Χ.Α. – Κρίσιμες οι επόμενες συνεδριάσεις

Αν και έως περίπου τις 14:30 η αγορά κινούνταν με οριακές μεταβολές, στη συνέχεια επικράτησαν έντονες πιέσεις – κυρίως σε μη τραπεζικά χαρτιά – οδηγώντας σε μια αρκετά κακή συνεδρίαση. Το Χ.Α. κατέγραψε την 5η πτωτική στις τελευταίες 6, με τον ΓΔ να κλείνει οριακά χαμηλότερα κρίσιμων στηρίξεων, αυξάνοντας τον συναγερμό για άμεση αντίδραση.

Συγκεκριμένα, ο ΓΔ έκλεισε στις 2.001,86 μονάδες με απώλειες -1,45% και αυξημένο τζίρο 184 εκατ. ευρώ, με τον τραπεζικό δείκτη να περιορίζει κάπως τις πιέσεις (-0,66%), εμφανίζοντας καλύτερη εικόνα από το ξεκίνημα.

Μια σειρά σοβαρών προκλήσεων, που αναδεικνύουν την ανάγκη άμεσων παρεμβάσεων στη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους, παρουσίασαν οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων (servicers). Στόχος είναι να αποφευχθεί οποιοσδήποτε κίνδυνος αθέτησης των επιχειρησιακών σχεδίων των τιτλοποιήσεων που έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα «Ηρακλής».

Το πιο κρίσιμο ζήτημα αφορά τη χαμηλή απόδοση των ρευστοποιήσεων περιουσιακών στοιχείων, καθώς πλήθος εμποδίων επιβραδύνει την πρόοδο. Ωστόσο, η μεγαλύτερη απειλή σχετίζεται με την πιλοτική δίκη στον Άρειο Πάγο για τον τρόπο υπολογισμού των τόκων των δανείων του νόμου Κατσέλη, που μπορεί να πλήξει το χαρτοφυλάκιο των τιτλοποιήσεων έως και κατά 1 δισ. ευρώ.

Οι προτάσεις των servicers εστιάζουν αφενός στην ταχύτερη διενέργεια ρευστοποιήσεων και αφετέρου στην ενίσχυση της προστασίας για τα δάνεια ευάλωτων νοικοκυριών, με τη δημιουργία ενός ειδικού φορέα τύπου «bad bank». Οι θέσεις αυτές παρουσιάστηκαν σε πρόσφατη συνάντηση στην Τράπεζα της Ελλάδος, παρουσία και της πολιτικής ηγεσίας.

Το Πρόγραμμα «Ηρακλής» και η σημασία του

Σήμερα οι ΕΔΑΔΠ διαχειρίζονται δάνεια ενταγμένα στο πρόγραμμα «Ηρακλής» με συνολική νομική απαίτηση 104 δισ. ευρώ και εποπτικό υπόλοιπο 44,5 δισ. ευρώ, που αντιστοιχούν σε περίπου 483.000 οφειλέτες. Είναι σαφές ότι η επιτυχία του προγράμματος είναι κομβική για τη σταθερότητα της ελληνικής οικονομίας.

Από το σύνολο των 93 δισ. ευρώ μη τραπεζικών δανείων υπό διαχείριση, τα 81,7 δισ. αποτελούν εποπτικό υπόλοιπο, εκ των οποίων σχεδόν το μισό συνδέεται με τον «Ηρακλή». Έτσι, η αποτελεσματική του εφαρμογή είναι εξίσου καθοριστική και για τις ίδιες τις εταιρείες διαχείρισης.

Η εμπειρία έως τώρα δείχνει ότι οι στόχοι επιτυγχάνονται στις μεγάλες επιχειρηματικές αναδιαρθρώσεις και στις συναινετικές ρυθμίσεις στη λιανική, αλλά η υστέρηση εντοπίζεται κυρίως στις ανακτήσεις μέσω ρευστοποιήσεων.

Ήδη, έχουν ρυθμιστεί δάνεια 8 δισ. ευρώ (με καθυστέρηση κάτω των 90 ημερών), που αφορούν 117,7 χιλιάδες δανειολήπτες. Το βασικό αγκάθι παραμένει η αργή απονομή δικαιοσύνης και οι καθυστερήσεις στις διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης. Ωστόσο, έχει φανεί πως όσο προχωρούν οι δικαστικές ενέργειες, αυξάνονται και οι συναινετικές ρυθμίσεις.

Ευάλωτοι δανειολήπτες και θεσμικό πλαίσιο

Οι πρόσφατες μεταρρυθμίσεις στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό δημιούργησαν ένα πλήρες δίκτυ προστασίας για ευάλωτους και ΑμεΑ, με εργαλεία όπως υποχρεωτικές ρυθμίσεις, παρεμβάσεις του Φορέα Ακινήτων και αλλαγές στον Κώδικα Δεοντολογίας. Το πλαίσιο αυτό διασφαλίζει την κύρια κατοικία και παρέχει διέξοδο σε όσους έχουν πραγματική δυνατότητα αποπληρωμής.

Δευτερογενής αγορά και προτάσεις

Για την ενίσχυση των ανακτήσεων, οι servicers εισηγούνται:

Εντατικοποίηση ρυθμίσεων και βελτίωση της ποιότητάς τους.

Ενεργοποίηση αγοράς reperforming δανείων.

Επιτάχυνση διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης, που σήμερα καθυστερούν λόγω δικαστικών εκκρεμοτήτων.

Οι παρεμβάσεις αυτές μπορούν να αυξήσουν την αποδοτικότητα του Εξωδικαστικού, να προστατεύσουν περισσότερο τους ευάλωτους και να ενισχύσουν τη δευτερογενή αγορά δανείων.

Ζητήματα με τον Νόμο Κατσέλη (3869)

Η πλατφόρμα επαναπροσδιορισμού έχει περιορίσει τον όγκο υποθέσεων του νόμου, όμως οι αποφάσεις εξακολουθούν να εκδίδονται με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς. Από τις περίπου 48.000 υποθέσεις, μόλις το 67% έχει λάβει οριστική απόφαση, ενώ πολλές εκκρεμούν επί σειρά ετών. Επιπλέον, η διαδικασία εκποίησης συχνά «παγώνει», καθώς απαιτεί συνεργασία οφειλέτη–εκκαθαριστή.

Η ΕΕΔΑΔΠ εισηγείται να πραγματοποιούνται οι εκποιήσεις μέσω της πλατφόρμας e-auction, ώστε να υπάρξει ταχύτητα και διαφάνεια, καθώς και να εξαιρεθούν από πρόσθετα βάρη (ΕΝΦΙΑ, νομιμοποιήσεις). Έτσι θα αυξηθεί το διαθέσιμο απόθεμα κατοικιών και θα βελτιωθεί η απόδοση των τιτλοποιήσεων.

Εκκρεμής δίκη στον Άρειο Πάγο

Η πλέον κρίσιμη απειλή είναι η απόφαση που αναμένεται για τον υπολογισμό των τόκων στα δάνεια Κατσέλη. Αν κριθεί ότι οι ρυθμίσεις πρέπει να είναι άτοκες, το πλήγμα στις τιτλοποιήσεις HAPS θα ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ, με βαρύ αντίκτυπο στις κρατικές εγγυήσεις και στη βιωσιμότητα του προγράμματος. Οι servicers προειδοποιούν πως μια τέτοια εξέλιξη θα δημιουργήσει και αδικία μεταξύ δανειοληπτών, επιβαρύνοντας δυσανάλογα τους συνεπείς.

Ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός

Ο Εξωδικαστικός πλέον καλύπτει το ένα τρίτο των ρυθμίσεων, γεγονός που αναδεικνύει τη σημασία του. Ωστόσο, παρατηρούνται υψηλά ποσοστά υποτροπής και ιδιαίτερα μεγάλες διάρκειες αποπληρωμής (26 έτη στα στεγαστικά). Οι servicers προτείνουν:

Υποχρεωτική προκαταβολή δύο δόσεων για μη ευάλωτους.

Μετατροπή της σύμβασης σε εκτελεστό τίτλο.

Δυνατότητα εκποίησης μη κύριας κατοικίας μέσω απόφασης του Εξωδικαστικού.

Bad bank για ευάλωτους

Δεδομένου ότι το ζήτημα των ευάλωτων έχει και κοινωνική διάσταση, προτείνεται η δημιουργία ειδικού φορέα («bad bank») που θα αναλάβει τα ρυθμισμένα δάνειά τους, μειώνοντας αντίστοιχα το βάρος στα senior bonds των τιτλοποιήσεων.

Πρόσθετες παρεμβάσεις

Ανανέωση στοιχείων οφειλετών: Να δοθούν από την ΑΑΔΕ ώστε να επιταχυνθούν ρυθμίσεις και πλειστηριασμοί.

Κληρονομικές υποθέσεις: Θεσμοθέτηση προσωρινού κηδεμόνα για σχολάζουσες κληρονομιές, διευκόλυνση εκποίησης με ευεργέτημα απογραφής.

Δικονομία: Επιτάχυνση διαδικασιών μέσω πλατφόρμας, επίλυση ασάφειας γύρω από τις ανακοπές.

Διαταγές πληρωμής: Νέα διαδικασία μέσω δικηγόρων, αλλά με μηχανισμούς ελέγχου αμεροληψίας.

Πλειστηριασμοί: Χρειάζεται μεγαλύτερη γεωγραφική ευελιξία για τους συμβολαιογράφους.

Ελεύθερη εκποίηση: Να επιτρέπεται σε τιμή 70% μόνο μετά από τέσσερις άγονους πλειστηριασμούς.

Ιδανικά μερίδια: Νέα διαδικασία για τη ρευστοποίηση ακινήτων με πολλούς συνιδιοκτήτες, ώστε να ενισχυθεί η αγορά κατοικίας και οι ανακτήσεις.

Συμπέρασμα

Παρά την παρουσία αγοραστών στη διάρκεια της ημέρας, όπως και στον υπόλοιπο τραπεζικό κλάδο, η μετοχή της Πειραιώς κατέγραψε χθες την 6η πτωτική στις τελευταίες 7 συνεδριάσεις, κλείνοντας στα 6,652 ευρώ με οριακή πτώση -0,12%. Η εικόνα παραμένει οριακή, με τον πραγματικό συναγερμό να αφορά τη διατήρηση των κρίσιμων στηρίξεων στα 6,60–6,50 ευρώ.

Ιδανικά, απαιτείται επιστροφή υψηλότερα των 6,80–6,90 ευρώ, ώστε να αποκατασταθεί η θετική τάση, με επόμενους στόχους τις αντιστάσεις στα 7,30 και κυρίως στα 7,40–7,50 ευρώ, ζώνη στην οποία η μετοχή είχε πρόσφατα κορυφώσει.