00:01 - 03/04/25

Αγορά Ακινήτων

Σύμφωνα με στοιχεία της Oxford Economics, η Αθήνα διαθέτει τις λιγότερο προσιτές κατοικίες στην Ευρώπη λόγω διαρθρωτικών αδυναμιών της αγοράς.

Η έκθεση της εταιρείας συμβούλων Oxford Economics, που εδρεύει στην Οξφόρδη, αναδεικνύει τα δομικά προβλήματα και τα αδύναμα θεμελιώδη οικονομικά στοιχεία της χώρας. Παράλληλα, η στεγαστική πολιτική της κυβέρνησης, η οποία στηρίζεται κυρίως στο πρόγραμμα «Σπίτι Μου 2», δοκιμάζεται και απογοητεύει τόσο τους υποψήφιους αγοραστές όσο και τους μεσίτες.

Στην έκθεση αναφέρεται πως, παρότι οι τιμές των κατοικιών στην Αθήνα είναι χαμηλότερες από εκείνες πολλών άλλων πόλεων, η προσιτότητα της στέγασης αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση για τους κατοίκους της ελληνικής πρωτεύουσας σε σύγκριση με οποιαδήποτε άλλη μεγάλη ευρωπαϊκή πόλη.

Η Oxford Economics αξιολογεί το ποσοστό επιβάρυνσης του κόστους στέγασης (HCB), όπως το ορίζει η Eurostat. Οι σχετικές δαπάνες δεν περιλαμβάνουν μόνο τις τιμές των ακινήτων, αλλά και το κόστος αποπληρωμής δανείων, το ενοίκιο και τα στεγαστικά επιδόματα, μεταξύ άλλων.

Σύμφωνα με την έκθεση, το υψηλότερο ποσοστό HCB καταγράφεται στην Αθήνα, καθώς το 27,9% των κατοίκων της δαπανά πάνω από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός του για στέγαση. Το φαινόμενο αυτό αποδίδεται σε ένα συνδυασμό διαρθρωτικών παραγόντων της αγοράς κατοικίας και αδύναμων οικονομικών θεμελιωδών μεγεθών.

Τα Προβλήματα

Παρόλο που η Αθήνα αποτελεί το χαρακτηριστικό παράδειγμα στεγαστικής δυσκολίας στην Ευρώπη, οι λύσεις που εφαρμόζονται δεν αποδίδουν. Η έκθεση τονίζει πως τα δομικά προβλήματα παραμένουν έντονα εξαιτίας της έλλειψης μεταρρυθμίσεων.

Η εξαιρετικά περιορισμένη προσφορά ακινήτων δεν έχει αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, ενώ τα προγράμματα οικονομικής ενίσχυσης συμβάλλουν στην περαιτέρω άνοδο των τιμών, καθιστώντας τα ακίνητα μη προσιτά για τους περισσότερους αγοραστές.

Η αγορά εμφανίζεται απογοητευμένη από το πρόγραμμα «Σπίτι Μου 2». Η έλλειψη κατάλληλων ακινήτων (με αξία έως 250.000 ευρώ και έτος κατασκευής έως το 2007) και οι υπερβολικές ανατιμήσεις σε αυτά τα ακίνητα έχουν οδηγήσει τους υποψήφιους αγοραστές σε αδιέξοδο.

Το πρόγραμμα ξεκίνησε στα μέσα Ιανουαρίου, με περισσότερες από 80.000 προεγκρίσεις αιτήσεων. Ωστόσο, σύμφωνα με μεσίτες και τραπεζικές πηγές, αυτός ο αριθμός δεν έχει ιδιαίτερη σημασία.

Τραπεζικές πηγές αναφέρουν στο Business Daily πως μόνο στο 10% των αιτήσεων υπάρχει κατάλληλο ακίνητο στον σχετικό φάκελο. Από αυτές τις αιτήσεις, υπολογίζεται πως περίπου οι μισές θα καταλήξουν στην υπογραφή συμβολαίου.

Ένα ακόμη ανεπίλυτο πρόβλημα είναι τα χαμηλά εισοδήματα. Η Oxford Economics σημειώνει στην έκθεσή της πως, παρότι η χώρα έχει εξέλθει από την οικονομική κρίση και το διαθέσιμο εισόδημα αυξάνεται σταθερά, δεν έχει συμβαδίσει με τις τιμές των κατοικιών, οι οποίες έχουν αυξηθεί κατά σχεδόν 60% από το 2018.

Νέο Πρόγραμμα στην Ευρώπη

Η προσιτότητα της κατοικίας ποικίλλει σημαντικά στις ευρωπαϊκές χώρες. Μετά την Αθήνα, οι λιγότερο προσιτές κατοικίες εντοπίζονται στην Κοπεγχάγη και σε μεγάλες γερμανικές πόλεις.

Αξιοσημείωτο είναι πως στη Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, υπάρχουν δέκα αστικές περιοχές -συμπεριλαμβανομένων του Βερολίνου και του Αμβούργου- όπου η απόκτηση κατοικίας είναι επίσης ιδιαίτερα δύσκολη.

Σε μια σημαντική κίνηση για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε πως τα κράτη-μέλη της ΕΕ θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν έως και 15 δισ. ευρώ από τα κονδύλια περιφερειακής ανάπτυξης του μπλοκ για επενδύσεις σε οικονομικά προσιτή στέγαση.

Η πρωτοβουλία αυτή ουσιαστικά διπλασιάζει τα κονδύλια που προορίζονται για επενδύσεις στη στέγαση στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής της ΕΕ, έως το 2027.

Κλιματική αλλαγή - Φτώχια

Φτωχότερος κατά 40% θα είναι ο μέσος άνθρωπος, εάν η θερμοκρασία του πλανήτη αυξηθεί κατά 4° Κελσίου, σύμφωνα με νέα έρευνα. Οι επιστήμονες σημειώνουν τώρα ότι τα προηγούμενα οικονομικά μοντέλα υποεκτίμησαν τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης καθώς και το πιθανό ντόμινο διαταραχών στην αλυσίδα εφοδιασμού.

Όπως έγραψε ο Guardian. Η μελέτη την οποία έκαναν Αυστραλοί επιστήμονες, αναφέρει ότι το μέσο παγκόσμιο κατά κεφαλήν ΑΕΠ θα μειωθεί κατά 16% ακόμη και αν η αύξηση της θερμοκρασίας διατηρηθεί στους 2 βαθμούς υψηλότερα, εκτίμηση πολύ χειρότερη από τις προηγούμενες προβλέψεις για μείωση περίπου 1,4% στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ.

Ακόμη και αν οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο πετύχουν τους βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους κλιματικούς στόχους τους, οι επιστήμονες εκτιμούν τώρα ότι η παγκόσμια θερμοκρασία θα αυξηθεί κατά 2,1 βαθμούς Κελσίου.

Τα τελευταία χρόνια έχουν ασκηθεί επικρίσεις, σύμφωνα με τις οποίες, ένα σύνολο οικονομικών εργαλείων τα οποία χρησιμοποιούνται για να υποδείξουν το ποσό που πρέπει να επενδύσουν οι κυβερνήσεις για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, δεν έχουν καταγράψει σημαντικούς κινδύνους από την κλιματική αλλαγή, ιδίως τα ακραία καιρικά φαινόμενα.

Η νέα μελέτη, που δημοσιεύεται στο περιοδικό Environmental Research Letters, πήρε ένα από τα πιο δημοφιλή οικονομικά μοντέλα και το ενίσχυσε με προβλέψεις για την κλιματική αλλαγή, ώστε να αποτυπώσει τις επιπτώσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων σε όλες τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού.

Ο Dr Timothy Neal, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε ότι η νέα έρευνα εξέτασε τον πιθανό αντίκτυπο της θέρμανσης του πλανήτη κατά 4 βαθμούς, σενάριο που θεωρείται από πολλούς ειδικούς σε θέματα κλίματος ως καταστροφικό για τον πλανήτη, και διαπίστωσε ότι θα έκανε τον μέσο άνθρωπο 40% φτωχότερο. Το ποσοστό αυτό, είναι περίπου 11% επιπλέον εκείνου που εξάγεται ως συμπέρασμα, όταν χρησιμοποιούνται τα μοντέλα χωρίς βελτιώσεις.

Αναπροσαρμογή οικονομικών μοντέλων

Προηγούμενα οικονομικά μοντέλα που «κατά λάθος» κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι ακόμη και υψηλά επίπεδα υπερθέρμανσης θα είχαν μόνο μέτριες επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία, είχαν «βαθιές επιπτώσεις στην πολιτική για το κλίμα», δήλωσε ο Neal.

Διευκρίνισε ότι τα οικονομικά μοντέλα είχαν την τάση να λαμβάνουν υπόψη τους μόνο την αλλαγή του καιρού σε τοπικό επίπεδο, αντί να υπολογίζουν πώς ακραίες καιρικές συνθήκες, όπως ξηρασίες ή πλημμύρες, θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού.

«Σε ένα θερμότερο μέλλον, μπορούμε να περιμένουμε διαδοχικές διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού που θα προκληθούν από ακραία καιρικά φαινόμενα σε όλο τον κόσμο», δήλωσε ο Neal.

Στη μελέτη τονίζεται ο χαρακτήρας του επείγοντος για τη συμπερίληψη στα οικονομικά μοντέλα, των ακραίων καιρικών φαινομένων και του αντίκτυπού τους στις αλυσίδες εφοδιασμού, προκειμένου οι χώρες να μπορούν να υπολογίσουν πλήρως τις οικονομικές τους ευπάθειες στην κλιματική αλλαγή και στη συνέχεια να κάνουν το αυτονόητο, να μειώσουν τις εκπομπές ρύπων.

Ο Neal επισήμανε μάλιστα ότι η παγκόσμια θέρμανση θα πλήξει όλες τις χώρες, επειδή οι παγκόσμιες οικονομίες συνδέονται με το εμπόριο.

Τα σημεία που χρήζουν προσοχής

Ο καθηγητής Frank Jotzo, ειδικός σε θέματα κλιματικής πολιτικής στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα, δήλωσε ότι η οικονομική μοντελοποίηση του κλίματος με τη χρήση των νέων μοντέλων υποθέτει ότι αν η κλιματική αλλαγή καταστήσει μια δραστηριότητα όπως η γεωργία μη βιώσιμη σε ένα μέρος του κόσμου, η αυξημένη παραγωγή θα προέλθει απλώς από κάπου αλλού.

Μια έκθεση τον Ιανουάριο για τη διαχείριση κινδύνων των ασφαλιστών και των συνταξιοδοτικών ταμείων του κόσμου, ανέφερε ότι οι προηγούμενες εκτιμήσεις οικονομικού κινδύνου απέτυχαν να λάβουν υπόψη τους τις πραγματικές κλιματικές επιπτώσεις, όπως «σημεία καμπής, ακραία γεγονότα, μετανάστευση, άνοδος της στάθμης της θάλασσας, επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία ή γεωπολιτικός κίνδυνος».

«Τα καλοπροαίρετα αλλά ελαττωματικά αποτελέσματα μπορεί να ενισχύσουν το αφήγημα ότι πρόκειται για αργά κινούμενους κινδύνους με περιορισμένες επιπτώσεις και όχι για σοβαρούς κινδύνους που απαιτούν άμεση δράση», αναφέρεται στην έκθεση.

Ο Mark Lawrence ερευνά τον κλιματικό κίνδυνο ως καθηγητής πρακτικής στο Πανεπιστήμιο της Αδελαΐδας και στο παρελθόν εργάστηκε στη διαχείριση χρηματοοικονομικών κινδύνων με ανώτερους ρόλους σε μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως η Merrill Lynch και ο τραπεζικός όμιλος ANZ. Όπως υποστηρίζει, οι οικονομικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα μπορούσαν να είναι ακόμη χειρότερες.

Συνέπεια της αποσύνδεσης μεταξύ της μοντελοποίησης και των πραγματικών κλιματικών επιπτώσεων, είπε ο Lawrence, ήταν ότι «τα πιθανά οικονομικά οφέλη από την επείγουσα δράση της πολιτικής για το κλίμα έχουν επίσης υποτιμηθεί σημαντικά».

Νοικοκυριά – Μόλυνση – Ρύπανση

Σε μια διαφορετική και ενδιαφέρουσα ανάλυση τώρα. Τα ελληνικά νοικοκυριά παρουσίασαν ένα από τα υψηλότερα ποσοστά δυσαρέσκειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2023 σχετικά με τις περιβαλλοντικές συνθήκες διαβίωσης, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν τη Δευτέρα.

Σύμφωνα με την έρευνα, το 20,6% των Ελλήνων θεωρούσε ότι η ρύπανση, η βρωμιά ή άλλα περιβαλλοντικά ζητήματα αποτελούσαν πρόβλημα για το νοικοκυριό τους, κατατάσσοντας τη χώρα στη δεύτερη θέση της ΕΕ, μετά τη Μάλτα.

Επιπλέον, το 32,5% των Ελλήνων που ζουν σε αστικές περιοχές δήλωσαν ότι αυτά τα ζητήματα επηρέαζαν το νοικοκυριό τους.

Η ηχορύπανση αποτέλεσε ζήτημα για περισσότερο από το 30% των Ελλήνων, με τη διαφορά μεταξύ των αστικών και αγροτικών περιοχών να είναι η μεγαλύτερη στην ΕΕ, φτάνοντας το 28,3%.

Κατά μέσο όρο, το 12,2% του πληθυσμού της ΕΕ θεώρησε ότι η ρύπανση, η βρωμιά ή άλλα περιβαλλοντικά προβλήματα επηρέαζαν το νοικοκυριό τους το 2023. Τα ποσοστά κυμαίνονταν από 34,7% στη Μάλτα έως 4,2% στην Κροατία.

Το αντίστοιχο ποσοστό στην ΕΕ μειώθηκε από 15,2% το 2010 σε 12,2% το 2023.

Η διαφορά μεταξύ των ατόμων που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας και αυτών που δεν διατρέχουν κυμαινόταν από 1% το 2019 έως 2,4% το 2017 και το 2020.

Το 2023, το ποσοστό των ατόμων σε κίνδυνο φτώχειας που ανέφεραν έκθεση σε ρύπανση, βρωμιά ή άλλα περιβαλλοντικά προβλήματα ήταν 2,2% υψηλότερο από το αντίστοιχο των ατόμων που δεν διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας.

Ωστόσο, αυτοί οι μέσοι όροι αποκρύπτουν σημαντικές διακυμάνσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ.

Το 2023, η Μάλτα κατέγραψε το υψηλότερο ποσοστό (34,7%) του πληθυσμού που ανέφερε ότι η έκθεση σε περιβαλλοντικά προβλήματα επηρέαζε το νοικοκυριό τους, ακολουθούμενη από την Ελλάδα (20,5%), τη Γερμανία (16,8%) και τη Γαλλία (16,0%).

Αντίθετα, τα χαμηλότερα ποσοστά καταγράφηκαν σε Κροατία (4,2%), Σουηδία (5,0%), Σλοβακία (5,8%) και Πολωνία (7,1%).

Σημειώνεται ότι το ποσοστό των ατόμων που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας και ανέφεραν προβλήματα ρύπανσης ήταν υψηλότερο από εκείνο των μη ευάλωτων ατόμων (14,1% έναντι 11,9%).

Οι μεγαλύτερες διαφορές παρατηρήθηκαν στη Σλοβακία (17,6% έναντι 3,8%), τη Βουλγαρία (16,8% έναντι 8,8%), τη Δανία (13,8% έναντι 6,4%) και την Ολλανδία (21,0% έναντι 13,8%).

Σε 9 χώρες της ΕΕ, το ποσοστό των ατόμων που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας και ανέφεραν προβλήματα ρύπανσης ήταν χαμηλότερο από το αντίστοιχο ποσοστό των μη ευάλωτων ατόμων.

Οι διαφορετικές συνθήκες μεταξύ των χωρών αντανακλούν, εν μέρει, την κατανομή των ευάλωτων πληθυσμών στις αστικές ή αγροτικές περιοχές.

Σε ορισμένες χώρες, οι ευάλωτοι πληθυσμοί συγκεντρώνονται στις πόλεις, όπου τα περιβαλλοντικά προβλήματα είναι εντονότερα, ενώ σε άλλες κατοικούν κυρίως σε αγροτικές περιοχές με λιγότερα περιβαλλοντικά ζητήματα.

Το 2023, στη Μάλτα και τη Γαλλία, πάνω από το 33% των κατοίκων των πόλεων θεωρούσαν ότι η ρύπανση επηρέαζε το νοικοκυριό τους.

Σε 6 χώρες της ΕΕ, πάνω από το 20% των κατοίκων των πόλεων ανέφεραν προβλήματα ρύπανσης, ενώ σε 17 χώρες το ποσοστό ήταν μεταξύ 10-20%.

Σε 4 χώρες, λιγότερο από το 10% των κατοίκων των πόλεων ανέφεραν περιβαλλοντικά προβλήματα (Σουηδία 6,2%, Κροατία 6,7%, Σλοβακία 7,6%, Εσθονία 8,1%).

Στις αγροτικές περιοχές, το ποσοστό των ατόμων που ανέφεραν προβλήματα ρύπανσης ήταν κάτω από 10% σε 22 χώρες της ΕΕ.

Τα χαμηλότερα ποσοστά παρατηρήθηκαν σε Κροατία (2,7%), Ελλάδα (2,8%) και Σουηδία (3,4%).

Σε 5 χώρες, το ποσοστό ήταν πάνω από 10% (Σλοβενία 12,3%, Ουγγαρία 11,7%, Κύπρος 10,8%).

Στις πόλεις και τα προάστια, τα ποσοστά κυμαίνονταν από 28,1% στη Μάλτα έως 3,6% στην Κροατία.

Στην ΕΕ συνολικά, οι κάτοικοι των πόλεων αισθάνονται περισσότερο επηρεασμένοι από περιβαλλοντικά ζητήματα σε σχέση με τους κατοίκους των αγροτικών περιοχών.

Η διαφορά αυτή είναι ιδιαίτερα έντονη στη Μάλτα (33,8%), την Ελλάδα (32,5%), το Βέλγιο (15,7%) και τη Γαλλία (15,5%).

Οι μικρότερες διαφορές παρατηρήθηκαν στην Κύπρο (0,9%), την Εσθονία (1%) και τη Σλοβακία (1,3%).

Οι στασιαστές βουλευτές

Τώρα όπως έγραφε ο Βηματοδότης. Καρφωμένοι στην τηλεόραση ήταν τις τελευταίες μέρες στην Πειραιώς, για να γνωρίζουν από πρώτο χέρι ποιοι βουλευτές… στασιάζουν δημοσιονομικά, ζητώντας αυξήσεις στα σώματα ασφαλείας, όπως έγινε και με τους ένστολους. Μάλλον έτρεμε το φυλλοκάρδι τους για το τι μπορεί να ακούσουν παραπάνω κυβερνητικά στελέχη, ενώ αποδίδουν την υπέρμετρη ευαισθησία κάποιων σε… τοξίνη που εκπέμπουν επειδή δεν υπουργοποιήθηκαν.

Και στην αγωνία ότι υπουργοποιήθηκε ο βουλευτής της ίδιας περιφέρειας. Το ενδιαφέρον τώρα εστιάζεται στην Κοινοβουλευτική Ομάδα της Παρασκευής, καθώς η τελευταία συνεδρίαση της μετά τις ευρωεκλογές και το αστροπελέκι του 28%, που τους έπεσε στο κεφάλι, δεν είχε πάει τόσο καλά. Πάντως, μαθαίνω ότι και από το Μέγαρο Μαξίμου βολιδοσκοπούν τους ανήσυχους της ΚΟ.