Σε ένα διαφορετικό θέμα .... Το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι σημαντικά υψηλότερο στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) συγκριτικά με τις μεγάλες εταιρείες, ενώ ακόμη πιο επιβαρυμένη είναι η κατάσταση στους ελεύθερους επαγγελματίες.

Σύμφωνα με την Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της Τράπεζας της Ελλάδος, στο τέλος του 2024 το σύνολο των επιχειρηματικών δανείων ανήλθε στα 124 δισ. ευρώ, με το συνολικό ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) να διαμορφώνεται στο 2,9%. Ωστόσο, τα δάνεια προς ΜμΕ και επαγγελματίες καταγράφουν πολύ υψηλότερα ποσοστά καθυστερήσεων από τον μέσο όρο.

Πιο συγκεκριμένα, τα ΜΕΔ στις ΜμΕ έφτασαν στο 5,5%, ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από τον μέσο όρο και υπερτριπλάσιο σε σύγκριση με τις μεγάλες επιχειρήσεις, όπου το αντίστοιχο ποσοστό ήταν μόλις 1,6%. Ακόμη δυσμενέστερη είναι η εικόνα για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, όπου τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ανήλθαν στο 10,1% – 3,5 φορές πάνω από τον μέσο όρο και 6,3 φορές περισσότερο από τις μεγάλες επιχειρήσεις.

Κατανομή ΜΕΔ στα επιχειρηματικά δάνεια (σε δισ. ευρώ):

Οι επιπτώσεις στις νέες χορηγήσεις

Τα υψηλά επίπεδα καθυστερήσεων στα δάνεια των μικρότερων επιχειρήσεων και των επαγγελματιών λειτουργούν ανασταλτικά για τη χορήγηση νέων δανείων. Αυτό μεταφράζεται αφενός σε υψηλότερα επιτόκια λόγω κακής πιστοληπτικής αξιολόγησης και αφετέρου σε διστακτικότητα των τραπεζών να διαθέσουν ρευστότητα σε αυτές τις κατηγορίες.

Προτιμώντας τη χαμηλότερη έκθεση σε κίνδυνο, τα πιστωτικά ιδρύματα στρέφονται προς μεγάλες επιχειρήσεις και επενδύσεις με υψηλές εξασφαλίσεις ή χαμηλό ρίσκο, όπως ομόλογα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αυστηροποίηση των όρων χρηματοδότησης για τις μικρές επιχειρήσεις, με απαίτηση σημαντικών εγγυήσεων – συχνά και προσωπικών – γεγονός που αποκλείει μεγάλο αριθμό ΜμΕ από την πρόσβαση σε τραπεζική χρηματοδότηση.

Αξιοσημείωτο είναι πως ακόμη και οι πιο υγιείς μικρές επιχειρήσεις δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στα αυστηρά κριτήρια, ενώ ένα μεγάλο ποσοστό ούτε καν πληροί τις βασικές προϋποθέσεις δανειοληψίας, είτε λόγω χαμηλών δηλωθέντων εισοδημάτων είτε λόγω υφιστάμενων οφειλών προς το Δημόσιο ή τις τράπεζες.

Τοπίο καθυστερήσεων ανά κλάδo

Τον Δεκέμβριο του 2024, τα επιχειρηματικά δάνεια σε ατομική βάση έφτασαν τα 124 δισ. ευρώ. Από την ανάλυση των στοιχείων προκύπτει ότι το 25% των χρηματοδοτήσεων αφορά χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, ενώ σημαντικά μερίδια έχουν επίσης το εμπόριο, η μεταποίηση, η ναυτιλία και η ενέργεια – περίπου 11% έκαστος.

Ωστόσο, τα υψηλότερα ποσοστά ΜΕΔ παρατηρούνται σε:

Αγροτική παραγωγή: 17,1%

Εστίαση: 12,7%

Εμπόριο: 6,8%

Κατασκευές: 6,3%

Μεταποίηση: 5,5%

Τεχνολογία και επικοινωνίες: 4,2%

Ειδικότερα, επιμέρους τομείς της μεταποίησης εμφανίζουν ακόμα μεγαλύτερες καθυστερήσεις: κλωστοϋφαντουργία (15,7%), βιομηχανία χάρτου/ξύλου/επίπλων (11,8%) και λοιπές μεταποιητικές δραστηριότητες (9,1%). Ωστόσο, οι εν λόγω τομείς εκπροσωπούν μικρότερα υπόλοιπα και δεν επηρεάζουν σημαντικά τον συνολικό δείκτη ΜΕΔ της μεταποίησης.

Αντιθέτως, τα πιο «υγιή» χαρτοφυλάκια καταγράφονται στη ναυτιλία (0,2%), τις χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις (0,5%) και τον ενεργειακό τομέα (0,6%).

Σημαντική υποχώρηση των ΜΕΔ το 2024

Κατά το 2024 σημειώθηκε αισθητή μείωση στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια όλων των κατηγοριών. Το επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο κατέγραψε μείωση κατά 46,6% ή 3,16 δισ. ευρώ σε απόλυτους αριθμούς.

Στα της Alpha Bank που χθες είχε μια εντυπωσιακή συνεδρίαση. Είχαμε έκθεση από την Jefferies χθες. Συγκεκριμένα, η Alpha Bank παρουσίασε ένα από τα πιο εντυπωσιακά τρίμηνα της ιστορίας της, καταγράφοντας καθαρά κέρδη-ρεκόρ που παραπέμπουν σε προ κρίσης επίπεδα. Παρά την ήδη σημαντική άνοδο της μετοχής από τις αρχές του έτους, οι προοπτικές παραμένουν ιδιαίτερα θετικές χάρη στην ενίσχυση των βασικών οικονομικών μεγεθών και τις ελκυστικές αποτιμήσεις στον τραπεζικό κλάδο.

Όπως αναφέρουνε οι αναλυτές της Jefferies. Η διοίκηση της τράπεζας διατήρησε αμετάβλητους τους στόχους της για το 2025, ενώ αναθεωρήθηκαν ανοδικά οι προβλέψεις για τα καθαρά κέρδη των ετών 2025 και 2026, κυρίως λόγω της ενίσχυσης των καθαρών εσόδων από τόκους και των προμηθειών. Η απόδοση ιδίων κεφαλαίων (ROTE) εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στο 13% έως το 2027, ενώ οι δείκτες τιμής προς κέρδη παραμένουν σε ανταγωνιστικά επίπεδα — 6,6 φορές για το 2025 και 5,1 φορές για το 2027.

Σε ευνοϊκό σενάριο, η τιμή της μετοχής έχει δυνατότητα σημαντικής ανόδου, με καθαρά κέρδη αυξημένα κατά 2,5% και απόδοση κεφαλαίων στο 16%. Αντιθέτως, σε περίπτωση επιδείνωσης των συνθηκών (μειωμένα έσοδα από τόκους και αυξημένος πιστωτικός κίνδυνος), η κερδοφορία θα μπορούσε να περιοριστεί, ρίχνοντας το ROTE στο 5%.

Εξαγορές με στρατηγικό αποτύπωμα

Η τράπεζα προχώρησε πρόσφατα σε τρεις σημαντικές κινήσεις:

AstroBank (Κύπρος): Ενίσχυση της παρουσίας στην κυπριακή αγορά.

Flexfin: Επέκταση και ψηφιοποίηση των δραστηριοτήτων factoring.

Axia Ventures: Δημιουργία ενός ηγετικού σχήματος στην επενδυτική τραπεζική σε Ελλάδα και Κύπρο, με στόχο τον τριπλασιασμό των σχετικών εσόδων έως το 2027 και θετική συνεισφορά στην αποδοτικότητα.

Ανάλυση επιπτώσεων από πιθανούς κινδύνους

Η τράπεζα παρουσίασε σενάρια ευαισθησίας που δείχνουν μετριοπαθείς επιπτώσεις από διάφορους εξωτερικούς παράγοντες. Μια μείωση των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης θα μείωνε τα κέρδη ανά μετοχή κατά περίπου 1% το 2027, ενώ κάθε μεταβολή €500 εκατ. στο δανειακό χαρτοφυλάκιο επηρεάζει το EPS κατά 1%. Αν ο δείκτης κόστους κινδύνου αυξηθεί κατά 10 μονάδες βάσης (έναντι στόχου 50), τότε τα κέρδη ανά μετοχή θα υποχωρούσαν κατά 3%.

Σταθερή πολιτική μερισμάτων και κεφαλαιακή ευελιξία

Η τράπεζα αναμένεται να διατηρήσει πολιτική κατανομής κερδών με δείκτη payout στο 50% για την τριετία 2025-2027. Τα εκτιμώμενα μερίσματα ξεκινούν από €0,10 για το 2025 και φτάνουν έως €0,13 το 2027. Υπολογίζεται ότι το 30% της τρέχουσας χρηματιστηριακής αξίας θα επιστραφεί στους μετόχους, ενώ άλλο ένα 30% θα παραμείνει ως πλεονάζον κεφάλαιο για μελλοντικές διανομές ή εξαγορές.

Εστίαση σε βιώσιμη ανάπτυξη

Μοντέλο Αλεξανδρούπολης υιοθέτησαν η κυβέρνηση και το Υπερταμείο για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του Οργανισμού Λιμένος Βόλου (ΟΛΒ).

Τις αμέσως επόμενες εβδομάδες αναμένεται να υπογραφεί σύμβαση με εξειδικευμένο σύμβουλο για την εκπόνηση επιχειρηματικού σχεδίου, επί του οποίου θα βασιστεί και το νέο master plan, το σχέδιο δηλαδή των επενδύσεων που θα πρέπει να γίνουν για να βελτιωθούν δραστικά οι λειτουργικές και οικονομικές επιδόσεις του λιμανιού και να ενισχυθεί η προσφορά του στην κοινωνία της πόλης. Η χρηματοδότηση θα προέλθει από τον βασικό μέτοχο του λιμανιού, δηλαδή το Υπερταμείο, και από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους. Υπενθυμίζεται πως αντίστοιχη διαδικασία υιοθετήθηκε και για το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, που επίσης είχε αρχικά βγει από το ΤΑΙΠΕΔ σε διεθνή διαγωνιστική διαδικασία για την παραχώρησή του, ωστόσο κατόπιν, με απόφαση της κυβέρνησης, ματαιώθηκε, όπως ακριβώς συνέβη και φέτος τον Φεβρουάριο με το λιμάνι του Βόλου.

Συγκεκριμένα, ενώ τον Σεπτέμβριο του 2023 το ΤΑΙΠΕΔ είχε προχωρήσει στην ανάδειξη του ΟΛΘ, που ελέγχεται από τον όμιλο Ιβάν Σαββίδη, ως προτιμητέου επενδυτή για την απόκτηση 67% του ΟΛΒ έναντι 51 εκατ., και ενώ εκκρεμούσε προσφυγή άλλου επενδυτή, προχώρησε στη ματαίωση του διαγωνισμού. Οι ζημιές που είχε υποστεί το λιμάνι από την κακοκαιρία «Daniel» αναφέρθηκαν ως μία από τις αιτίες, ενώ η επίσημη ανακοίνωση της ακύρωσης της πώλησης αναφέρει μεταξύ άλλων πως ο ΟΛΒ «έχει όλες τις προϋποθέσεις να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην εμπορική και τουριστική ανάπτυξη της Θεσσαλίας, να αποτελέσει πύλη εξωστρέφειας, και μαζί με τους υπόλοιπους λιμένες της χώρας να προκρίνει τα ελληνικά συμφέροντα στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου».

Η τελευταία αναφορά συνδέεται από κύκλους της ελληνικής λιμενικής βιομηχανίας με το γεγονός ότι η υποδομή στον Βόλο, εκτός από εμπορική, έχει και αυξημένη γεωπολιτική σημασία. Ειδικά στην τρέχουσα διεθνή συγκυρία κατά την οποία οι δυτικές συμμαχικές δυνάμεις αναζητούν γρήγορες γραμμές πρόσβασης και εφοδιασμού προς την Ανατολική Ευρώπη. Υπενθυμίζεται πως το λιμάνι έχει πρόσθετο ειδικό γεωπολιτικό βάρος λόγω και της εγγύτητάς του με τον κεντρικό σιδηροδρομικό άξονα της χώρας, όπως και με τις εγκαταστάσεις της 111 Πτέρυγας Μάχης στην Αγχίαλο αλλά και το Αρχηγείο Τακτικής Αεροπορίας (ΑΤΑ) στη Λάρισα. Οπως και στην Αλεξανδρούπολη, όπου υποπαραχωρήθηκε προβλήτας για χρήση από νατοϊκές δυνάμεις και οι υποδομές του λιμανιού εντάχθηκαν στο πλαίσιο της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (Mutual Defence Cooperation Agreement, MDCA) Ελλάδας ΗΠΑ, έτσι και στον Βόλο εκτιμάται, αναφέρουν οι ίδιες πηγές, ότι μπορεί δυνητικά να αναπτυχθεί, μεταξύ άλλων, και δραστηριότητα παροχής στρατιωτικών και βοηθητικών ευκολιών σε ελληνικές αλλά και συμμαχικές στρατιωτικές δυνάμεις.

Το δολάριο αντιμετωπίζει κινδύνους υποχώρησης, είτε οι Ηνωμένες Πολιτείες οδηγηθούν σε μια κρίση δημόσιων οικονομικών είτε σε ύφεση, σύμφωνα με τον Γιώργο Σαραβέλο, επικεφαλής στρατηγικής συναλλάγματος της Deutsche Bank.

«Ο καλύτερος τρόπος να δει κανείς την κατάσταση είναι μέσα από την οπτική μιας αποστροφής του επενδυτικού ενδιαφέροντος προς το δολάριο λόγω της δημοσιονομικής κατάστασης», ανέφερε ο Σαραβέλος σε σημείωμά του τη Δευτέρα, κάνοντας αναφορά στο γνωστό ως «χαμόγελο του δολαρίου» — ένα θεωρητικό πλαίσιο που εισήγαγε πριν από περίπου 20 χρόνια ο Stephen Jen. Οι επερχόμενες συζητήσεις για τον προϋπολογισμό των ΗΠΑ θα είναι κρίσιμες για την πορεία του αμερικανικού νομίσματος σε αυτήν την καμπύλη.

«Στη μία άκρη της καμπύλης βρίσκεται μια υπερβολικά επεκτατική δημοσιονομική πολιτική», εξηγεί ο ίδιος. «Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ταυτόχρονη πτώση των αποδόσεων των αμερικανικών ομολόγων και της ισοτιμίας του δολαρίου – κάτι που είδαμε ξανά και σήμερα το πρωί».

Η απόδοση του 30ετούς κρατικού ομολόγου των ΗΠΑ άγγιξε τη Δευτέρα το υψηλότερο επίπεδο από τον Νοέμβριο του 2023, σε συνέχεια της υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας από τον οίκο Moody’s. Παράλληλα, ο δείκτης δολαρίου υποχώρησε έως και 0,7%, με το νόμισμα να αποδυναμώνεται έναντι όλων των νομισμάτων της G10. Αν αυτή η τάση επιμείνει, σημαίνει ότι οι αγορές εμφανίζουν μειωμένη διάθεση να χρηματοδοτήσουν τα αυξανόμενα αμερικανικά ελλείμματα και αναδεικνύουν μεγαλύτερη ανησυχία για την ευρύτερη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, σχολίασε ο Σαραβέλος.

Από την άλλη πλευρά της καμπύλης βρίσκεται η περίπτωση μιας πολύ αυστηρής δημοσιονομικής προσαρμογής, που μειώνει τα ελλείμματα απότομα, αλλά ενδέχεται να ωθήσει τις ΗΠΑ σε ύφεση και να οδηγήσει τη Fed σε έναν νέο, επιθετικό κύκλο νομισματικής χαλάρωσης. Ένα ενδιάμεσο σενάριο, δηλαδή μια «ήπια προσγείωση», θα ήταν το πιο ευνοϊκό για τη στήριξη του δολαρίου.

Πριν από τις φετινές εμπορικές εντάσεις, οι αγορές ακολουθούσαν τον μηχανισμό του «χαμόγελου του δολαρίου», όπου το αμερικανικό νόμισμα ενισχυόταν είτε σε περιόδους ισχυρής ανάπτυξης είτε σε φάσεις βαθιάς ύφεσης.

Όμως, οι δασμολογικές πολιτικές που έχει προωθήσει ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχουν διαταράξει αυτό το μοτίβο. Οι πολιτικές αυτές επηρέασαν αρνητικά τις προσδοκίες για τη διεθνή ανάπτυξη, μείωσαν τη θελκτικότητα του δολαρίου ως «ασφαλές καταφύγιο» και περιόρισαν τη μοναδική θέση των ΗΠΑ στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Ο δείκτης Bloomberg Dollar Spot έχει καταγράψει απώλειες άνω του 6% από τις αρχές του έτους.