00:01 - 19/02/25

Δαπάνες Υγείας

Είχαμε κρατήσει και ένα πρόσφατο άρθρο του in.gr για τις δαπάνες υγείας. Επί δύο δεκαετίες πριν την πανδημία, οι δαπάνες υγείας στις χώρες του ΟΟΣΑ αυξάνονταν σταθερά, από περίπου 7% του ΑΕΠ το 2000 σε 9% ως το 2019, κατά μέσο όρο, λόγω καινοτομίας, γήρανσης του πληθυσμού και αύξησης του εισοδήματος.

Προβλέψεις του ΟΟΣΑ αναφέρουν ότι η τάση αυτή αναμένεται να συνεχιστεί αν δεν υπάρξει σημαντική αλλαγή πολιτικής, φτάνοντας το 11,2% το 2040.

Ακόμη και αν η συνολική οικονομική ανάπτυξη προβλέπεται να αναπτυχθεί με βραδύτερο ρυθμό τις επόμενες δεκαετίες, οι δαπάνες υγείας προβλέπεται να αυξάνονται πάνω από την αναμενόμενη ανάπτυξη της συνολικής οικονομίας και των κρατικών δαπανών στις χώρες του ΟΟΣΑ.

Η πανδημία τόνισε την ανάγκη για ενίσχυση των δαπανών προκειμένου να ενισχυθεί:

η ανθεκτικότητα των συστημάτων υγείας,

η βάση των συστημάτων υγείας μέσω ψηφιακού μετασχηματισμού και επενδύσεων σε ιατρικό εξοπλισμό· και

η εκπαίδευση στους εργαζόμενους υγείας της πρώτης γραμμής, για την παραμονή τους στην εργασία.

Η διατήρηση της υγείας του πληθυσμού έχει πρόσθετα οφέλη, καθώς οι υγιέστεροι πληθυσμοί ζουν σε ισχυρότερες και πιο ανθεκτικές οικονομίες

Aκόμη περισσότεροι πόροι

Προηγούμενη ανάλυση υπολόγιζε ότι κατά μέσο όρο οι χώρες του ΟΟΣΑ πρέπει να δαπανούν επιπλέον 1,4% του ΑΕΠ σε σχέση με τα προπανδημικά επίπεδα για να είναι καλύτερα προετοιμασμένες για μελλοντικούς κλυδωνισμούς.

Συνδυάζοντας αυτές τις πρόσθετες δαπάνες για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας οι δαπάνες για την υγεία, χωρίς άλλες σημαντικές αλλαγές πολιτικής, προβλέπεται να οδηγήσουν σε αύξηση 3 ποσοστιαίων μονάδων έως το 2040 σε σύγκριση με τα προ πανδημίας επίπεδα, φτάνοντας το 11,8% του ΑΕΠ το 2040, κατά μέσο όρο στις χώρες του ΟΟΣΑ.

Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει έκθεση του ΟΟΣΑ για την οικονομική βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας, η οποία επισημαίνει πως οι πρόσθετες ανάγκες χρηματοδότησης των συστημάτων υγείας απαιτούν επείγουσα δράση για τη βιωσιμότητά τους.

Η έκθεση προτείνει 4 πολιτικές για τη διασφάλιση της ανθεκτικότητας των συστημάτων υγείας:

1: Αύξηση των κρατικών δαπανών και διάθεση μέρους αυτών των πρόσθετων κεφαλαίων για την υγεία. Αυτό απαιτεί αύξηση των κρατικών εσόδων ή πρόσθετη χρηματοδότηση του χρέους. Ωστόσο, τα κρατικά έσοδα αντιπροσωπεύουν ήδη το 39% του ΑΕΠ στις χώρες του ΟΟΣΑ. Πολλές χώρες έχουν υψηλά και αυξανόμενα επίπεδα δημόσιου χρέους και συνεπαγόμενο υψηλότερο κόστος δανεισμού, καθώς και την δυσάρεστη πρόκληση της προσπάθειας αύξησης των φόρων κατά τη διάρκεια αυξήσεων στο κόστος διαβίωσης.

2: Αύξηση των πιστώσεων για την υγεία εντός των υφιστάμενων κρατικών προϋπολογισμών. Ενώ οι πολίτες θέτουν συχνά σε υψηλή προτεραιότητα την υγεία, ο τομέας αυτός ανταγωνίζεται ολοένα και περισσότερο άλλες μεγάλες προτεραιότητες δαπανών, ιδίως για την αντιμετώπιση της κρίσης του κόστους διαβίωσης, τη χρηματοδότηση ενός πράσινου μετασχηματισμού και, για ορισμένες χώρες, την αύξηση των αμυντικών δαπανών. Ωστόσο, σε χώρες με συγκριτικά χαμηλές πιστώσεις στον προϋπολογισμό για την υγεία, οι υγειονομικές αρχές θα μπορούσαν να το χρησιμοποιήσουν ως πολιτικό μοχλό για να πιέσουν για αύξηση των μεριδίων του προϋπολογισμού. Σε δέκα χώρες, το μερίδιο των δαπανών για την υγεία ως ποσοστό των συνολικών κρατικών δαπανών ήταν 12% ή λιγότερο το 2022, πολύ κάτω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ του 15%.

3: Επανεκτίμηση των ορίων μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών δαπανών. Το 2022, το μερίδιο της δημόσιας δαπάνης για υγεία στις χώρες του ΟΟΣΑ ήταν ήδη στο 76%. Χωρίς πρόσθετους δημόσιους πόρους διαθέσιμους για την υγεία, περισσότερες δαπάνες για περίθαλψη μετακυλίονται εξ’ ορισμού στον ιδιωτικό τομέα. Περικοπές σε πακέτα παροχών ή αυξήσεις στις χρεώσεις των ασθενών, ενδέχεται να επιδεινώσουν τις ανισότητες στον τομέα της υγείας. Ωστόσο, πρέπει να διεξαχθεί μια συζήτηση για τις πιο μακροπρόθεσμες κατευθύνσεις για τα όρια δημόσιου-ιδιωτικού τομέα, όσον αφορά το ποιες είναι οι καλύτερες αγορές υπηρεσιών υγείας για περιορισμένους δημόσιους προϋπολογισμούς και εάν θα μπορούσαν να γίνουν αλλαγές στις χρεώσεις των ασθενών, χωρίς να παρεμποδίζεται η πρόσβαση.

4: Αναζήτηση κέρδους μέσω αποδοτικότητας. Θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην επιλογή υπηρεσιών υγείας με θετική αναλογία κόστους – οφέλους, για την μεγιστοποίηση του κέρδους από την αποδοτικότητα και τη μείωση των αναποτελεσματικών και σπάταλων δαπανών. Στα πρόσθετα οφέλη περιλαμβάνονται αυτά της τεχνολογίας και του ψηφιακού μετασχηματισμού των συστημάτων υγείας, συμπεριλαμβανομένης της Τεχνητής Νοημοσύνης. Από την άλλη πλευρά, οι προσδοκίες για το μέγεθος αυτών των κερδών πρέπει να είναι ρεαλιστικές. Δράσεις για την προαγωγή της υγείας των πληθυσμών και πολιτικές για περιορισμό στο μισό των αναποτελεσματικών και σπάταλων δαπανών, θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν έως και 1,2 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ. Αυτό θα έθετε τις μελλοντικές συνολικές δαπάνες για την υγεία σε μια πολύ πιο ήπια και πιο βιώσιμη ανοδική τροχιά, φτάνοντας το 10,6% του ΑΕΠ το 2040 (σε σύγκριση με 11,8% του ΑΕΠ ελλείψει σημαντικών αλλαγών πολιτικής).

Κατάρτιση προϋπολογισμών

Σε αυτό το δύσκολο πλαίσιο, οι καλές πρακτικές κατάρτισης προϋπολογισμού θεωρούνται επίσης σημαντικές. Βελτιώνουν τον τρόπο με τον οποίο προσδιορίζονται, εφαρμόζονται και αξιοποιούνται τα δημόσια κονδύλια για την υγεία. Αυτό όχι μόνο αυξάνει την αποτελεσματικότητα των τρεχουσών δημόσιων δαπανών, αλλά επιτρέπει επίσης πιο φιλόδοξες αλλαγές πολιτικής μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Ανάλυση του ΟΟΣΑ για τις καλές πρακτικές, υπογραμμίζει ότι:

1. Σαφείς κανόνες, μηχανισμοί παρακολούθησης και επανεξέτασης καθ’ όλη τη διάρκεια του ετήσιου προϋπολογισμού θα πρέπει να συμφωνηθούν. Αυτό περιλαμβάνει το διαχωρισμό του κόστους των νέων πρωτοβουλιών πολιτικής για την υγεία από:

το βασικό κόστος διατήρησης των υπαρχουσών υπηρεσιών και κάλυψης.

τη χρήση ρητών κριτηρίων για καλύτερη διαπραγμάτευση του προϋπολογισμού·

διασφάλιση τακτικής παρακολούθησης του προϋπολογισμού εντός του έτους, με διορθωτικούς μηχανισμούς για τη βελτίωση της συμμόρφωσης και

ανάλυση των δαπανών υγείας και διασφάλιση ότι ευθυγραμμίζονται με τις κυβερνητικές προτεραιότητες.

2. Κατάρτιση μεσοπρόθεσμου προϋπολογισμού υγείας δίνει τη δυνατότητα στις χώρες να προχωρήσουν με πρόνοια σε μελλοντικές στρατηγικές πέραν του ετήσιου προϋπολογισμού, επιτρέποντας στους οργανισμούς υγείας να προγραμματίζουν με βάση μια εύλογη πρόβλεψη των διαθέσιμων πόρων, ενόσω διατηρείται η ευελιξία της κυβέρνησης να προσαρμόζεται στα δημόσια οικονομικά και στο μακροοικονομικό κλίμα.

3. Προγραμματισμός χρηματοδότησης σε προϋπολογισμούς εστιασμένους στην αποδοτικότητα, ώστε να ευθυγραμμίζονται οι στόχοι του τομέα υγείας με τους αντίστοιχους των οικονομικών. Η εστίαση στα αποτελέσματα, παρέχει επίσης μεγαλύτερη ευελιξία στις υγειονομικές αρχές για τη χρήση των δημόσιων πόρων, βελτιώνοντας παράλληλα τη διαφάνεια και τη λογοδοσία για τα αποτελέσματα. Κοινοί στόχοι είναι προγράμματα προαγωγής υγείας, ψηφιακής υγείας, ιατρικής εκπαίδευσης. Στην περίπτωση που ο προϋπολογισμός του προγράμματος είναι μεγαλύτερος, μπορεί να περιλαμβάνει ευρύτερα τις υπηρεσίες υγείας (όπως πρωτοβάθμια περίθαλψη, νοσοκομειακές υπηρεσίες και μακροχρόνια περίθαλψη).

Εισοδήματα από ακίνητα

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα κατατάσσεται στις πρώτες θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά την αύξηση των εισοδημάτων από ακίνητα ως ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος το τρίτο τρίμηνο του 2024.

Όπως ανακοίνωσε ο οργανισμός, το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών αυξήθηκε κατά 1,26% σε ετήσια βάση. Αν και το ποσοστό αυτό δεν αρκεί για να ανεβάσει τη χώρα στις υψηλότερες θέσεις του ΟΟΣΑ και της ΕΕ, είναι το δεύτερο υψηλότερο μεταξύ των χωρών με διαθέσιμα στοιχεία για την περίοδο. Πρώτη κατατάσσεται η Ισπανία, με αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος κατά 2,22%.

Εκτίναξη των εισοδημάτων από ακίνητα

Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο δεν είναι τόσο η γενική ανάκαμψη των εισοδημάτων, αλλά η σημαντική αύξηση της συνεισφοράς των εσόδων από ακίνητα στο συνολικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών.

Συγκεκριμένα, συγκριτικά με το γ’ τρίμηνο του 2019, όπου η συνεισφορά των ακινήτων είχε οριστεί στις 100 μονάδες, το αντίστοιχο ποσοστό το γ’ τρίμηνο του 2024 εκτινάχθηκε στις 183,3 μονάδες, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη αύξηση στην ΕΕ. Στη δεύτερη και τρίτη θέση ακολουθούν η Ισπανία και η Γαλλία, με 162,5 και 161,76 μονάδες αντίστοιχα.

Αντίθετα, η αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Ελλάδα, που αντικατοπτρίζει και την αγοραστική δύναμη, ήταν περιορισμένη, αγγίζοντας μόλις το 0,34%, έναντι 1,28% το προηγούμενο τρίμηνο. Αυτή η απόκλιση αναδεικνύει τον υπερβολικό ρόλο που διαδραματίζει η αγορά ακινήτων στη διαμόρφωση των εισοδημάτων, συγκριτικά με άλλες πηγές, όπως οι μισθοί.

Διεθνής εικόνα και σύγκριση με την Ευρώπη

Σε γενικές γραμμές, η αύξηση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών στον ΟΟΣΑ παρέμεινε υποτονική, αγγίζοντας μόλις το 0,2% το τρίτο τρίμηνο του 2024. Το πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυξήθηκε ελαφρώς περισσότερο, κατά 0,3%, διατηρώντας την ίδια δυναμική με το προηγούμενο τρίμηνο.

Μεταξύ των οικονομιών της G7, το πραγματικό εισόδημα των νοικοκυριών αυξήθηκε σε όλες τις χώρες, εκτός από το Ηνωμένο Βασίλειο. Η Γερμανία παρουσίασε ανάκαμψη, με το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα να αυξάνεται κατά 0,9% και το ΑΕΠ κατά 0,1%, εν μέρει λόγω της ενίσχυσης των εσόδων από ακίνητα.

Στην Ισπανία, όπου σημειώθηκε η μεγαλύτερη αύξηση εισοδήματος (2,2%), η ενίσχυση των εσόδων από ακίνητα ήταν σημαντικός παράγοντας. Ωστόσο, η αύξηση του πραγματικού κατά κεφαλήν ΑΕΠ ήταν πιο συγκρατημένη, φτάνοντας το 0,6%.

Το ποσοστό του εισοδήματος των νοικοκυριών που προέρχεται από ακίνητα στην Ισπανία αυξήθηκε από 6,6% το δ’ τρίμηνο του 2019 σε 10,4% το γ’ τρίμηνο του 2024. Παράλληλα, οι κοινωνικές παροχές μειώθηκαν μετά την κορύφωσή τους το β’ τρίμηνο του 2020 λόγω της πανδημίας, ενώ οι μισθοί των εργαζομένων παρέμειναν σταθεροί.

Η σημασία των ακινήτων στην οικονομία

Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η αυξημένη συμμετοχή των εισοδημάτων από ακίνητα στο διαθέσιμο εισόδημα αποτελεί γενικότερη τάση στην Ευρώπη, με την Ελλάδα και τη Γαλλία να καταγράφουν τη μεγαλύτερη αύξηση μεταξύ του δ’ τριμήνου του 2019 και του γ’ τριμήνου του 2024.

Η εξέλιξη αυτή αναδεικνύει τη σημασία της αγοράς ακινήτων στη διαμόρφωση του διαθέσιμου εισοδήματος, θέτοντας ερωτήματα για τη βιωσιμότητα του οικονομικού μοντέλου που βασίζεται σε αυτήν τη δυναμική. Παράλληλα, επισημαίνεται η ανάγκη ενίσχυσης των εισοδημάτων από άλλες πηγές, όπως η απασχόληση, ώστε να υπάρξει πιο ισορροπημένη ανάπτυξη.

Πρέπει να μας προβληματίζει

Σωματική εξάντληση και συνθήκες εργασίας: Ευρήματα της έρευνας του ΙΝΕ ΓΣΕΕ

Σύμφωνα με έρευνα του ΙΝΕ ΓΣΕΕ, το 74% των εργαζομένων δήλωσε ότι επιστρέφει από την εργασία του πάντα ή συχνά νιώθοντας σωματική εξάντληση.

Η έρευνα αυτή πραγματοποιήθηκε με στόχο την καταγραφή των συνθηκών εργασίας, λαμβάνοντας υπόψη τις εμπειρίες των εργαζομένων σχετικά με το εργασιακό περιβάλλον, το ωράριο, την ένταση της εργασίας και τη συνολική καταπόνηση. Ενδεικτικά, ένας στους δύο εργαζόμενους ανέφερε ότι η εργασία του περιλαμβάνει έντονη σωματική επιβάρυνση λόγω επαναλαμβανόμενων κινήσεων, ορθοστασίας, μεταφοράς βαριών αντικειμένων ή εργασίας σε ακραίες θερμοκρασίες.

Πληθυσμιακό δείγμα και βασικά ευρήματα

Αναφορικά με τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των ερωτηθέντων, το 61% των συμμετεχόντων προέρχεται από τον ανδρικό πληθυσμό και το 39% από τον γυναικείο, ενώ η πλειονότητα ανήκει στις ηλικιακές ομάδες 35-56 ετών. Ως προς το εκπαιδευτικό επίπεδο, το 34,5% είναι απόφοιτοι λυκείου, το 29% διαθέτει πτυχίο ΑΕΙ/ΤΕΙ, ενώ το 14% έχει μεταπτυχιακό ή διδακτορικό τίτλο.

Σχετικά με τους επαγγελματικούς κλάδους, το 23% των συμμετεχόντων εργάζεται στο χονδρικό και λιανικό εμπόριο, καθώς και στην επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων. Ένα 16% απασχολείται στον κλάδο της φιλοξενίας και εστίασης, το 14% στη μεταποίηση και το 13% σε επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες. Στον τομέα των μεταφορών και της αποθήκευσης εργάζεται το 10% των ερωτηθέντων, ενώ μικρότερα ποσοστά παρατηρούνται στους κλάδους των κατασκευών (7%), της εκπαίδευσης (6%), της υγείας και κοινωνικής μέριμνας (6%) και της ενημέρωσης και επικοινωνίας (5%).

Οικονομικές απολαβές και ένταση εργασίας

Τα στοιχεία της έρευνας επιβεβαιώνουν ότι μόνο το 10% των εργαζομένων λαμβάνει ετήσιες απολαβές άνω των 30.000 ευρώ, ενώ σε μεγάλες επιχειρήσεις με περισσότερους από 250 εργαζομένους και πλήρη απασχόληση εργάζεται μόλις το 9%.

Ανεξαρτήτως μισθολογικής κατηγορίας, η πλειονότητα των εργαζομένων δηλώνει ότι βιώνει σωματική εξάντληση λόγω της έντασης της εργασίας. Συγκεκριμένα, το 77% των εργαζομένων με ετήσιο εισόδημα έως 7.000 ευρώ, το 76% με εισόδημα από 7.001 έως 16.000 ευρώ, το 71% με εισόδημα μεταξύ 16.000 και 30.000 ευρώ, καθώς και το 64% όσων κερδίζουν πάνω από 30.000 ευρώ, ανέφεραν ότι νιώθουν συχνά εξαντλημένοι στο τέλος της εργάσιμης ημέρας. Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι η εντατικοποίηση της εργασίας αποτελεί γενικευμένο φαινόμενο στην ελληνική αγορά.

Συμπεράσματα και προτάσεις

Το ΙΝΕ ΓΣΕΕ τονίζει την ανάγκη χάραξης και εφαρμογής πολιτικών που θα προάγουν μια δίκαιη και βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, διασφαλίζοντας αξιοπρεπείς μισθούς, ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, ασφαλείς συνθήκες εργασίας και θεμελιωμένα εργασιακά δικαιώματα.

Η έρευνα καταδεικνύει ότι η εργασιακή ευημερία πλήττεται από χαμηλές απολαβές, αυξημένες ώρες εργασίας και υψηλά επίπεδα εργασιακού άγχους. Παράλληλα, επισημαίνεται η ανάγκη σχεδιασμού μέτρων που θα συνδέσουν την προστασία των εργαζομένων με τη συνολική οικονομική ανάπτυξη.