Τρίτη, 00:01 - 17/08/2021

  Tweet

Υπό τον Μπρέτον Γουντς, η υπεροχή του δολαρίου ήταν εύκολα εξηγήσιμη. Η οικονομική θέση της Αμερικής από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν απόρθητη. Αλλαγές στην τιμή στην οποία τα δολάρια μπορούσαν να μετατραπούν σε χρυσό ήταν αδιανόητες, πρώτα λόγω αυτής της οικονομικής δύναμης και στη συνέχεια, καθώς η νομισματική θέση της χώρας εξασθένησε, λόγω της πιθανότητας η μία υποτίμηση να δημιουργήσει προσδοκίες από μια άλλη.

Πολλοί πίστευαν ότι η κίνηση του Νίξον θα μείωνε τον διεθνή ρόλο του δολαρίου. Με το νόμισμα να κυμαίνεται όπως κάθε άλλο, θα ήταν πολύ επικίνδυνο για τις τράπεζες, τις εταιρείες και τις κυβερνήσεις να βάλουν όλα τα αυγά τους στο καλάθι του δολαρίου. Έτσι θα διαφοροποιηθούν διατηρώντας περισσότερα αποθεματικά και πραγματοποιώντας περισσότερες συναλλαγές σε άλλα νομίσματα.

Γιατί δεν συνέβη αυτό είναι πλέον σαφές. Το χαρτονόμισμα είχε το πλεονέκτημα της καθαρής θέσης: το γεγονός ότι οι πελάτες και οι προμηθευτές χρησιμοποίησαν επίσης δολάρια, έκανε δύσκολη τη μετάβαση σε εναλλακτικές λύσεις. Επιπλέον, οι εναλλακτικές λύσεις ήταν - και παραμένουν - μη ελκυστικές.

Όσον αφορά το ευρώ, υπάρχει έλλειψη κρατικών ομολόγων σε ευρώ που έχουν βαθμολογία ΑΑΑ και τα οποία οι κεντρικές τράπεζες μπορούν να διατηρήσουν ως αποθεματικά. Συνεπώς, οι αρχές αυτές είναι απρόθυμες να επιτρέψουν σε όσους ρυθμίζουν να δραστηριοποιούνται σε ευρώ, καθώς δεν μπορούν να δανείσουν το νόμισμα σε τράπεζες και επιχειρήσεις που έχουν ανάγκη. Οι έλεγχοι κεφαλαίου της Κίνας περιπλέκουν τη διεθνή χρήση του ρένμιμπι, ενώ υπάρχουν δικαιολογημένοι φόβοι ότι ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ θα μπορούσε να αλλάξει απότομα τους κανόνες πρόσβασης. Και τα νομίσματα των μικρότερων οικονομιών δεν διαθέτουν την κλίμακα για να μετακινήσουν μεγάλο όγκο διασυνοριακών συναλλαγών.

Κάποιοι λένε ότι η έκδοση ψηφιακών νομισμάτων της κεντρικής τράπεζας ή CBDC θα αλλάξει το status quo . Σε αυτόν τον γενναίο νέο ψηφιακό κόσμο, οποιοδήποτε εθνικό νόμισμα θα είναι τόσο εύκολο στη χρήση σε διασυνοριακές πληρωμές όσο οποιοδήποτε άλλο. Αυτό όχι μόνο θα διαβρώσει την κυριαρχία του δολαρίου, υποστηρίζει το επιχείρημα, αλλά και θα μειώσει σημαντικά το κόστος συναλλαγών .

Στην πραγματικότητα, το συμπέρασμα δεν ακολουθεί. Φανταστείτε ότι η Νότια Κορέα εκδίδει ένα "λιανικό" CBDC που τα άτομα μπορούν να διατηρούν σε ψηφιακά πορτοφόλια και να χρησιμοποιούν σε συναλλαγές. Ένας Κολομβιανός εξαγωγέας καφέ στη Νότια Κορέα μπορεί στη συνέχεια να πληρωθεί σε ψηφιακό γουόν, υποθέτοντας φυσικά ότι επιτρέπεται σε μη κατοίκους να κατεβάσουν ένα πορτοφόλι Κορέας. Αλλά αυτός ο Κολομβιανός εξαγωγέας θα χρειαστεί ακόμα κάποιον για να μετατρέψει τους κερδισμένους σε κάτι πιο χρήσιμο. Εάν κάποιος είναι ανταποκριτική τράπεζα με γραφεία ή λογαριασμούς στη Νέα Υόρκη, και αν αυτό είναι το δολάριο, τότε είμαστε πίσω από εκεί που ξεκινήσαμε.

Εναλλακτικά, οι κεντρικές τράπεζες της Κολομβίας και της Νότιας Κορέας θα μπορούσαν να εκδώσουν CBDC «χονδρικής». Και οι δύο θα μεταφέρουν ψηφιακό νόμισμα σε εγχώριες εμπορικές τράπεζες, οι οποίες θα το καταθέσουν σε λογαριασμούς πελατών. Τώρα ο Κολομβιανός εξαγωγέας θα κατέληγε με πίστωση σε τράπεζα της Νότιας Κορέας και όχι σε πορτοφόλι της Νότιας Κορέας - υποθέτοντας ότι αυτή τη φορά επιτρέπεται στους μη κατοίκους να έχουν τραπεζικούς λογαριασμούς της Κορέας. Αλλά, πάλι, ο εξαγωγέας θα πρέπει να ζητήσει από τη νοτιοκορεατική τράπεζα να βρει έναν ανταποκριτή για να μετατρέψει αυτό το ψηφιακό υπόλοιπο σε δολάρια και έπειτα σε πέσος για να έχει κάτι χρήσιμο.

Η αλλαγή του παιχνιδιού θα ήταν εάν τα CBDC ήταν διαλειτουργικά. Ο Νοτιοκορεάτης πληρωτής θα ζητήσει στη συνέχεια από την τράπεζά του μια απόδειξη αποθετηρίου σε κέρδη και ένα αντίστοιχο ποσό CBDC στο λογαριασμό του πληρωτή θα σβήσει. Αυτή η απόδειξη παρακαταθήκης θα μεταφερόταν σε ειδικό διεθνή « διάδρομο », όπου θα μπορούσε να ανταλλαχθεί με απόδειξη αποθετηρίου πέσο στην καλύτερη τιμή που προσφέρουν οι έμποροι που έχουν άδεια να λειτουργήσουν εκεί. Τέλος, ο λογαριασμός του δικαιούχου της Κολομβίας θα πιστωθεί με τον αντίστοιχο αριθμό ψηφιακών πέσος, σβήνοντας την απόδειξη αποθετηρίου. Voilà! Η συναλλαγή θα ολοκληρωθεί σε πραγματικό χρόνο σε ένα κλάσμα του τρέχοντος κόστους χωρίς τη συμμετοχή του δολαρίου ή των ανταποκριτών τραπεζών.

Δυστυχώς, οι συνθήκες για να γίνει αυτό το έργο είναι τρομερές. Οι δύο κεντρικές τράπεζες θα πρέπει να συμφωνήσουν σε μια αρχιτεκτονική για τον ψηφιακό τους διάδρομο και να διαχειριστούν από κοινού τη λειτουργία του. Θα έπρεπε να αδειοδοτήσουν και να ρυθμίσουν τους εμπόρους που κατέχουν αποθέματα νομισμάτων και αποθεματικά για να διασφαλίσουν ότι η συναλλαγματική ισοτιμία στο εσωτερικό του διαδρόμου δεν αποκλίνει από εκείνο του εξωτερικού. Και θα πρέπει να συμφωνήσουν για το ποιος παρέχει έκτακτη ρευστότητα, έναντι ποιων ασφαλειών, σε περίπτωση σοβαρής ανισορροπίας παραγγελίας.

Σε έναν κόσμο 200 νομισμάτων, συμφωνίες αυτού του τύπου θα απαιτούσαν πολλές χιλιάδες διμερείς συμφωνίες, κάτι που προφανώς δεν είναι εφικτό. Και οι διάδρομοι πολλών χωρών, αν και μερικές φορές φανταζόταν , θα απαιτούσαν κανόνες και ρυθμίσεις διακυβέρνησης πολύ πιο περίπλοκους από αυτούς του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Αυτό, σαφώς, δεν πρόκειται να συμβεί.

Έρχονται τα CBDC. Αλλά δεν θα αλλάξουν την όψη των διεθνών πληρωμών. Και δεν θα εκθρονίσουν το δολάριο. 

BARRY EICHENGREEN

Barry Eichengreen is Professor of Economics at the University of California, Berkeley, and a former senior policy adviser at the International Monetary Fund. He is the author of many books, including the forthcoming In Defense of Public Debt. 

Project Syndicate Org.