πολύ πιθανό να υποστεί δεινή ήττα. Μια διάσπαση του
κόμματος, με βετεράνους πολιτικούς να εγκαταλείπουν το
ναυαγισμένο πλοίο, αποτελεί μια τρομακτική προοπτική για
τους νέους ηγέτες, η προσπάθεια αποφυγής της οποίας αναμένεται
να τους αναγκάσει να γίνουν αρκετά πιο "μαλακοί" έναντι της
Μέρκελ απ’ όσο ίσως θα επιθυμούσαν.
Η CDU, από
την πλευρά της, θεωρητικά θα μπορούσε να δοκιμάσει να
κυβερνήσει ως κυβέρνηση μειοψηφίας (αν και αυτή δεν ήταν
ποτέ η προτίμηση της Μέρκελ). Άλλωστε, είναι το φαβορί για
την πρωτιά σε περίπτωση πρόωρων εκλογών, ενώ μπορεί στη
συνέχεια να σχηματίσει νέο κυβερνητικό συνασπισμό με τους
οικολόγους Πράσινους και να ολοκληρώσει έτσι την κατάπτωση
του SPD - ουσιαστικά το πέρασμά του στο φάσμα της πολιτικής
ασημαντότητας.
Έτσι λοιπόν,
καθώς οι νέοι ηγέτες του SPD προσπαθούν να δομήσουν μια
σκληρή διαπραγματευτική θέση, οι πολιτικοί της CDU,
αρχίζοντας από τη νέα αρχηγό της και υπουργό Άμυνας Annegret
Kramp-Karrenbauer, κάνουν το ίδιο, επιμένοντας ότι η ρήτρα
αναθεώρησης δεν συνεπάγεται οπωσδήποτε μια
επαναδιαπραγμάτευση της διακύρυξης δημιουργίας του
κυβερνητικού συνασπισμού. Αυτό δεν σημαίνει ότι η CDU δεν θα
καθίσει στο τραπέζι. Θα επιδιώξει να εξευμενίσει, αν όχι τη
φλογερή Esken, τουλάχιστον την ελίτ του SPD και την
κομματική βάση των Σοσιαλδημοκρατών, η οποία έδωσε
ισχυρότερη ψήφο έγκρισης στη συμφωνία για τον κυβερνητικό
συνασπισμό πέρσι (66% υπέρ, με συμμετοχή του 78% των μελών
του SPD στην ψηφοφορία) σε σχέση με την ψήφο που έδωσε το
σαββατοκύριακο στο νέο ηγετικό δίδυμο του κόμματος.
Η
παρασκηνιακή διαπραγμάτευση έχει ήδη αρχίσει και θα
επηρεάσει το αποτέλεσμα της διάσκεψης του SPD το ερχόμενο
σαββατοκύριακο. Ο Scholz, τον οποίο οι νέοι ηγέτες στηρίζουν
- τουλάχιστον επισήμως - ως υπουργό Οικονομικών, έχει
πολλούς υποστηρικτές, ιδίως εντός του ισχυρού κομματικού
μηχανισμού και δεν τάσσεται υπέρ της εγκατάλειψης της
πολιτικής των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών. Η συγκεκριμένη
τάση εντός του SPD θα καταβάλει προσπάθειες για να αποτρέψει
το ενδεχόμενο η συνδιάσκεψη να προβάλει ένα σχετικό αίτημα,
που μπορεί να αποβεί μοιραίο για τον κυβερνητικό συνασπισμό.
Εάν οι τελικές προτάσεις του SPD δεν αποδειχθούν υπερβολικά
φιλόδοξες, δεν θα ήταν απίθανο η CDU να επιτρέψει κάποιες
επιπλέον δαπάνες: τα στοιχεία του Bloomberg δείχνουν πλεόνασμα
προϋπολογισμού της τάξης του 1% του ΑΕΠ της Γερμανίας για το
2019, στο τέλος του έτους.
Αυτό που
συμβαίνει με το SPD είναι μια τραγωδία για το κόμμα, του
οποίου οι νέοι ηγέτες έχουν ελάχιστη από την προσωπική
θελκτικότητα που απαιτείται για να επαναπροσεγγίσουν
ψηφοφόρους και να τους φέρουν πίσω σε μια εξασθενημένη
πολιτική δύναμη που μοιάζει να έχει χάσει τον βηματισμό της.
Δεν αποτελεί όμως τραγωδία για την τελευταία γερμανική
κυβέρνηση υπό την Άνγκελα Μέρκελ - τουλάχιστον όχι ακόμη.
"Έχουμε
ξεκινήσει πολλά πράγματα, ωστόσο μένουν ακόμη πολλά να
κάνουμε", δήλωσε η καγκελάριος σε ομιλία της στο γερμανικό
κοινοβούλιο την περασμένη εβδομάδα. "Γι' αυτό πιστεύω ότι θα
πρέπει να εργαστούμε μέχρι το τέλος της κοινοβουλευτικής
περιόδου". Στη συνέχεια, πρόσθεσε: "Είμαι έτοιμη γι’ αυτό,
θα ήταν θαυμάσιο να είστε κι εσείς".
Παρόλο που
εμφανίζεται τελευταία όλο και πιο κουρασμένη και απόμακρη, η
Μέρκελ είναι σίγουρα ικανή για μια τελευταία διαπραγμάτευση
με τους εταίρους της στον κυβερνητικό συνασπισμό προκειμένου
να αποφύγει τη διατάραξη της σταθερότητας την οποία έφερε
στη Γερμανία και για την οποία είναι υπερήφανη. Η ευκαιρία
είναι εκεί για το SPD, εάν θέλει να την εκμεταλλευτεί ή να
την "πετάξει", ενώ τις συνέπειες από τη δεύτερη επιλογή θα
τις υποστεί σε μεγάλο βαθμό μονάχα το ίδιο.
Πηγή:
Bloomberg
|
