Οι ελληνικές τράπεζες έχουν πλέον περάσει σε μια ζώνη μειωμένου κινδύνου, κάτι που αναγνωρίζεται σαφώς από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης. Αυτό επιβεβαιώθηκε και από την ανάλυση της S&P Global Ratings στο πλαίσιο της αναβάθμισης της ελληνικής οικονομίας. Η Τράπεζα της Ελλάδος επισημαίνει πως το βασικό ζητούμενο για τις τράπεζες από εδώ και πέρα θα είναι η διατήρηση της υψηλής τους κερδοφορίας, εν μέσω ενός περιβάλλοντος με πτωτική τάση στα επιτόκια.

Η S&P υπογραμμίζει ότι οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα έχουν μειωθεί σημαντικά και πως οι τράπεζες έχουν εισέλθει σε μια νέα φάση σταθερότητας και αναπτυξιακής πορείας. Όπως επισημαίνει ο οίκος, το θεσμικό και ρυθμιστικό πλαίσιο στην Ελλάδα έχει πλέον προσαρμοστεί περισσότερο στα πρότυπα της ευρωζώνης, γεγονός που ενισχύθηκε από την προληπτική εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τα μακροπροληπτικά μέτρα και την επιτυχημένη αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs), κυρίως μέσω του προγράμματος «Ηρακλής» για την προστασία περιουσιακών στοιχείων.

Ο δείκτης των NPEs έχει μειωθεί στο 4,6%, από επίπεδα άνω του 56% το 2016, εξέλιξη που οφείλεται στη συγκέντρωση του τραπεζικού τομέα, στην αναδιάρθρωση των επιχειρηματικών μοντέλων και στη σταθερή λειτουργική επίδοση των τραπεζών. Παράλληλα, οι τράπεζες, ακολουθώντας τις νέες κανονιστικές οδηγίες, προχωρούν με ταχύτερους ρυθμούς στην απομείωση των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων (DTC), προκειμένου να ενισχύσουν την ποιότητα των ιδίων κεφαλαίων τους.

Οι προκλήσεις στην κερδοφορία

Καθώς οι αξιολογητές διαπιστώνουν την υποχώρηση των κινδύνων και αναβαθμίζουν τις αξιολογήσεις των ελληνικών τραπεζών, διευκολύνεται η πρόσβασή τους σε φθηνότερη χρηματοδότηση από τις αγορές. Ωστόσο, η διατήρηση των υψηλών επιπέδων κερδοφορίας αποτελεί πλέον τη βασική πρόκληση σε ένα περιβάλλον όπου τα επιτόκια βαίνουν μειούμενα. Ήδη την Πέμπτη καταγράφηκε μείωση κατά 0,25%, ενώ η παγκόσμια αβεβαιότητα που προκαλείται από τις πολιτικές αποφάσεις της κυβέρνησης Τραμπ πιθανώς θα οδηγήσει την ΕΚΤ σε περαιτέρω μειώσεις επιτοκίων.

Η Τράπεζα της Ελλάδος, στην τελευταία Έκθεση του Διοικητή, επισημαίνει ότι η αύξηση των καθαρών εσόδων από τόκους των τραπεζών οφείλεται κυρίως στο θετικό μακροοικονομικό περιβάλλον και στα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, τα οποία ευνοούν τη δημιουργία καθαρού επιτοκιακού εισοδήματος σε περιόδους υψηλών βασικών επιτοκίων.

Όπως σημειώνεται, οι μειώσεις των επιτοκίων της ΕΚΤ από τα μέσα του 2024 έχουν αναδιαμορφώσει τις προβλέψεις των αναλυτών σχετικά με την κερδοφορία των τραπεζών στην Ευρώπη. Αν οι τράπεζες μεταφέρουν τις μειώσεις των βασικών επιτοκίων στα επιτόκια χορηγήσεων στον ίδιο βαθμό που είχαν μεταφέρει τις αυξήσεις, τότε αναμένεται να περιοριστεί η συμβολή των καθαρών εσόδων από τόκους. Σε αυτή την περίπτωση, η μείωση του καθαρού επιτοκιακού περιθωρίου, λόγω της χορήγησης νέων δανείων με χαμηλότερα επιτόκια, ενδέχεται να υπεραντισταθμίσει τη θετική επίδραση από την αύξηση του δανειακού χαρτοφυλακίου.

Σημασία των δανείων σταθερού επιτοκίου

Οι ελληνικές τράπεζες καλούνται να διαχειριστούν τις επιπτώσεις της υποχώρησης των επιτοκίων στα λειτουργικά τους αποτελέσματα. Η διατήρηση του καθαρού επιτοκιακού περιθωρίου εκτιμάται ότι θα ενισχυθεί, μεταξύ άλλων, και από την αύξηση των επιχειρηματικών δανείων, συμπεριλαμβανομένων αυτών που χρηματοδοτούνται μέσω του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Επιπλέον, τα μακροπρόθεσμα δάνεια με σταθερό επιτόκιο επηρεάζουν θετικά τα επιτοκιακά έσοδα των τραπεζών τόσο άμεσα —μέσω της αύξησης του ενεργητικού— όσο και έμμεσα, περιορίζοντας την ευαισθησία των εσόδων σε ενδεχόμενες μεταβολές των βασικών επιτοκίων. Τα οφέλη αυτής της κατηγορίας χρηματοδοτήσεων είναι σημαντικά και για τους δανειολήπτες, είτε πρόκειται για επιχειρήσεις είτε για νοικοκυριά, καθώς τους επιτρέπουν να προγραμματίζουν τις μελλοντικές τους πληρωμές και να αξιολογούν επενδυτικά σχέδια με μεγαλύτερη ακρίβεια, ενώ παράλληλα τους προφυλάσσουν από απρόβλεπτες πληθωριστικές πιέσεις και αυξήσεις στα επιτόκια.

Κλείνουμε με τη διεθνή ειδησεογραφία και ένα διαφορετικό θέμα. Σε απότομη μείωση, ακόμα και σε μηδενισμό των εισαγωγών αμερικανικών εμπορευμάτων προχώρησε τον περασμένο μήνα  η Κίνα, καθώς ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου κλιμακώνεται.

Σύμφωνα με στοιχεία των κινεζικών τελωνείων που δημοσιεύθηκαν την Κυριακή, και παρατίθενται από το Bloomberg, μεταξύ των commodities που επηρεάστηκαν περισσότερο, ήταν οι αγορές υγροποιημένου φυσικού αερίου και σιταριού, που αμφότερες μηδενίστηκαν τον Μάρτιο. Οι ΗΠΑ αντιπροσώπευαν το 17% των εισαγωγών σιταριού της Κίνας πέρυσι και το 5% του LNG.

Η Κίνα επέβαλε δασμούς αντιποίνων από 10% έως 15% στα ενεργειακά προϊόντα των ΗΠΑ τον Φεβρουάριο και σε παρόμοιο επίπεδο στα γεωργικά προϊόντα τον Μάρτιο.

Οι αγορές της Κίνας είναι πιθανό να μειωθούν ακόμη περισσότερο μετά το δασμολογικό μπαράζ του Τραμπ στις αρχές Απριλίου, που πυροδότησε την επιθετική ανταπάντηση. Άλλα αγροτικά προϊόντα σημείωσαν απότομη πτώση τον Μάρτιο. Οι αμερικανικές εισαγωγές βαμβακιού μειώθηκαν κατά 90% από τον ίδιο μήνα πέρυσι σε λίγο περισσότερους από 14.000 τόνους. Οι εισαγωγές καλαμποκιού μειώθηκαν σε λιγότερους από 800 τόνους, το χαμηλότερο επίπεδο από τον Φεβρουάριο του 2020.

Ανεβαίνει η σόγια

Ωστόσο, η σόγια αντιστάθηκε στην τάση, σημειώνοντας άνοδο 12% σε 2,44 εκατομμύρια τόνους, βασιζόμενη στις μεγάλες εισαγωγές τους πρώτους δύο μήνες του έτους. Ο κορυφαίος εισαγωγέας σόγιας στον κόσμο εξαρτάται συνήθως από τις προμήθειες των ΗΠΑ έως ότου η συγκομιδή της Νότιας Αμερικής γίνει διαθέσιμη την άνοιξη.

Οι αγορές υγροποιημένου πετρελαίου από τις ΗΠΑ, μιας πετροχημικής πρώτης ύλης, μειώθηκαν κατά 36% σε 1,02 εκατομμύρια τόνους, ενώ οι αποστολές άνθρακα για χαλυβουργία μειώθηκαν κατά 62% στους 208.000 τόνους.

Ενώ τα μέταλλα δεν υπόκεινταν στους νέους κινεζικούς δασμούς τον Μάρτιο, οι ροές χαλκού επηρεάστηκαν από τη δέσμευση της κυβέρνησης Τραμπ να εξετάσει την επιβολή δασμών στο μέταλλο, η οποία έχει δημιουργήσει ένα τεράστιο premium στις τιμές των ΗΠΑ.