Η καταστολή της εξόρυξης Bitcoin από την Κίνα πέρυσι, με αποκορύφωμα την πλήρη απαγόρευση τον Σεπτέμβριο, οδήγησε μια σειρά παραγωγών στην αναζήτηση νέων …σπιτιών. Πολλοί συνέρρευσαν σε πράσινες πηγές στις σκανδιναβικές χώρες, ενώ άλλοι αξιοποίησαν τον άνθρακα και το φυσικό αέριο στο Καζακστάν, το Ιράν, το Κοσσυφοπέδιο και τη μικροσκοπική Αμπχαζία – μέχρι το περασμένο φθινόπωρο, περισσότερα από το ένα τέταρτο όλων των νομισμάτων του Bitcoin παρήχθησαν αποκλειστικά στο Καζακστάν και το Ιράν.

Αλλά τους τελευταίους μήνες, αυτοί οι επισήμως φιλόξενοι χώροι έχουν διώξει μαζικά τους παραγωγούς. Οι νεοεισερχόμενοι απορροφούν γιγαντιαίες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας, δημιουργώντας ελλείψεις που εξαπλώνουν τις διακοπές ρεύματος από την Τεχεράνη έως το Αλμάτι. Η τάση αυτή είναι ιδιαίτερα κακή είδηση για τους ενθουσιώδεις που προβλέπουν ότι η βιομηχανία του Bitcoin θα λύσει σύντομα το πρόβλημα της ρύπανσης, λειτουργώντας κυρίως με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Σε μια νέα τροπή, τα σκανδιναβικά έθνη ισχυρίζονται ότι δεν μπορούν να επιτύχουν τους στόχους για καθαρή ενέργεια, εάν το crypto καταλαμβάνει ένα τόσο τεράστιο και αυξανόμενο μερίδιο των αιολικών, ενεργειακών και γεωθερμικών πόρων τους.

Είναι επίσης μια προειδοποίηση για τα μέρη όπου φτάνουν τώρα οι …πρόσφυγες παραγωγοί, συχνά αφότου εκδιώχθηκαν από την Κίνα και στη συνέχεια αποβιβάστηκαν στο Καζακστάν ή το Ιράν, μόνο και μόνο για να εκδιωχθούν ξανά. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Τέξας, ίσως ο μεγαλύτερος πόλος έλξης για τους εκτοπισμένους αλλά και τους νεοεισερχόμενους. «Η ιδέα στο Τέξας είναι ότι μπορείτε να διορθώσετε το ευάλωτο δίκτυο προσθέτοντας νέα ζήτηση», λέει ο Alex de Vries, ένας Ολλανδός οικονομολόγος του οποίου ο ιστότοπος Digiconomist παρακολουθεί την ενεργειακή χρήση του Bitcoin. «Είναι το πιο παράλογο πράγμα που έχω ακούσει. Όταν η ζήτηση κορυφώνεται το χειμώνα και το καλοκαίρι και η εξόρυξη Bitcoin κάνει τις προμήθειες ακόμη μικρότερες από ό,τι πριν, το αποτέλεσμα δεν θα είναι όμορφο».

Αυτό που συνέβη στον αυξανόμενο κατάλογο των χωρών που …ξινίζουν με την εξόρυξη Bitcoin είναι μια προειδοποίηση για το Τέξας, τη Νέα Υόρκη και το Κεντάκι, καθώς και για τα ευρωπαϊκά κράτη όπως η Γερμανία και η Ιρλανδία που εξακολουθούν να καλωσορίζουν τον κλάδο. Ας επανεξετάσουμε τον κατάλογο των κρατών που στράφηκαν πρόσφατα εναντίον του κορυφαίου κρυπτονομίσματος στον κόσμο – αρχίζοντας με το Κόσοβο, τον …γκρινιάρη που χτύπησε την παραμονή της Πρωτοχρονιάς.

Η κρίση στο Κοσσυφοπέδιο

Τα τελευταία χρόνια, η φθηνή ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από τα εργοστάσια άνθρακα του Κοσσυφοπεδίου προσέλκυσε πληθώρα παραγωγών. Η βιομηχανία είναι ιδιαίτερα ισχυρή στο βόρειο τμήμα του βαλκανικού κράτους των 1,8 εκατομμυρίων κατοίκων. Εκεί, το Bitcoin είναι πολύ δημοφιλές μεταξύ των νεαρών Σέρβων. Οι Σέρβοι δεν αναγνωρίζουν το Κοσσυφοπέδιο ως κράτος και αρνούνται να πληρώσουν για το ηλεκτρικό ρεύμα. Τους τελευταίους μήνες, οι βλάβες στα εργοστάσια άνθρακα ανάγκασαν την κυβέρνηση να εισάγει μεγάλες ποσότητες ακριβού φυσικού αερίου από τους Ευρωπαίους γείτονές της. Σήμερα, περίπου το 40% της ενέργειας του Κοσσυφοπεδίου προέρχεται από το εξωτερικό. Το έθνος έχει επιβάλει κατάσταση έκτακτης ανάγκης διάρκειας 60 ημερών, κατά τη διάρκεια της οποίας σχεδιάζει να εφαρμόσει περικοπές ενέργειας σε σπίτια και επιχειρήσεις. Η απαγόρευση της εξόρυξης Bitcoin αποτελεί κεντρικό σημείο της εκστρατείας της για να αντιμετωπίσει αυτή την ενεργειακή κρίση.

Στις 31 Δεκεμβρίου, η κυβέρνηση ανακοίνωσε «την απαγόρευση της παραγωγής κρυπτονομισμάτων σε όλη την επικράτεια». Ας ελπίσουμε ότι η απελευθέρωση της ενέργειας που χρησιμοποιείται από τους παραγωγούς θα βοηθήσει το Κόσοβο να περάσει τους ψυχρούς χειμερινούς μήνες. Αλλά το μήνυμα είναι σαφές: Η ενέργεια γίνεται όλο και πιο σπάνια σε όλο τον κόσμο και όλο και περισσότερες χώρες αμφισβητούν κατά πόσο έχει νόημα να διαθέσουν ένα μεγάλο μερίδιο σε ένα νόμισμα με λίγες ή καθόλου πρακτικές χρήσεις.

Το Ιράν στρέφεται κατά του bitcoin… και πάλι!

Τον Μάιο, οι πόλεις του Ιράν υπέστησαν κυλιόμενες διακοπές ρεύματος. Για να μειώσει την πίεση στους σταθμούς παραγωγής ενέργειας και να διατηρήσει περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια για τα νοικοκυριά, η κυβέρνηση επέβαλε τετράμηνο μορατόριουμ στην εξόρυξη Bitcoin. Αλλά αφού ήρε για λίγο το κλείσιμο, η Τεχεράνη επέβαλε ένα δεύτερο κλείσιμο στις 28 Δεκεμβρίου, τρεις ημέρες πριν το Κόσοβο κάνει την κίνησή του. Σύμφωνα με τις επίσημες εκτιμήσεις, η εξόρυξη Bitcoin αποστράγγιζε το 3% έως 4% του συνόλου της ενέργειας που μεταφερόταν μέσω του δικτύου της χώρας. Η απαγόρευση θα διαρκέσει μέχρι τα μέσα Μαρτίου. Μέχρι τότε, η κυβέρνηση θα μπορούσε να επαναφέρει την εξόρυξη, η οποία παράγει το πολυπόθητο συνάλλαγμα για το καθεστώς της. Το πρόβλημα: Πάνω από το 60% του συνόλου της παραγωγής Bitcoin παράγεται παράνομα σε κουζίνες και ακόμη και σε επιχειρήσεις βιομηχανικού μεγέθους που καταφέρνουν να παρακάμπτουν το νόμο. Ο πρώην πρόεδρος Χασάν Ρουχανί αναγνώρισε ότι η εξόρυξη χωρίς άδεια είναι δύσκολο να περιοριστεί και θα μπορούσε να συνεχίσει να αποσπά μεγάλες ποσότητες ενέργειας από σπίτια και επιχειρήσεις. Το Ιράν γίνεται σαφώς αρνητικό στο Bitcoin. Ως εκ τούτου, το μέλλον της εξόρυξης ακόμη και μετά το τέλος της απαγόρευσης είναι εξαιρετικά αμφίβολο.

Το Καζακστάν τραβάει το χαλί του …καλωσορίσματος

Μαζί με τις ΗΠΑ, το Καζακστάν υπήρξε ένας «χρυσός προορισμός» για τους εκτοπισμένους Κινέζους. Το περασμένο φθινόπωρο, το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ διαπίστωσε ότι το κράτος της κεντρικής Ασίας φιλοξενούσε ένα απίστευτο 22% της παγκόσμιας παραγωγής. Υπολογίζεται ότι 90.000 rigs που λειτουργούν 24 ώρες το 24ωρο, παράγοντας τα «hashes» ή τους τυχαίους κωδικούς που κερδίζουν Bitcoin, μετακινήθηκαν από την Κίνα στο Καζακστάν μέσα σε λίγους μήνες. Στο Αλμάτι, τη μεγαλύτερη πόλη του, η εξόρυξη διπλασιάστηκε από τον Μάιο έως τα μέσα Νοεμβρίου. Σε ένα τυπικό έτος, η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας θα αυξανόταν κατά 1% έως 2%. Αλλά το 2021, η εισροή από την Κίνα, καθώς και οι νεοεισερχόμενοι που αναζητούν τεράστια κέρδη καθώς η τιμή του Bitcoin εκτοξεύτηκε στα ύψη, ανέβασε τη χρήση κατά 8%.

Το Καζακστάν φιλοξενεί τεράστια αποθέματα πετρελαίου και στις αρχές του περασμένου έτους καυχιόταν για πολλές επιπλέον δυνατότητες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Αλλά μέσα σε λίγους μήνες, ο …πυρετός του Bitcoin οδήγησε το έθνος από την αφθονία στη φτώχεια. Στα μέσα Ιουλίου, οι διακοπές ρεύματος σάρωσαν το έθνος. Σε απάντηση, η κυβέρνηση επέβαλε τον Σεπτέμβριο ένα καθεστώς που μοιράζει την ενέργεια σε 50 εγγεγραμμένους παραγωγούς bitcoin. Δύο μήνες αργότερα, θέσπισε νομοθεσία που περιορίζει την ισχύ για κάθε νέο παραγωγό και περιορίζει την ποσότητα που είναι διαθέσιμη για όλους τους νεοεισερχόμενους που συνδυάζονται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα. Η έκρηξη του Bitcoin στο Καζακστάν ξεφουσκώνει γρήγορα.

Η Ισλανδία λέει όχι στους νεοεισερχόμενους

Η Ισλανδία επωφελείται από μια αφθονία φθηνής γεωθερμικής ενέργειας. Αυτό την έχει καταστήσει πόλο έλξης για τους ανθρακωρύχους τα τελευταία χρόνια. Οι παραγωγοί Genesis και Bitfury από το Χονγκ Κονγκ, καθώς και η Hive από τον Καναδά, έχουν εκτεταμένες δραστηριότητες στο νησιωτικό έθνος. Αλλά η Ισλανδία φιλοξενεί επίσης χυτήρια αλουμινίου και κέντρα δεδομένων που μοιράζονται την ίδια μεγάλη δίψα για ηλεκτρική ενέργεια με τους miners. Αυτή τη στιγμή, η Ισλανδία ταλανίζεται από τις ελλείψεις στον ενεργειακό εφοδιασμό. Ο κλάδος του Bitcoin συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην τρέχουσα έλλειψη ηλεκτρικής ενέργειας. Η κρίση έχει αναγκάσει την κυβέρνηση να διακόψει τις προμήθειες στις βασικές βιομηχανίες της. Στις 7 Δεκεμβρίου, η εθνική εταιρεία ενέργειας Landsvirkjun ανακοίνωσε ότι δεν θα δέχεται πλέον αιτήσεις για ηλεκτρική ενέργεια από νέους παραγωγούς κρυπτονομισμάτων.

Η Σουηδία θέλει να απαγορεύσει την εξόρυξη, στο εσωτερικό της χώρας και σε ολόκληρη την ΕΕ

Στις 12 Νοεμβρίου, δύο κορυφαίοι Σουηδοί αξιωματούχοι έγραψαν μια ανοιχτή επιστολή προς τις ρυθμιστικές αρχές της χώρας τους και ένα αίτημα προς την ΕΕ, που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τις ελπίδες του Bitcoin να γίνει οικολογικό – το όραμα για οπαδούς όπως ο Elon Musk και ο Jack Dorsey. Ο επικεφαλής της χρηματοπιστωτικής εποπτικής αρχής της χώρας κάλεσε τους ηγέτες της χώρας να σταματήσουν κάθε εξόρυξη Bitcoin. Υποστήριξαν επίσης ότι ολόκληρη η ΕΕ των 27 κρατών-μελών θα πρέπει να επιβάλλει γενική απαγόρευση του κλάδου. Ο λόγος ήταν ένας νέος: Η άμεση ανησυχία δεν ήταν το διαβόητο αποτύπωμα άνθρακα του Bitcoin, αλλά η μεγάλη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που είναι αναγκαία για να γίνουν οι παραδοσιακοί κλάδοι οικολογικοί. Η Σουηδία παράγει πολύ πάνω από το 50% της ηλεκτρικής της ενέργειας από αιολική, ηλιακή και υδροηλεκτρική ενέργεια, ένα από τα υψηλότερα «πράσινα» μερίδια στον κόσμο, και ο ηλεκτρισμός της έχει προσελκύσει διάφορους κινέζους παραγωγούς. Οι συγγραφείς αναφέρουν ότι από τον Απρίλιο έως τον Αύγουστο, η ενέργεια που ρέει στο Bitcoin έκανε άλμα αρκετές εκατοντάδες τοις εκατό.

Η Σουηδία θα χρειαστεί την ηλεκτρική ενέργεια που καταβροχθίζει τώρα το Bitcoin για να παράσχει έργα όπως οι σταθμοί φόρτισης για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. «Αν επιτρέπαμε την εξόρυξη κρυπτονομισμάτων στη Σουηδία, υπάρχει ο κίνδυνος ότι η ανανεώσιμη ενέργεια που θα είχαμε στη διάθεσή μας θα ήταν ανεπαρκής για να υλοποιήσουμε την απαιτούμενη κλιματική μετάβαση που πρέπει να κάνουμε», συμπεριλαμβανομένης της μετάβασης στην κατασκευή χάλυβα και μπαταριών χωρίς ορυκτά, γράφουν οι αξιωματούχοι. Κατά την άποψή τους, η απόρριψη του Bitcoin είναι απαραίτητη για την επίτευξη των αυστηρών στόχων της συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα. Αποκάλυψαν μερικά αποκαλυπτικά παραδείγματα, υποστηρίζοντας ότι η εξόρυξη εντός των συνόρων της Σουηδίας καταναλώνει τόση ηλεκτρική ενέργεια όση 200.000 νοικοκυριά και ότι «σήμερα είναι δυνατόν να οδηγήσει κάποιος ένα μεσαίο ηλεκτρικό αυτοκίνητο 1,8 εκατομμύρια χιλιόμετρα χρησιμοποιώντας την ίδια ενέργεια που χρειάζεται για την εξόρυξη ενός Bitcoin». Το συμπέρασμά τους είναι ωμό: Το Bitcoin «δεν είναι μια λογική χρήση της ανανεώσιμης ενέργειάς μας».

Καθώς η Σουηδία φεύγει, μπορεί να φύγει και η Νορβηγία

Λίγες ημέρες αφότου οι Σουηδοί αξιωματούχοι παρουσίασαν το μανιφέστο τους, ένας κορυφαίος Νορβηγός εμφανίστηκε να προσχωρεί στον αγώνα τους. «Μελετώντας τις λύσεις που προτείνουν οι σουηδικές ρυθμιστικές αρχές, η Νορβηγία εξετάζει επί του παρόντος μέτρα πολιτικής για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με την εξόρυξη κρυπτονομισμάτων», δήλωσε ο Bjorn Arild Gram, υπουργός τοπικής αυτοδιοίκησης και περιφερειακής ανάπτυξης. Ο Gram συνέχισε λέγοντας ότι είναι δύσκολο να δικαιολογηθεί η τροφοδοσία του Bitcoin με ανανεώσιμη ενέργεια. Όπως και η Σουηδία, η Νορβηγία αντιμετωπίζει μια σοβαρή πρόκληση για την παραγωγή αρκετής πράσινης ενέργειας ώστε να απεξαρτηθεί πλήρως από τα ορυκτά καύσιμα η βιομηχανία αλουμινίου και χάλυβα. Οι τιμές του αλουμινίου είναι στα ύψη, το ίδιο και η όρεξη του τομέα για ενέργεια. Η Νορβηγία κατασκεύασε επίσης πρόσφατα καλώδια που θα της επιτρέψουν να εξάγει την ανανεώσιμη ενέργειά της σε όλη την Ευρώπη, αποκομίζοντας μεγάλα έσοδα, αλλά μειώνοντας την παραγωγή σε ποσότητα που αρκεί μόνο για τις εγχώριες χρήσεις της – το Bitcoin δεν περιλαμβάνεται σε αυτές. Δεν ξέρουμε αν η Νορβηγία θα ακολουθήσει τη Σουηδία, αλλά το θέμα του κατά πόσο η Ευρώπη μπορεί να τροφοδοτήσει το Bitcoin και να επιτύχει τους υπερ-επιθετικούς κλιματικούς στόχους της είναι πλέον «καυτό».

Μην ξεχνάτε τη μικροσκοπική Αμπχαζία

Αυτό το κομματάκι γης στη Μαύρη Θάλασσα που αποσπάστηκε από τη Γεωργία στα μέσα της δεκαετίας του 1990 βίωσε την αρνητική πλευρά του Bitcoin πριν από το Ιράν και το Καζακστάν. Το 2020, περίπου 625 «φάρμες» εξόρυξης εμφανίστηκαν σε όλη την επικράτεια των 250.000 κατοίκων, πολλές από αυτές σε κουζίνες και υπνοδωμάτια. Το 2020, η εισβολή του Bitcoin αύξησε την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας κατά περίπου 20% και μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου εκείνου του έτους, τα σπίτια και τα εργοστάσια σε όλη την Αμπχαζία …σκοτείνιαζαν. Η κυβέρνηση απαγόρευσε επίσημα τον κλάδο στο τέλος του έτους. Στη συνέχεια έκανε εφόδους σε σπίτια και επιχειρήσεις, σπάζοντας πόρτες και κόβοντας καλώδια. Ένα βασίλειο του τρόμου μεταφέρθηκε στο Bitcoin.

Όσο περισσότερα κράτη κλείνουν την πόρτα στο Bitcoin, τόσο λιγότεροι φιλόξενοι χώροι θα παραμένουν. Και τόσο μεγαλύτερη θα είναι η πίεση στα δίκτυα τους. Αυτή είναι η πρόκληση που θα αντιμετωπίσουν σύντομα μέρη όπως το Τέξας, το Κεντάκι και η επαρχία της Αλμπέρτα, μερικά από τα δημοφιλέστερα. Ακούτε πολλές συζητήσεις για το πώς οι παραγωγοί θα συνάψουν συνεργασίες με τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας που θα αυξήσουν τη συνολική ικανότητα παραγωγής ενέργειας και ότι οι παραγωγοί θα κλείνουν σε περιόδους αιχμής, παρέχοντας ακόμη περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια για τα σπίτια και τις επιχειρήσεις.

Ίσως ο διευθύνων σύμβουλος της εθνικής εταιρείας ηλεκτρικής ενέργειας της Ισλανδίας να συνόψισε καλύτερα απ’ όλους την κατάσταση: «Κανείς δεν θα έχτιζε ένα εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για το Bitcoin. Υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα σχετικά με το μέλλον του». Όπως επισημαίνει ο de Vries, οι παραγωγοί του Bitcoin κερδίζουν τα περισσότερα χρήματα όταν λειτουργούν τα ακριβά μηχανήματά τους 24 ώρες το 24ωρο. «Δεν έχουν κανένα απολύτως κίνητρο να κλείσουν σε περιόδους αιχμής ή και καθόλου», λέει.

Το πρόβλημα του Bitcoin είναι ότι αυξάνει τη ζήτηση για ενέργεια όταν ο κόσμος απλά δεν έχει αρκετή ενέργεια.