Οι Ευρωπαίοι εμφανίζονται πολύ πιο επιφυλακτικοί απέναντι στις επενδύσεις σε σύγκριση με τους Αμερικανούς, προτιμώντας να κατευθύνουν το διαθέσιμο εισόδημά τους σε αποταμιευτικά προϊόντα. Παρότι αυτό το μοτίβο είναι γενικό, η οικονομική συμπεριφορά διαφέρει αισθητά από χώρα σε χώρα, τόσο λόγω των διαφορετικών χρηματοοικονομικών επιλογών όσο και των ιδιαίτερων πολιτισμικών αντιλήψεων γύρω από την αποταμίευση.

Σύμφωνα με έκθεση της Association for Financial Markets in Europe (AFME), η συνολική αξία των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων των νοικοκυριών της Ε.Ε. κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025 αντιστοιχούσε στο 94% του ΑΕΠ της Ένωσης. Η δημοσίευση της έκθεσης συμπίπτει με τη συζήτηση που βρίσκεται σε εξέλιξη στις Βρυξέλλες σχετικά με το πώς μπορούν να ενισχυθούν οι ευρωπαϊκές κεφαλαιαγορές ώστε να κατευθυνθούν περισσότερα κεφάλαια σε κρίσιμους κλάδους.

Το επενδυτικό «χάσμα» μεταξύ των κρατών είναι έντονο. Το ποσοστό των αποταμιεύσεων που μετατρέπονται σε επενδύσεις κυμαίνεται από μόλις 16% του ΑΕΠ στη Ρουμανία και 18% στη Λιθουανία, μέχρι εντυπωσιακά υψηλά επίπεδα όπως 194% σε Δανία και Σουηδία, και 164% στην Ολλανδία. Στο Ηνωμένο Βασίλειο το ποσοστό αυτό φθάνει το 122%. Στην Ελλάδα, ωστόσο, το αντίστοιχο μέγεθος περιορίζεται μόλις στο 28%.

Όπως εξήγησε εκπρόσωπος της AFME στο Euronews, οι χώρες με υψηλή επενδυτική συμμετοχή «συνήθως διαθέτουν τρεις βασικούς πυλώνες»:

Ανεπτυγμένα συνταξιοδοτικά συστήματα, όπως της Ολλανδίας, των ΗΠΑ και των σκανδιναβικών χωρών.

Φορολογικά κίνητρα που ενισχύουν την επενδυτική δραστηριότητα.

Απλούς, ψηφιακούς και εύχρηστους επενδυτικούς λογαριασμούς.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο σουηδικός επενδυτικός λογαριασμός ISK, τον οποίο η AFME αναδεικνύει ως μοντέλο προς μίμηση. Ο λογαριασμός αυτός διευκολύνει τους πολίτες να επενδύουν σε μετοχές, ETF και αμοιβαία κεφάλαια με ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση. Αντιθέτως, στις χώρες που απουσιάζουν τέτοιοι μηχανισμοί, οι πολίτες τείνουν να περιορίζονται σε παραδοσιακούς λογαριασμούς ταμιευτηρίου χαμηλής απόδοσης.

Η έκθεση της AFME καταγράφει επίσης τις διαφορές στον πλούτο των νοικοκυριών. Το 2025, τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία ανά κάτοικο στην Ε.Ε. βρέθηκαν κατά μέσο όρο στα 42.069 ευρώ. Η διακύμανση όμως είναι μεγάλη: από 2.880 ευρώ στη Ρουμανία έως 150.034 ευρώ στη Δανία. Πάνω από 100.000 ευρώ ανά άτομο διαθέτουν οι αποταμιευτές σε Ολλανδία και Σουηδία, ενώ το Λουξεμβούργο ακολουθεί με σημαντική διαφορά στα 76.937 ευρώ. Στην Ελλάδα, το αντίστοιχο ποσό είναι από τα χαμηλότερα στην Ένωση, μόλις 6.019 ευρώ. Στη Βρετανία φτάνει τα 75.463 ευρώ.

Συνολικά, εννέα χώρες —το ένα τρίτο της Ε.Ε.— διαθέτουν αποταμιεύσεις σε χρηματοοικονομικά προϊόντα κάτω των 10.000 ευρώ ανά άτομο. Πέρα από τη Ρουμανία, σε αυτή την κατηγορία βρίσκονται η Βουλγαρία, η Πολωνία, η Λιθουανία, η Ελλάδα, η Λετονία, η Εσθονία, η Σλοβακία και η Σλοβενία.