00:01 - 10/03/25

ΑΕΠ 

Να ξεκινήσουμε με ένα γρήγορο σχόλιο για την ελληνική οικονομία και τα τελευταία στοιχεία για την πορεία του ΑΕΠ … Είναι λοιπόν από τις ελάχιστες φορές που η επίδοση της ανάπτυξης είναι μεγαλύτερη από ότι περιμέναμε .. Και κυρίως αναφερόμαστε στην ανάπτυξη του 4ου τριμήνου, μια εξέλιξη που ήτανε πολύ θετική. Μια ελληνική οικονομία που παρά τα διαρθρωτικά προβλήματα στα οποία συνεχώς αναφερόμαστε, έχει όλες τις προϋποθέσεις να τα πάει καλά και φέτος. Και ανάμεσα σε άλλα το λέμε αυτό, γιατί ήτανε ένα από τα μεγάλα μας παράπονα από τα χρόνια της κρίσης. Σχεδόν κάθε χρόνο να χάνετε επί της ουσίας ο στόχος της ανάπτυξης. Και την ίδια ώρα να επιτυγχάνουμε πλεόνασμα μεγαλύτερο του στόχου κάτι το οποίο έδειχνε και το λάθος μίγμα πολιτικής που ακολουθούσαμε.

Για την ιστορία, με ανάπτυξη 2,3% έκλεισε το 2024 για την ελληνική οικονομία, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το ΑΕΠ σε όρους όγκου ανήλθε σε 201,5 δισ. ευρώ έναντι 197 δισ. ευρώ το 2023. Όπως έδειξαν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η κατανάλωση αυξήθηκε το 2024 κατά 0,7% και οι επενδύσεις κατά 4,5%. Αύξηση 1% σημείωσαν οι εξαγωγές και 5,5% οι εισαγωγές.

Κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2024, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 2,6% σε ετήσια βάση και 0,9% σε τριμηνιαία βάση. 

Τριμηνιαίες μεταβολές

– Η συνολική τελική καταναλωτική δαπάνη μειώθηκε κατά 0,4% σε σχέση με το 3o τρίμηνο του  2024.  
– Οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου αυξήθηκαν κατά 5,3% σε σχέση με το 3o τρίμηνο  του 2024. 
– Oι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών παρουσίασαν αύξηση κατά 0,9% σε σχέση με το 3o τρίμηνο  του 2024. Οι εξαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά 0,5%, ενώ οι εξαγωγές υπηρεσιών αυξήθηκαν  κατά 2,2%. 
– Οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών παρουσίασαν μείωση κατά 1,7% σε σχέση με το 3ο  τρίμηνο του 2024. Οι εισαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά 1,4%, ενώ οι εισαγωγές υπηρεσιών  μειώθηκαν κατά 2,1%. 

Ετήσιες μεταβολές

– Η συνολική τελική καταναλωτική δαπάνη παρουσίασε μείωση κατά 0,3% σε σχέση με το 4o  τρίμηνο του 2023. 
– Οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου αυξήθηκαν κατά 9,0% σε σχέση με το 4o τρίμηνο  του 2023. 
– Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών παρουσίασαν αύξηση κατά 3,6% σε σχέση με το 4o τρίμηνο  του 2023. Οι εξαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά 1,6%, ενώ οι εξαγωγές υπηρεσιών αυξήθηκαν  κατά 5,9%. 
– Οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών παρουσίασαν αύξηση κατά 2,4% σε σχέση με το 4o  τρίμηνο του 2023. Οι εισαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά 2,0% και οι εισαγωγές υπηρεσιών  αυξήθηκαν κατά 4,8%. 

Ευρώπη

Αν και δεν χρειάζονται υπερβολές η προηγούμενη εβδομάδα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί από τις πιο σημαντικές των τελευταίων τουλάχιστον ετών για την ιστορία της Ευρώπη. Χαρακτηριστικά ήτανε και αυτά που έγραψε το Bloomberg.

Η προηγούμενη εβδομάδα ήτανε για την Ευρώπη ιστορική, καθώς η στροφή της Γερμανίας και η πρωτοβουλία της Κομισιόν για την αμυντική ενίσχυση της ηπείρου υποδηλώνουν ότι η Ευρώπη παίρνει επιτέλους τον έλεγχο της μοίρας της. Οι επενδυτικοί οίκοι εκτιμούν ότι αυτή είναι μόνο η αρχή, ενώ οι αγορές δείχνουν να συμφωνούν, με το trade του «αμερικανικού εξαιρετισμού» (US exceptionalism) να αντιστρέφεται.

Η Madison Faller από τη JP Morgan Private Bank ανέφερε στο Bloomberg ότι «ένας νέος τρόπος δράσης αναδύεται», υπογραμμίζοντας ότι οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εργάζονται για να ορίσουν το μέλλον της ηπείρου με τους δικούς τους όρους. Οι αγορές δείχνουν μια νέα προοπτική για την Ευρώπη, με το ευρώ να καταγράφει την καλύτερη εβδομάδα του από το 2009 και τον γερμανικό δείκτη DAX να σημειώνει νέο ιστορικό υψηλό. Αντίθετα, τα ομόλογα υποχωρούν, με το γερμανικό 10ετές να καταγράφει τη χειρότερη εβδομάδα του από το 1990.

Οι αναλυτές αναβαθμίζουν τις προβλέψεις τους για την ανάπτυξη, τα εταιρικά κέρδη, τον κρατικό δανεισμό και τα επιτόκια, εγκαταλείποντας την προηγούμενη άποψη ότι το ευρώ θα φτάσει το 1 προς 1 με το δολάριο. Η εβδομάδα που πέρασε θυμίζει την περίοδο του «whatever it takes» που είχε δηλώσει ο Mario Draghi το 2012, υποσχόμενος να προστατεύσει το ευρώ.

Από την άλλη πλευρά, οι επενδυτές φαίνεται να απογοητεύονται από την αβεβαιότητα του εμπορικού πολέμου και την απρόβλεπτη πολιτική του Αμερικανού προέδρου Donald Trump. Το trade του «US exceptionalism» που είχε κυριαρχήσει στα τέλη του 2022 και ενίσχυσε τη Wall Street και το δολάριο φαίνεται να αντιστρέφεται.

Ο επικεφαλής μακροοικονομικής ανάλυσης της Deutsche Bank, Jim Reid, σημείωσε ότι οι διεθνείς επενδυτές ενδέχεται να μην έχουν πλήρως κατανοήσει την ιστορική σημασία των εξελίξεων στην Ευρώπη. Αυτή η «σεισμική αλλαγή» μπορεί να οδηγήσει περισσότερα χρήματα στην Ευρώπη, με το ευρώ να καθίσταται πιο ελκυστικό ως νόμισμα αποθεματικών σε σχέση με το δολάριο.

Επιπλέον, η απόφαση της Γερμανίας να επενδύσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια για την ανανέωση της οικονομίας θεωρείται σήμα για στροφή στις ευρωπαϊκές μετοχές. Ο DAX έχει ενισχυθεί κατά 18% από την αρχή του έτους, ενώ ο αμυντικός τομέας, που ωφελείται από αυτές τις εξελίξεις, έχει ενισχυθεί κατά 69%.

Η Citigroup προβλέπει ότι οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις θα καταγράψουν αύξηση κερδών κατά 11% ετησίως έως το 2029, ενώ τα τελευταία χρόνια η κερδοφορία είχε παραμείνει στάσιμη. Ωστόσο, η πορεία της Ευρώπης δεν είναι χωρίς προκλήσεις. Η συνεχής σύγκρουση στην Ουκρανία και τα πολιτικά εμπόδια για τα σχέδια του επόμενου καγκελάριου της Γερμανίας, Friedrich Merz, ενδέχεται να καθυστερήσουν τις μεταρρυθμίσεις.

Παρ' όλα αυτά, οι αναλυτές και οι επενδυτές ποντάρουν στις βελτιωμένες προοπτικές της Ευρώπης, με οίκους όπως οι Goldman Sachs και Mitsubishi UFJ Financial Group να εγκαταλείπουν τις προβλέψεις για ισοτιμία 1 προς 1 του ευρώ με το δολάριο. Μάλιστα, hedge funds εκτιμούν ότι το ευρώ μπορεί να φτάσει στα 1,20 δολάρια μέσα σε έξι μήνες, ενώ στο παρελθόν το είχαν εκτιμήσει ακόμη και κάτω από 0,95 δολάρια.

Στεγαστικά Δάνεια

Την ώρα που τα τελευταία περίπου 2 χρόνια η αγορά ακινήτων έχει πάρει φωτιά. Ενδιαφέροντα τα παρακάτω στοιχεία. Μόλις το 20% των συναλλαγών αγοράς κατοικιών στην ελληνική αγορά, δηλαδή μία στις πέντε, πραγματοποιείται με τη στήριξη του τραπεζικού συστήματος, μέσω στεγαστικών δανείων. Ενδεικτικά, από τις 80.000 ετήσιες συμβάσεις στεγαστικών δανείων που καταρτίζονταν πριν από την οικονομική κρίση, σήμερα ο αριθμός αυτός δεν ξεπερνά τις 14.000 συμβάσεις ετησίως.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Καθημερινής, τα παραπάνω στοιχεία παρουσιάστηκαν στο συνέδριο ακινήτων Prodexpo North, το οποίο εστιάζει στην αγορά της Βόρειας Ελλάδας, από τον κ. Θεόδωρο Μητράκο, διευθυντή-σύμβουλο διοίκησης και πρώην υποδιοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος.

«Το 2023, η αξία των νέων στεγαστικών δανείων ανήλθε σε 1,2 δισ. ευρώ, ενώ το 2024 αυξήθηκε στα 1,45 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω των προγραμμάτων όπως το “Σπίτι μου”. Ωστόσο, τα κριτήρια χρηματοδότησης παραμένουν αυστηρά. Συγκριτικά με την περίοδο πριν από την κρίση, η διαφορά είναι αισθητή. Αυτό οφείλεται στην απροθυμία των νέων να δεσμευτούν μακροπρόθεσμα, καθώς επηρεάζονται από δύο κρίσιμους παράγοντες: την επισφάλεια στην αγορά εργασίας και το χαμηλό διαθέσιμο εισόδημα των νέων ζευγαριών», ανέφερε ο κ. Μητράκος.

Έλλειψη προσφοράς

Παράλληλα, η προσφορά παραμένει αισθητά χαμηλότερη από τη ζήτηση, τόσο σε πανελλαδικό επίπεδο όσο και στη Θεσσαλονίκη, όπου -όπως και στην Αθήνα- σημαντικό ποσοστό των αγοραπωλησιών πραγματοποιείται από ξένους επενδυτές, είτε για βραχυχρόνια μίσθωση είτε στο πλαίσιο του προγράμματος «χρυσή βίζα». Έτσι, οι τιμές πώλησης αυξήθηκαν κατά 15,6% στις αρχές του 2023 και, παρότι ο ρυθμός ανόδου έχει επιβραδυνθεί, συνεχίζουν να βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα. Σύμφωνα με τον κ. Μητράκο, κατά το πρώτο εννιάμηνο του 2024, η αύξηση των τιμών διαμορφώθηκε στο 9,2%.

Παρότι οι τιμές έχουν ανακάμψει πλήρως από τις απώλειες της οικονομικής κρίσης, άλλοι σημαντικοί δείκτες της αγοράς ακινήτων, όπως οι επενδύσεις σε νέες κατοικίες και η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, παραμένουν σε χαμηλότερα επίπεδα. «Πριν από την κρίση, οι επενδύσεις σε κατοικίες αντιστοιχούσαν στο 10,8% του ΑΕΠ, ενώ σήμερα περιορίζονται στο 2,3%. Αυτό εξηγεί σε μεγάλο βαθμό το έλλειμμα στην προσφορά σε σχέση με τη ζήτηση», σημείωσε ο κ. Μητράκος.

Η περιορισμένη διαθεσιμότητα ακινήτων καθιστά δύσκολη την αναζήτηση κατοικίας για τους δικαιούχους προγραμμάτων στήριξης, όπως το «Σπίτι μου». Ο κ. Μητράκος επεσήμανε την πολυδιάσπαση της πληροφορίας στην αγορά ακινήτων, γεγονός που δυσχεραίνει περαιτέρω τη διαδικασία αναζήτησης. «Βλέπουμε ότι κάθε τράπεζα και κάθε διαχειριστής δανείων διαθέτει τη δική του ξεχωριστή ψηφιακή πλατφόρμα για ακίνητα. Θα ήταν προτιμότερο να υπάρχει μια ενιαία κεντρική βάση δεδομένων, ώστε οι ενδιαφερόμενοι να εντοπίζουν ευκολότερα τα διαθέσιμα ακίνητα», υπογράμμισε.

Η αγορά ακινήτων στη Θεσσαλονίκη

Τα έργα ανάπλασης που βρίσκονται σε εξέλιξη στη Θεσσαλονίκη, σε συνδυασμό με εμβληματικά έργα υποδομής όπως το μετρό και οι επεκτάσεις του, διαμορφώνουν νέες συνθήκες στην αγορά κατοικίας και ενισχύουν τη ζήτηση. «Στη Θεσσαλονίκη υπάρχει ανάγκη για νέες κατοικίες, τόσο οικονομικά προσιτές όσο και μεσαίας και υψηλής κατηγορίας, όπως για παράδειγμα πολυτελείς κατοικίες που προσελκύουν Βαλκάνιους αγοραστές», ανέφερε ο κ. Δημήτρης Ανδριόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της Dimand Real Estate.

Η εταιρεία Dimand προωθεί την ανάπλαση του παλιού εργοστασίου του ΦΙΞ, για το οποίο έχει ήδη ολοκληρωθεί η πολεοδομική διαδικασία με την έκδοση σχετικού ΦΕΚ που καθορίζει τις χρήσεις γης και τους όρους δόμησης. «Αυτή τη στιγμή εκπονούμε την πρώτη φάση των μελετών και μέχρι τον Μάιο θα έχουμε έτοιμη την τελική αρχιτεκτονική μελέτη. Στη συνέχεια θα εκδοθεί η οικοδομική άδεια, ώστε η κατασκευή να ξεκινήσει το τέταρτο τρίμηνο του 2025. Υπολογίζουμε ότι το έργο θα έχει ολοκληρωθεί έως τις αρχές του 2028, λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες στην κατασκευαστική αγορά», δήλωσε ο κ. Ανδριόπουλος.

Το αναπτυξιακό σχέδιο για το ΦΙΞ περιλαμβάνει τη δημιουργία κατοικιών, ενός ξενοδοχείου με ιδιαίτερο χαρακτήρα, χώρων τέχνης και πολιτισμού, καθώς και ενός μεγάλου ελεύθερου χώρου, που θα προσφέρει στην πόλη μια νέα πλατεία.

Μεταξύ των σημαντικών αναπλάσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη στη Θεσσαλονίκη συγκαταλέγεται η διαμόρφωση του παράκτιου μετώπου της πόλης, το οποίο θα εκτείνεται σε μήκος 40 χιλιομέτρων, συνδέοντας το Αγγελοχώρι με το Καλοχώρι. Επιπλέον, συνεχίζεται η διαδικασία τεχνικής και λειτουργικής ωρίμανσης του έργου ανάπλασης της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ), ώστε να προκηρυχθεί ο διαγωνισμός παραχώρησης εκμετάλλευσης. Παράλληλα, προωθείται η δημιουργία εμπορευματικού κέντρου στο πρώην στρατόπεδο Γκόνου.

Αμερικανική Οικονομία

Σε σχέση και με τα όσα αναφέραμε παραπάνω. Σε επίπεδα ρεκόρ διευρύνθηκε το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου των ΗΠΑ τον Ιανουάριο, καθώς οι επιχειρήσεις προμηθεύτηκαν αγαθά από το εξωτερικό πριν από την επιβολή δασμών στους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ. Το έλλειμμα αυξήθηκε κατά 34% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, φτάνοντας τα 131,4 δισ. δολάρια, σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Εμπορίου. Το έλλειμμα αυτό ήταν μεγαλύτερο από όλες τις εκτιμήσεις εκτός από μία, σύμφωνα με έρευνα του Bloomberg.

Η αξία των εισαγωγών αυξήθηκε κατά 10%, φτάνοντας το ρεκόρ των 401,2 δισ. δολαρίων, ενώ οι εξαγωγές σημείωσαν αύξηση 1,2%. Τα στοιχεία δεν προσαρμόζονται για τον πληθωρισμό.

Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε 25% δασμούς στον Καναδά και το Μεξικό και διπλασίασε τους δασμούς στο 20% για τα κινεζικά προϊόντα. Ο Καναδάς και η Κίνα αντέδρασαν άμεσα με αντίμετρα, ενώ το Μεξικό ανακοίνωσε τα δικά του μέτρα την Κυριακή.

Οι δασμοί: Την Τετάρτη, ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι θα εξαιρέσει τις αυτοκινητοβιομηχανίες από τους πρόσφατους δασμούς για έναν μήνα, ως προσωρινή αναστολή μετά από εκκλήσεις της βιομηχανίας. Ωστόσο, ο Καναδός πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό δήλωσε ότι δεν θα άρει το πλήρες πακέτο αντιποίνων αν οι δασμοί παραμείνουν σε ισχύ για τον Καναδά.

Από την πλευρά του, ο Αμερικανός πρόεδρος ανέφερε ότι αναστέλλει τους δασμούς για τα μεξικανικά αγαθά που καλύπτονται από την εμπορική συμφωνία της Βόρειας Αμερικής (USMCA) μέχρι τις 2 Απριλίου, μετά από συνομιλίες με την πρόεδρο Κλαούντια Σεϊνμπάουμ.

Διεύρυνση ελλείμματος στις εμπορικές σχέσεις με Καναδά, Μεξικό και Κίνα: Το εμπορικό πλεόνασμα του Καναδά με τις ΗΠΑ εκτοξεύθηκε σε ρεκόρ λόγω των εξαγωγών αυτοκινήτων, ανταλλακτικών και πετρελαίου. Ταυτόχρονα, το έλλειμμα με τον Καναδά και το Μεξικό αυξήθηκε, ενώ το έλλειμμα με την Κίνα διευρύνθηκε και πάλι, με την αξία των εισαγωγών από την Κίνα να φτάνει στο υψηλότερο επίπεδο από τον Σεπτέμβριο του 2022.

Τα αποτελέσματα μιας έρευνας του Institute for Supply Management υπαινίσσονται περαιτέρω επιδείνωση του εμπορίου τον Φεβρουάριο, με τον δείκτη για τις εξαγωγικές παραγγελίες να μειώνεται και τις εισαγωγές να αυξάνονται.

Η κυβέρνηση Τραμπ χρησιμοποιεί τους δασμούς ως στρατηγική για να διορθώσει αυτό που θεωρεί άδικες εμπορικές πολιτικές άλλων χωρών, ενώ επιδιώκει να ενισχύσει την εγχώρια παραγωγή και απασχόληση, ενισχύοντας παράλληλα την εθνική ασφάλεια.

Αύξηση εισαγωγών χρυσού: Οι εισαγωγές χρυσού σημείωσαν αύξηση 20,5 δισ. δολαρίων, καταγράφοντας για δεύτερο συνεχόμενο μήνα απότομη αύξηση, κυρίως από την Ελβετία. Το έλλειμμα των ΗΠΑ με την Ελβετία ανήλθε σχεδόν στα 23 δισ. δολάρια, το δεύτερο μεγαλύτερο μετά εκείνο με την Κίνα.

Η αύξηση των εισαγωγών καταναλωτικών αγαθών ήταν 8,3%, με κυριότερα φαρμακευτικά προϊόντα και κινητά τηλέφωνα, ενώ η αύξηση των εισαγωγών κεφαλαιουχικού εξοπλισμού προήλθε από υπολογιστές και αξεσουάρ.

Η απάντηση Τραμπ: Ο πρόεδρος των ΗΠΑ ανάρτησε στο Truth κατηγορώντας τον πρώην πρόεδρο Τζο Μπάιντεν και αναφέροντας ότι θα αλλάξει το τεράστιο έλλειμμα.

Ο (εξής ένας) στόχος Σαμαρά

Αν και το δικό μας σχόλιο για τον κ. Σαμαρά θα την κάνουμε σε επόμενα σχόλια. Ας δούμε τα όσα έγραψε ο Βηματοδότης. Συγκεκριμένα, άκρως επιθετικός για την κυβέρνηση και προσωπικά για τον Κυρ. Μητσοτάκη εμφανίστηκε ο Αντώνης Σαμαράς στην ομιλία του. Αναμενόμενο. Αυτό που δε ήταν αναμενόμενο αφορά την έμμεση προτροπή για αλλαγή ηγεσίας στη ΝΔ με την αναφορά του πως το θέμα των Τεμπών δεν ακουμπά την παράταξη αλλά την ηγεσία. Η επισήμανση αυτή συζητήθηκε αρκετά στο παρασκήνιο.