00:01 - 11/09/25

Δεύτερη πιο ακριβή στην Ευρώπη σε σχέση με τα εισοδήματα η αγορά στέγης

Η ελληνική αγορά κατοικίας συνεχίζει την ανοδική της πορεία τα τελευταία χρόνια, με τις τιμές να αυξάνονται σταθερά και την προσφορά σύγχρονων διαμερισμάτων υψηλών προδιαγραφών να παραμένει περιορισμένη. Η ζήτηση υπερβαίνει σταθερά την προσφορά, γεγονός που οδηγεί σε διαρκή άνοδο τόσο στις τιμές πώλησης όσο και στα ενοίκια.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα υψηλά επιτόκια, η αύξηση των ενοικίων και η επιβράδυνση της νέας οικοδομικής δραστηριότητας έχουν καταστήσει νοικοκυριά και κατασκευαστές πιο επιφυλακτικούς. Ωστόσο, η ζήτηση για στέγη εξακολουθεί να παραμένει ισχυρή, κυρίως σε πόλεις όπου ο πληθυσμός αυξάνεται.

Η ελληνική εικόνα

Στην Ελλάδα, η απόκτηση κατοικίας απαιτεί 15,3 ετήσιους ακαθάριστους μισθούς, τοποθετώντας τη χώρα στη δεύτερη λιγότερο προσιτή θέση πανευρωπαϊκά. Ο μέσος μισθός υπολογίζεται στα 1.342 ευρώ το 2024, πράγμα που σημαίνει ότι για ένα μέσο διαμέρισμα στην Αθήνα χρειάζονται αποταμιεύσεις σχεδόν 184 μηνών.

Οι τιμές των διαμερισμάτων κατέγραψαν άνοδο 8,7% το 2024, μετά από αυξήσεις 13,9% το 2023 και 11,9% το 2022. Τις υψηλότερες επιδόσεις παρουσίασαν η Θεσσαλονίκη (+11,2%) και άλλες περιφέρειες (+10,6%), ενώ στην Αθήνα η αύξηση ήταν 8,2% και σε άλλες μεγάλες πόλεις 7,1%. Παράλληλα, η χώρα διαθέτει το χαμηλότερο απόθεμα κατοικιών ανά κάτοικο στην Ευρώπη, με 288 κατοικίες ανά 1.000 κατοίκους.

Οι πιο προσιτές και οι πιο ακριβές πόλεις

Στην Ευρώπη, οι πιο προσιτές αγορές νέας κατοικίας καταγράφονται στο Όντενσε της Δανίας και στο Τορίνο της Ιταλίας, όπου απαιτούνται μόλις 4,9 ετήσιοι μισθοί για την αγορά ενός διαμερίσματος 70 τ.μ. Ακολουθεί το Μάντσεστερ στο Ηνωμένο Βασίλειο με 5,3 μισθούς.

Στον αντίποδα, η Πράγα βρίσκεται στις λιγότερο προσιτές πόλεις, με 15 ετήσιους μισθούς, ενώ η Κοσίτσε της Σλοβακίας απαιτεί 14,2. Τα στοιχεία δείχνουν πως σε αρκετές μητροπόλεις η ανισορροπία προσφοράς και ζήτησης παραμένει έντονη.

Δανεισμός και επιτόκια

Τα υψηλότερα επιτόκια στεγαστικών δανείων συναντώνται σε Ουγγαρία (9,35%), Πολωνία (7,67%) και Ρουμανία (6,89%), ενώ τα χαμηλότερα στη Βουλγαρία (2,83%), Κροατία (2,86%) και Τουρκία (3,01%). Ο μέσος όρος στην Ευρώπη ανέρχεται σε 4,36%, ενώ στην Ελλάδα διαμορφώνεται στο 4,61%, ελαφρώς υψηλότερος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Οι πιο ακριβές αγορές

Το Λουξεμβούργο καταγράφει τη μεγαλύτερη μέση τιμή νέας κατοικίας με 8.760 ευρώ/τ.μ., ενώ μεταξύ των πόλεων το Τελ Αβίβ παραμένει στην κορυφή με 13.970 ευρώ/τ.μ.

Η μεγαλύτερη ετήσια αύξηση τιμών εντοπίζεται στην Κρακοβία της Πολωνίας (+28,1%), ακολουθούμενη από την Ιερουσαλήμ (+25,2%) και τις αλβανικές πόλεις Τίρανα και Βλόρε (+25%). Ισχυρές αυξήσεις κατέγραψαν και άλλες πόλεις της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, με ρυθμούς άνω του 20%.

Σύνδεση Ελλάδας – Κύπρου

Να σταθούμε λίγο και στο ζήτημα της διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου … Και τα τελευταία ρεπορτάζ ….

Το σχέδιο για την ενεργειακή ένωση Ελλάδας και Κύπρου φαίνεται να βυθίζεται ακόμη περισσότερο σε αδιέξοδο. Αντί οι δύο πλευρές να επικεντρώνονται στην εξεύρεση λύσεων για τα σοβαρά οικονομικά και τεχνικά εμπόδια που καθυστερούν την πρόοδο, η συζήτηση αναλώνεται σε νέες συγκρούσεις που ωθούν την κατάσταση σε πορεία ρήξης.

Το πρωί της Δευτέρας, ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, σε δημόσια τοποθέτησή του για πρώτη φορά, έκανε λόγο για ισχυρά οικονομικά συμφέροντα στην Κύπρο που επιδιώκουν να εμποδίσουν την υλοποίηση του έργου. Όπως ανέφερε, οι δυνάμεις αυτές δεν θέλουν να χάσουν την κυρίαρχη θέση τους στην τοπική αγορά ενέργειας, επισημαίνοντας πως «υπάρχουν συμφέροντα που επιθυμούν να διατηρηθεί η ενέργεια ακριβή» και πως η ελληνική κυβέρνηση θα σταθεί απέναντί τους με αποφασιστικότητα.

Διάψευση προσωπικής εμπλοκής

Η τοποθέτηση του κ. Γεραπετρίτη συνοδεύτηκε λίγες ώρες αργότερα από διάψευση δημοσιεύματος κυπριακού μέσου, που ανέφερε εμπλοκή μέλους της οικογένειάς του στο έργο. Ο ίδιος χαρακτήρισε τις αναφορές «ψευδείς και παραπλανητικές», υπονοώντας ότι εντάσσονται σε σχέδιο υπονόμευσης της διασύνδεσης, ενώ προανήγγειλε την προσφυγή του στη δικαιοσύνη.

Η συζήτηση επικεντρώνεται στην εξαγορά, το 2023, της εταιρείας που είχε αναλάβει αρχικά το έργο – με συμμετοχή και μεγάλης ελληνικής κατασκευαστικής – από τον ΑΔΜΗΕ, έναντι 48 εκατ. ευρώ. Αν και η συναλλαγή προκάλεσε συζητήσεις για το ύψος του τιμήματος και για τους λόγους εμπλοκής του ΑΔΜΗΕ σε ένα έργο που κυρίως ωφελεί την Κύπρο, η χρονική στιγμή που ανακινήθηκε το ζήτημα έχει ενισχύσει την αμοιβαία δυσπιστία.

Χωρίς κοινό έδαφος

Παρά τις διαβεβαιώσεις του Έλληνα υπουργού ότι η χώρα παραμένει δεσμευμένη στην ολοκλήρωση της διασύνδεσης, με πρώτο βήμα την καταβολή 25 εκατ. ευρώ από τη Λευκωσία προς τον ΑΔΜΗΕ, δεν υπάρχουν ενδείξεις ουσιαστικής σύγκλισης. Ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, τόνισε ότι υφίσταται «σειρά ζητημάτων προς διευθέτηση», παραπέμποντας σε αξιολογήσεις διεθνών οίκων, αλλά και επαναλαμβάνοντας τη στρατηγική σημασία του έργου για τον τερματισμό της ενεργειακής απομόνωσης του νησιού.

Ακόμη πιο επιφυλακτικός εμφανίστηκε ο υπουργός Οικονομικών, Μάκης Κεραυνός, ο οποίος μιλώντας στο ΡΙΚ υπογράμμισε ότι δεν υπάρχει σαφής εικόνα για το πραγματικό κόστος. Κατά την εκτίμησή του, αυτό θα μπορούσε να υπερβεί τα 3 δισ. ευρώ, έναντι αρχικής πρόβλεψης 1,9 δισ. ευρώ – εκ των οποίων τα 658 εκατ. καλυπτόταν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Κλίμα δυσπιστίας και γεωπολιτικοί κίνδυνοι

Οι δημόσιες αντιπαραθέσεις εντείνουν την ένταση μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας, τροφοδοτώντας παράλληλα στην Κύπρο τις φωνές που θεωρούν το έργο οικονομικά αμφίβολο και γεωπολιτικά επισφαλές. Ο παράγοντας της Τουρκίας, που αναμένεται να παρέμβει σε οποιαδήποτε εξέλιξη στην Ανατολική Μεσόγειο, ενισχύει τις ανησυχίες.

Η δυσπιστία δεν περιορίζεται στα κόμματα της αντιπολίτευσης· μεγάλος αριθμός Κυπρίων καταναλωτών εξακολουθεί να θεωρεί ασαφές το όφελος της διασύνδεσης.

Η ελληνική απάντηση

Η Αθήνα, από την πλευρά της, διαμηνύει ότι διαθέτει σχέδιο προστασίας του έργου και πως δεν φοβάται εξωτερικές πιέσεις. Όπως σημείωσε ο κ. Γεραπετρίτης, εάν το έργο – που έχει χαρακτηριστεί ευρωπαϊκής σημασίας – εμποδιστεί, θα υπάρξουν συνέπειες και σε επίπεδο Ε.Ε. Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση δεν εμφανίζεται διατεθειμένη να προχωρήσει σε στρατιωτικοποίηση της υπόθεσης, καθώς κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε νέα όξυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Χωρίς διάλογο κορυφής

Μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει επικοινωνία μεταξύ των πρωθυπουργών Κυριάκου Μητσοτάκη και Νίκου Χριστοδουλίδη, γεγονός που καθιστά απίθανη οποιαδήποτε σύντομη διευθέτηση. Η Αθήνα επιμένει ότι άμεση προτεραιότητα είναι η πληρωμή του ΑΔΜΗΕ, ενώ η Λευκωσία ζητά εγγυήσεις σε όλα τα επίπεδα.

Η Ευρώπη και η ψευδαίσθηση της ανταγωνιστικότητας

Στο θέμα της ανταγωνιστικότητας, οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφωνούν σε ένα πράγμα: η ΕΕ πρέπει να την ενισχύσει για να ανταπεξέλθει σε προκλήσεις όπως η ενίσχυση της άμυνας, η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και η τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης. Ωστόσο, η προσέγγισή τους στον τραπεζικό τομέα δείχνει ότι δεν κατανοούν πλήρως τι σημαίνει πραγματικά ανταγωνιστικότητα.

Οι τράπεζες είναι η βασική πηγή χρηματοδότησης στην Ευρώπη και θα παίξουν κρίσιμο ρόλο στη διοχέτευση τρισεκατομμυρίων ευρώ για επενδύσεις σε άρματα μάχης, σταθμούς φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων και έργα που ενισχύουν την παραγωγικότητα. Για να ανταποκριθούν, θα έπρεπε να είναι αρκετά μεγάλες, πολυεθνικές και καλά κεφαλαιοποιημένες ώστε να απορροφούν ζημίες και να αναλαμβάνουν ρίσκα.

Στην πράξη, οι ευρωπαϊκές τράπεζες δεν πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις. Εστιάζουν κυρίως σε εθνικό επίπεδο, χωρίς την κλίμακα ή το εύρος για μέγιστη κερδοφορία και διαφοροποίηση. Η συνολική κεφαλαιοποίηση των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών τραπεζών είναι μικρότερη από εκείνη της JP Morgan Chase & Co., ενώ η προτίμησή τους σε χρέος των κρατών ενισχύει τον επικίνδυνο «doom loop», όπου οι οικονομίες των τραπεζών και των κρατών αλληλοεπηρεάζονται.

Η λύση είναι γνωστή: μηχανισμός εγγύησης καταθέσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που θα επέτρεπε την ύπαρξη πραγματικά πανευρωπαϊκών τραπεζών, σε συνδυασμό με μια ενωσιακή αρχή εξυγίανσης και αυστηρή εφαρμογή διεθνών κεφαλαιακών κανόνων. Ωστόσο, η πολιτική αντίσταση είναι ισχυρή. Οι ηγέτες προτιμούν «εθνικούς πρωταθλητές» που υπακούν στις διαταγές τους, ενώ οι τράπεζες ευνοούν την τοπική εποπτεία και τη χρήση περισσότερου χρέους λόγω κρατικών επιδοτήσεων.

Η αντίθεση σε πανευρωπαϊκές μεταρρυθμίσεις είναι εμφανής. Ο νεοεκλεγείς καγκελάριος της Γερμανίας, Φρίντριχ Μερτς, καταδίκασε την πρόταση εξαγοράς της Commerzbank από την ιταλική UniCredit, αψηφώντας τη θέση της ΕΚΤ ότι τέτοιες συγχωνεύσεις είναι κρίσιμες για την ανταγωνιστικότητα, και διατήρησε την αντίθεση της Γερμανίας σε ασφάλιση καταθέσεων σε επίπεδο ΕΕ. Παράλληλα, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν κατάφερε να αναβάλει την εφαρμογή αυστηρότερων κεφαλαιακών απαιτήσεων για τις τράπεζες, ενώ η ίδια η ΕΚΤ προειδοποιεί ότι αυτό είναι λάθος είδος απορρύθμισης.

Η Ευρώπη πρέπει να αντιληφθεί ότι ένα κατακερματισμένο και εύθραυστο τραπεζικό σύστημα – όπως και οι διαιρεμένες κεφαλαιαγορές, το θολό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας και η διάσπαρτη αμυντική βιομηχανία – δεν αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Αντιθέτως, υπονομεύει την πρόοδο σε κρίσιμους τομείς όπως η ασφάλεια, το περιβάλλον και η παραγωγικότητα, που είναι απαραίτητα για την επιβίωση της ΕΕ σε έναν παγκοσμιοποιημένο και ανταγωνιστικό κόσμο.