00:01 - 21/03/25

Ελληνική Οικονομία

Έχοντας αναφερθεί πάρα πολλές φορές στα διαρθρωτικά προβλήματα της χώρας και το τεράστιο πρόβλημα του εμπορικού ελλείμματος. Νομίζουμε ότι βλέποντας κανείς τα παρακάτω νούμερα δε μπορεί παρά να προβληματιστεί από το ότι η χώρα μας φιγουράρει στη λίστα των χωρών με ένα από τα μεγαλύτερα ελλείμματα, μάλιστα σε απόλυτους όρους και σε σύγκριση με χώρες πολύ μεγαλύτερες πληθυσμιακά.

Το εμπορικό έλλειμμα είναι ένας από τους σημαντικότερους οικονομικούς δείκτες κάθε χώρας, καθώς καταγράφει τη διαφορά ανάμεσα στις εισαγωγές και τις εξαγωγές αγαθών. Με βάση τα πιο πρόσφατα δεδομένα της Παγκόσμιας Τράπεζας για το 2023, οι χώρες που εμφανίζουν τα μεγαλύτερα εμπορικά ελλείμματα περιλαμβάνουν ισχυρές οικονομίες με υψηλή κατανάλωση και μεγάλη εξάρτηση από εισαγόμενα προϊόντα.

Η Ευρώπη καταλαμβάνει πέντε θέσεις στην κορυφή της λίστας, με το Ηνωμένο Βασίλειο να παρουσιάζει έλλειμμα 233,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ ακολουθεί η Γαλλία με 82,3 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η συζήτηση για την αντιμετώπιση των εμπορικών ελλειμμάτων είναι ιδιαίτερα επίκαιρη, καθώς μεγάλες οικονομικές δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ, εξετάζουν στρατηγικές που θα μπορούσαν να ανατρέψουν τις παγκόσμιες εμπορικές ισορροπίες. Στόχος είναι η μείωση της εξάρτησης από εισαγωγές, η ενίσχυση της εσωτερικής παραγωγής και η ενθάρρυνση των εξαγωγών, με τις μεγαλύτερες οικονομίες να δίνουν προτεραιότητα σε αυτές τις κατευθύνσεις στο μέλλον.

Αντίθετα, οι χώρες με τα μεγαλύτερα εμπορικά πλεονάσματα είναι: • Κίνα (πλεόνασμα 593,9 δισ. δολάρια) • Γερμανία (πλεόνασμα 250 δισ. δολάρια) • Ιρλανδία (πλεόνασμα 168,7 δισ. δολάρια) • Σιγκαπούρη (πλεόνασμα 154,8 δισ. δολάρια) • Σαουδική Αραβία (πλεόνασμα 127 δισ. δολάρια)

Ακολουθεί η λίστα με τις δέκα χώρες που καταγράφουν τα μεγαλύτερα εμπορικά ελλείμματα, με την Ελλάδα να είναι παρούσα στη λίστα:

Χώρες με τα μεγαλύτερα εμπορικά ελλείμματα (2023):

Ηνωμένες Πολιτείες

Έλλειμμα: -1,1 τρισ. δολάρια

Ινδία

Έλλειμμα: -245,5 δισ. δολάρια

Ηνωμένο Βασίλειο

Έλλειμμα: -233,1 δισ. δολάρια

Τουρκία

Έλλειμμα: -86,3 δισ. δολάρια

Γαλλία

Έλλειμμα: -82,3 δισ. δολάρια

Φιλιππίνες

Έλλειμμα: -65,9 δισ. δολάρια

Ιαπωνία

Έλλειμμα: -47,9 δισ. δολάρια

Ισπανία

Έλλειμμα: -37,5 δισ. δολάρια

Ελλάδα

Έλλειμμα: -35,7 δισ. δολάρια

Ρουμανία

Έλλειμμα: -31,3 δισ. δολάρια

Ελλάδα και Φορολογία

Το κυνήγι της φοροδιαφυγής θα πρέπει να συνδυάζεται με υπευθυνότητα στις κρατικές δαπάνες για να είναι αποδεκτό και άρα αποτελεσματικό. Οσο για την υπεραπόδοση στα έσοδα, θα πρέπει να κατανέμεται στη μείωση των φορολογικών βαρών αλλά και στην αποπληρωμή του χρέους. Την άποψη αυτή διατυπώνει στην Καθημερινή ο πρόεδρος και CEO του Tax Foundation Ντάνιελ Μπαν, ο οποίος συνιστά στην κυβέρνηση να μειώσει τον φόρο στη μισθωτή εργασία ώστε να αφαιρέσει το κίνητρο για αυτοαπασχόληση και έτσι να περιορίσει τον χώρο για φοροδιαφυγή. Τονίζει επίσης ότι στόχος στον ΦΠΑ θα πρέπει να είναι η μείωση του κύριου συντελεστή, όμως με παράλληλη διεύρυνση της βάσης.

Ο Ντάνιελ Μπαν, ο οποίος επισκέφθηκε την Αθήνα για να συμμετάσχει στο 1st Economic Freedom Forum που διοργάνωσε το ΚΕΦίΜ, θεωρεί ότι ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων είναι ο πιο αντιπαραγωγικός φόρος και θα έπρεπε να καταργηθεί. Ο CEO του Tax Foundation φέρνει ως παράδειγμα προς μίμηση συνολικά την Εσθονία, περιγράφοντας τους βασικούς άξονες του φορολογικού συστήματός της. Ο ίδιος σημειώνει ότι, παρά τη διαφαινόμενη χαλάρωση του φρένου χρέους στη Γερμανία, οι δημοσιονομικές πιέσεις λόγω των υψηλών χρεών και η ανάγκη αύξησης των αμυντικών δαπανών θα έχουν προτεραιότητα στην Ευρώπη έναντι των φορολογικών μειώσεων.

– Θα θέλατε να μας περιγράψετε με δυο λόγια το φορολογικό προφίλ της Ελλάδας, όπως το αντιλαμβάνεται το Tax Foundation; Και ποια είναι ενδεχομένως τα συμπεράσματα σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ευρώπης;

– Το ελληνικό φορολογικό σύστημα χαρακτηρίζεται από μια φτωχά σχεδιασμένη φορολογική βάση, που εμποδίζει τόσο τη συλλογή εσόδων όσο και τα επενδυτικά κίνητρα. Στον Διεθνή Δείκτη Φορολογικής Ανταγωνιστικότητας η Ελλάδα καταλαμβάνει την 27η θέση μεταξύ 38 χωρών του ΟΟΣΑ. Στον πίνακα αποτελεσμάτων της Ευρωπαϊκής Φορολογικής Πολιτικής που εξετάζει μόνο ευρωπαϊκές χώρες, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 25η θέση από 32 χώρες. Οι κύριες αδυναμίες του ελληνικού συστήματος περιλαμβάνουν μια κακή αντιμετώπιση των επιχειρηματικών επενδύσεων και ζημιών, έναν στρεβλωτικό φόρο μεταβίβασης ακινήτων και κανόνες που οδηγούν σε σημαντική αποφυγή.

– Κατά τη γνώμη σας, πώς θα μετέφραζαν οι αγορές μια επιθετική αποκλιμάκωση των φορολογικών βαρών στην Ελλάδα; Θα την αξιολογούσαν ως θετική για το επιχειρηματικό κλίμα ή ως αρνητική για την εξυπηρέτηση του χρέους;

– Η Ελλάδα θα πρέπει να επικεντρωθεί σε εξυπνότερους και αποτελεσματικότερους τρόπους αύξησης εσόδων. Τώρα μάλλον δεν είναι η ώρα για μεγάλη μείωση φόρων. Ωστόσο υπάρχουν παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν. Ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων έχει υψηλή οικονομική επιβάρυνση και τα υψηλά οριακά ποσοστά εισοδήματος παρακινούν πολλά άτομα σε διάφορες μορφές αποφυγής. Ομοίως, η αντιμετώπιση των επενδύσεων κεφαλαίου και των ζημιών των επιχειρήσεων εμποδίζει την ανάπτυξη. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα μπορούσαν να εξετάσουν αυτές τις αδυναμίες και να στοχεύσουν στη βελτίωση του φορολογικού συστήματος συνολικά, χωρίς να διακινδυνεύσουν προσθήκες στο δημόσιο χρέος.

– Αν βάζαμε για μια στιγμή στην άκρη την παράμετρο των δημοσιονομικών αναγκών, ποιους φόρους θα καταργούσατε στην Ελλάδα και γιατί;

– Ο πρωταρχικός θα ήταν ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων. Στην Ελλάδα και σε άλλα μέρη του κόσμου όπου υπάρχει παρόμοιος φόρος βλέπουμε στρεβλώσεις στην αγορά ακινήτων και συνήθως τα έσοδα από τον φόρο δεν αξίζουν, αφού ληφθούν υπόψη οι οικονομικές επιπτώσεις του.

– Στον αντίποδα, έχετε εκφράσει επιφυλάξεις για τη μείωση του ΦΠΑ. Θέλετε να εξηγήσετε το σκεπτικό σας;

– Ο ΦΠΑ είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς και αποδοτικούς τρόπους για τις σύγχρονες κυβερνήσεις να αυξήσουν τα έσοδα. Η Ελλάδα έχει σχετικά υψηλό συντελεστή ΦΠΑ, αλλά η αποφυγή, οι περικοπές και οι μειωμένοι συντελεστές βλάπτουν τη συλλογή εσόδων. Παράλληλα με την καλύτερη επιβολή, η κυβέρνηση θα πρέπει να επικεντρωθεί στη διεύρυνση της βάσης του ΦΠΑ αντί να παρέχει πρόσθετες στενές μειώσεις. Στόχος πρέπει να είναι η μείωση του κύριου συντελεστή ΦΠΑ με παράλληλη διεύρυνση της βάσης.

– Η αγορά ζητάει πιο θαρραλέες μειώσεις φόρων επικαλούμενη την υπεραπόδοση των τελευταίων ετών στα κρατικά έσοδα. Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι θα πρέπει πρώτα να μειωθεί δραστικά η φοροδιαφυγή και μετά να μειωθούν περαιτέρω οι φορολογικοί συντελεστές. Υπάρχει και μια τρίτη άποψη που λέει ότι ο όποιος δημοσιονομικός χώρος θα πρέπει να αφιερώνεται στην ταχύτερη μείωση του ελληνικού χρέους. Ποια είναι η γνώμη σας;

– Κατά τη γνώμη μου, η δεύτερη και η τρίτη προσέγγιση είναι οι καλύτερες. Οι φορολογικές περικοπές μπορούν και πρέπει να χρηματοδοτηθούν από καλύτερη επιβολή και τα απροσδόκητα έσοδα θα πρέπει να κατανεμηθούν μεταξύ της μείωσης της φορολογικής επιβάρυνσης και της αποπληρωμής του χρέους. Ωστόσο, οι φορολογικές περικοπές θα πρέπει να στοχεύουν σε πολιτικές που θα στηρίξουν τις επενδύσεις και την ανάπτυξη. Με αυτόν τον τρόπο ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ θα αντιμετωπιστεί τόσο μέσω πρόσθετου δημοσιονομικού χώρου –με τη μείωση του ελληνικού χρέους– όσο και μέσω καλύτερων επιδόσεων σε μετρήσεις ανάπτυξης.

– Η φορολόγηση των ελευθέρων επαγγελματιών είναι ένα θέμα που έχει απασχολήσει στην Ελλάδα. Κατά τη γνώμη σας, ποιες προδιαγραφές θα πρέπει να έχει η φορολόγηση της συγκεκριμένης κατηγορίας στην οικονομία;

– Η κύρια αιτία του προβλήματος, κατά τη γνώμη μου, είναι ο υψηλός οριακός συντελεστής που ισχύει για σχετικά χαμηλό επίπεδο εισοδήματος. Η κυβέρνηση θα πρέπει να εξετάσει τρόπους για να μειώσει τη φορολογική επιβάρυνση στους εργαζομένους και να αφαιρέσει έτσι το κίνητρο που οδηγεί τους ανθρώπους στην αυτοαπασχόληση. Ενας τρόπος για να αντιμετωπιστεί αυτό είναι να παραδεχθούμε ότι οι περισσότεροι εργαζόμενοι πληρώνουν χαμηλότερο συντελεστή από τον οριακό συντελεστή 44% και να κινηθούμε για να ευθυγραμμίσουμε το ποσοστό των αυτοαπασχολουμένων με τον ανώτατο συντελεστή του προσωπικού εισοδήματος.

«Υπερόπλο» οι πληρωμές με κάρτες

– Κατά μία άποψη, η όποια συζήτηση για τους φόρους θα πρέπει να συνοδεύεται από μια παράλληλη συζήτηση για τις δαπάνες. Ποιες είναι οι παρατηρήσεις σας γι’ αυτή τη σχέση;

– Είναι σημαντικό για την Ελλάδα να διατηρεί την εμπιστοσύνη στις δημόσιες δαπάνες καθώς θα αυξάνει την επιβολή. Εάν η κοινή γνώμη δει σπατάλη ή ανεύθυνη χρήση των φορολογικών εσόδων, αυτό θα κάνει πιο δύσκολες τις μεταρρυθμίσεις και τις προσπάθειες επιβολής.

– Ποια είναι η δική σας προσέγγιση αναφορά με την επέκταση των ψηφιακών πληρωμών; Από μια οπτική μειώνουν μεν τη φοροδιαφυγή, αλλά περιορίζουν και την έννοια της οικονομικής ελευθερίας.

– Η ψηφιακή επανάσταση στις πληρωμές έχει επίσης επηρεάσει την ικανότητα των κυβερνήσεων να βελτιώσουν τη φορολογική συμμόρφωση. Αν και πιστεύω ότι υπάρχουν ανησυχίες για το απόρρητο με περισσότερη κυβερνητική πρόσβαση σε δεδομένα σε επίπεδο συναλλαγών, δεν βλέπω σύνδεση μεταξύ της οικονομικής ελευθερίας και των ψηφιακών πληρωμών. Σε μια χώρα με τόση αποφυγή και φοροδιαφυγή, η κυβέρνηση θα πρέπει να είναι ελεύθερη να χρησιμοποιήσει εύλογα εργαλεία για να διευρύνει τη φορολογική βάση και ενδεχομένως να μειώσει τους οριακούς φορολογικούς συντελεστές με πρόσθετα έσοδα από τις προσπάθειες επιβολής.

– Πιστεύετε ότι είναι θεμιτό το κυνήγι της φοροδιαφυγής σε μια οικονομία με υψηλούς φόρους και χαμηλά εισοδήματα;

– Ναι, είναι απολύτως θεμιτό. Οσοι φοροδιαφεύγουν βλάπτουν την αξιοπιστία του συστήματος, ακόμη κι αν είναι άτομα χαμηλού εισοδήματος. Ωστόσο, η κυβέρνηση θα πρέπει να συνδυάσει την επιβολή με ένα σχέδιο για τον τρόπο χρήσης των πρόσθετων εσόδων – είτε με μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης, είτε με αποπληρωμή του χρέους.

– Θα λέγατε ότι η δημοσιονομική χαλάρωση στη Γερμανία –μέσα από τη διαφαινόμενη αλλαγή του φρένου χρέους– καθιστά ευνοϊκότερες τις συνθήκες για τη μείωση φόρων στην Ευρώπη;

– Οι δημοσιονομικές πιέσεις που βίωσε η Ελλάδα δεν εξαφανίζονται επειδή η Γερμανία είναι ξαφνικά διατεθειμένη να δανειστεί. Η Ελλάδα θα πρέπει να υιοθετήσει έξυπνες μεταρρυθμίσεις που ακολουθούν βελτιωμένη συμμόρφωση και να οικοδομήσει ένα αποτελεσματικό φορολογικό σύστημα.

– Υπάρχει κάποια χώρα που θεωρείτε παράδειγμα προς μίμηση με βάση το φορολογικό της σύστημα;

– Η καλύτερη χώρα στην κατάταξή μας είναι σταθερά η Εσθονία. Εφαρμόζει ενιαίο φόρο επί του εισοδήματος φυσικών προσώπων 20%, φόρο επί των διανεμόμενων κερδών 20%, ΦΠΑ πάνω σε ευρεία βάση και αποτελεσματικό σύστημα φορολόγησης ακινήτων. Κάθε χώρα θα πρέπει να εξετάσει το σύστημα της Εσθονίας και να σκεφθεί τρόπους ώστε να υιοθετήσει αυτό το μοντέλο για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της.

Για να μη λέμε μόνο τα αρνητικά

Για να μην γκρινιάζουμε μόνιμα πάμε και σε μια ενδιαφέρουσα έκθεση την οποία διαβάσαμε με αρκετό ενδιαφέρον για ευνόητους λόγους και μια σχετική έκπληξη.

Γιατί η Ελλάδα κατατάσσεται 15η καλύτερη χώρα στον κόσμο για διαβίωση και εργασία το 2025 – Οι 10 κορυφαίες χώρες

Η οικονομική κινητικότητα της Ελλάδας υπερίσχυσε άλλων παραμέτρων, όπως το δυνητικό εισόδημα, η επαγγελματική εξέλιξη και η εκπαίδευση.

Σύμφωνα με τον Δείκτη Ευκαιριών της Henley & Partners, εταιρείας που ειδικεύεται σε υπηρεσίες διαμονής και ιθαγένειας μέσω επενδύσεων, η Ελλάδα κατατάσσεται μεταξύ των 16 καλύτερων χωρών παγκοσμίως για διαβίωση και εργασία το 2025.

Ο συγκεκριμένος δείκτης αξιολογεί 46 κορυφαίους προορισμούς μετανάστευσης, βασιζόμενος σε έξι παραμέτρους, με ανώτατη βαθμολογία το 100. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν μεταξύ Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου 2025.

Οι έξι παράμετροι αξιολόγησης είναι:

Δυνατότητες απόκτησης εισοδήματος

Επαγγελματική εξέλιξη

Προοπτικές απασχόλησης

Εκπαίδευση

Οικονομική κινητικότητα

Διαβίωση

Η συνολική βαθμολογία της Ελλάδας έφτασε το 56, με την οικονομική κινητικότητα να αποσπά 92 βαθμούς, συμβάλλοντας στην εξισορρόπηση παραμέτρων όπως το δυνητικό εισόδημα, η επαγγελματική ανέλιξη και η εκπαίδευση, όπου η χώρα βαθμολογήθηκε κάτω από 50.

Αναλυτικά, η βαθμολογία της Ελλάδας στις επιμέρους κατηγορίες:

Δυνατότητες απόκτησης εισοδήματος: 45

Επαγγελματική εξέλιξη: 44

Προοπτικές απασχόλησης: 59

Εκπαίδευση: 43

Οικονομική κινητικότητα: 92

Διαβίωση: 53

Η Henley & Partners τονίζει ότι η Ελλάδα, ως σημαντικός τουριστικός και επιχειρηματικός κόμβος, διαθέτει ισχυρές διεθνείς συνδέσεις που διευκολύνουν την πρόσβαση στις παγκόσμιες αγορές. Η αυξημένη οικονομική κινητικότητα ενισχύει τις ευκαιρίες καριέρας στη χώρα, επιτρέποντας στους επαγγελματίες να δραστηριοποιούνται σε διαφορετικούς τομείς και διεθνείς αγορές.

Ο αναπτυσσόμενος τεχνολογικός τομέας, ιδιαίτερα στον κλάδο της πληροφορικής και της ανάπτυξης λογισμικού, προσφέρει στους αποφοίτους ευκαιρίες σταδιοδρομίας και ενίσχυση του επαγγελματικού τους δικτύου. Επιπλέον, η χώρα διαθέτει χαμηλά ποσοστά εγκληματικότητας και υψηλής ποιότητας ιδιωτική υγειονομική περίθαλψη, καθιστώντας την ελκυστικό προορισμό για μετεγκατάσταση ή αγορά δεύτερης κατοικίας.

Συνδυάζοντας το ιστορικό παρελθόν με ένα σύγχρονο όραμα, η Ελλάδα προσφέρει δυνατότητες ακαδημαϊκής και επαγγελματικής ανέλιξης.

Οι 10 κορυφαίες χώρες του Δείκτη Ευκαιριών Henley για το 2025:

Ιταλία – Βαθμολογία: 64

Νέα Ζηλανδία – Βαθμολογία: 65

Αυστρία – Βαθμολογία: 65

Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα – Βαθμολογία: 67

Βρετανία – Βαθμολογία: 70

Καναδάς – Βαθμολογία: 70

Αυστραλία – Βαθμολογία: 76

ΗΠΑ – Βαθμολογία: 78

Σιγκαπούρη – Βαθμολογία: 79

Ελβετία – Βαθμολογία: 84

Brain Drain

Η κυβέρνηση είχε θέσει από την πρώτη της θητεία ως προτεραιότητα την επιστροφή των Ελλήνων που είχαν φύγει στο εξωτερικό την περίοδο της κρίσης. Ωστόσο, τα αποτελέσματα μέχρι στιγμής είναι απογοητευτικά, παρότι η ελληνική οικονομία έχει ανθήσει με νέες επενδύσεις και οι επιχειρήσεις να αναζητούν εναγωνίως ταλαντούχο προσωπικό.

Το 2019, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, οι πολίτες που είχαν γεννηθεί στην Ελλάδα και διέμεναν στο εξωτερικό, (σ.σ. συγκεκριμένα σε ΕΕ, Ελβετία, Νορβηγία, Ισλανδία και Λιχτενστάιν), έφταναν σχεδόν τους 305.000, ενώ συνολικά οι Έλληνες πολίτες στην ζώνη ΕΖΕΣ ανέρχονταν σε 373.000 και κορυφώθηκαν το 2020, όταν και είχαν φτάσει τους 374.700. 

Έκτοτε, μόλις 26.600 Έλληνες πολίτες έχουν επιστρέψει από το 2019, ενώ στους 14.700 ανέρχονται εκείνοι που γεννήθηκαν στην Ελλάδα και επαναπατρίστηκαν. Εξάλλου, το ταλαντούχο προσωπικό όχι μόνο δεν επιστρέφει στη χώρα, αλλά οι εκροές είναι ακόμα μεγαλύτερες, με τους επιστήμονες να δυσκολεύονται ακόμα περισσότερο να επαναπατριστούν.

Παρά το γεγονός ότι η ελληνική οικονομία σημειώνει σχετικά υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, η έλλειψη ταλαντούχου δυναμικού γίνεται όλο και πιο έντονη και παραμένει ανάμεσα στις κορυφαίες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα όχι μόνο οι τουριστικές και οι επιχειρήσεις εστίασης αλλά και η βιομηχανία, ακόμα και μετά τα σημαντικά οικονομικά κίνητρα που είχε ανακοινώσει η κυβέρνηση για να προσελκύσει υψηλής εξειδίκευσης προσωπικό στη χώρα.

Σύμφωνα με μελέτη του ΣΕΒ και της ΕΥ για τη βιομηχανία, που πραγματοποιήθηκε το 2024, η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού, τόσο στα εξειδικευμένα στελέχη όσο και σε ανειδίκευτο προσωπικό, αποτελεί το δεύτερο σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η μεταποίηση, μετά το ενεργειακό κόστος, ενώ οι επιχειρήσεις εκτιμούν ότι θα είναι στην πρώτη θέση την επόμενη τριετία.

«Αιμορραγία» ταλαντούχου προσωπικού εν μέσω ελλείψεων

Με στόχο την προσέλκυση εξειδικευμένων Ελλήνων και άλλων που ζουν στο εξωτερικό η κυβέρνηση είχε θεσπίσει κίνητρα, που περιλαμβάνουν νέους κανονισμούς σχετικά με το ωράριο εργασίας και τη γονική άδεια, καθώς και χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές για όσους μετεγκαθίστανται στην Ελλάδα. Επίσης, για τους επιχειρηματίες έχει αναπτύξει προγράμματα για τη στήριξη της καινοτομίας και της επιχειρηματικής ανάπτυξης μέσω φορολογικών κινήτρων και πρόσβασης σε χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα.

Εντούτοις, παρά τα κίνητρα και τις αυξημένες αποδοχές που προσφέρουν οι ελληνικές επιχειρήσεις για να προσελκύσουν ταλαντούχο προσωπικό, όπως αποκαλύπτουν τα στοιχεία του ΙΟΒΕ, από τους 107.400 Έλληνες με ανώτατη εκπαίδευση που έμεναν σε ΕΕ, Ελβετία, Νορβηγία, Ισλανδία, Λιχτενστάιν, (ζώνη ΕΖΕΣ) ο αριθμός αυτός είχε ανέβει κατά 400 στις αρχές του 2023. Ένα πρόβλημα που κινδυνεύει να ενταθεί τα επόμενα χρόνια με τη χώρα μας να αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς ταλέντου στην Τεχνητή Νοημοσύνη, σύμφωνα με στοιχεία της QuantumBlack της McKinsey την περασμένη χρονιά.

«Κλειδί» σε αυτή τη τάση φαίνεται πως είναι η επαγγελματική αποκατάσταση καθώς, όπως αναφέρει το ΙΟΒΕ, το ποσοστό απασχόλησης των Ελλήνων στο εξωτερικό είναι κατά μέσο όρο μεγαλύτερο από αυτό όσων ζουν στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, άτομα με πρωτοβάθμια εκπαίδευση αποκαθίσταται σε ποσοστό 68,6%, απόφοιτοι Λυκείου - Επαγγελματικής Κατάρτισης σε ποσοστό 78,7%, ενώ το πτυχίο ανώτατης εκπαίδευσης οδηγεί σε ποσοστό απασχόλησης 87,7%.

Το ΙΟΒΕ επισημαίνει πως η Ελλάδα βρίσκεται στη 12η θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών στη μετανάστευση ατόμων με ανώτατη εκπαίδευση στην ΕΖΕΣ με 10,4 άτομα ανά 1.000 κατοίκους, ενώ τις πρώτες θέσεις η Κροατία και η Λιθουανία, με 28,1 και 25 άτομα, και τελευταίο βρίσκεται το Λουξεμβούργο όπου κανείς που έχει λάβει ανώτατη εκπαίδευση δεν φεύγει από τη χώρα.

Αντιθέτως όσοι Έλληνες πολίτες έχουν λάβει εκπαίδευση Λυκείου και Επαγγελματικής Κατάρτισης επιστρέφουν ικανοποιητικούς ρυθμούς στη χώρα, καθώς από τους 139.800 που ήταν το 2019 και παρά την άνοδο που σημειώθηκε το 2020 όταν και έφτασαν τους 152.100, ο αριθμός αυτός έχει μειωθεί πλέον στους 110.400. 

Διέξοδο στο εξωτερικό αναζητούν ακόμα όσοι έχουν εκπαίδευση Δημοτικού-Γυμνασίου, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ με τους αριθμούς όσων διαμένουν στην ζώνη ΕΖΕΣ να έχουν αυξηθεί από τους 124.300 σε 127.900 άτομα. Είναι χαρακτηριστικό πως το 79% των Ελλήνων που ζουν εκτός Ελλάδας στην ΕΖΕΣ εργάζονται, σε αντίθεση με τους εντός Ελλάδας που εργάζονται σε ποσοστό 67%, με τα ποσοστά απασχόλησης να είναι στο 85,7% για τους άνδρες και στο 71,9% για τις γυναίκες.

Η ανάγκη επιστροφής του ταλαντούχου δυναμικού

Παρότι η ελληνική οικονομία έχει ανακάμψει πολύ γρηγορότερα από άλλες ευρωπαϊκές χώρες μετά την ύφεση που προκάλεσε η πανδημία, εξακολουθούν να υφίστανται δομικά χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας που εμποδίζουν το brain regain.

Σύμφωνα με έρευνα της ΕΥ, η χώρα θα πρέπει να δημιουργήσει τα επόμενα χρόνια μερικές εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης. Η αγορά Πληροφορικής μπορεί να αποτελέσει το δυνατό χαρτί της ελληνικής οικονομίας για την επιστροφής των ταλαντούχων Ελλήνων του εξωτερικού, καθώς τα πανεπιστήμια της χώρας δεν καλύπτουν τις ανάγκες που έχουν δημιουργηθεί και αυξάνονται συνεχώς. 

Ο κλάδος προσφέρει και από τα μεγαλύτερα περιθώρια εξέλιξης μισθού που μπορεί να φτάσει και τα 15.000 ευρώ σύμφωνα με στοιχεία της Randstad και να είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος της αγοράς, πίσω μόνο από τη θέση του Γενικού Διευθυντή στον κλάδο των πωλήσεων που μπορεί να φτάσει και τα 16.000 ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο χαμηλότερος μισθός στην Πληροφορική φτάνει τα 1.500 ευρώ (μικτές αποδοχές με 14 μισθούς ανά έτος), όταν αντίστοιχα οι χαμηλότεροι μισθοί σε άλλου κλάδους (προώθηση προϊόντων, σύμβουλοι πωλήσεων καταστημάτων) είναι στα 800 ευρώ.

Οι ελπίδες της χώρας για την επιστροφή του ταλαντούχου προσωπικού πάντως διατηρούνται καθώς σύμφωνα με έρευνα της Πρωτοβουλίας BrainReGain - Ελληνισμός Εν Δράσει, που διεξήχθη από τον Νοέμβριο 2023 έως τον Ιανουάριο 2024 και έχει τίτλο «Θα επέστρεφα αν...», το 50% των συμμετεχόντων δήλωσε έντονη επιθυμία να επιστρέψει στην Ελλάδα, με το 21% εξ αυτών να δηλώνει ότι θέλει να επιστρέψει μέσα σε ένα χρόνο, και πολλούς που επιθυμούν να επιστρέψουν να έχουν υψηλή εξειδίκευση και σημαντική επαγγελματική εμπειρία.

Προς μετωπική στην προανακριτική

Όπως έγραψε τώρα ο Βηματοδότης. Για μετωπική σύγκρουση είναι προετοιμασμένα όλα τα κόμματα για τη σημερινή συνεδρίαση της προανακριτικής επιτροπής, μετά την επιστολή Τριαντόπουλου.

Η επιτροπή αναμένεται να συνεδριάσει στην αίθουσα 223, κεκλεισμένων των θυρών με την αντιπολίτευση να ξεκαθαρίζει ότι δεν πρόκειται να το αφήσει έτσι και την πλειοψηφία να μοιάζει αποφασισμένη να δεχτεί το αίτημα του πρώην υφυπουργού παρά τω πρωθυπουργώ.

***

Ενδεικτική του κλίματος είναι η απάντηση της πλειοψηφίας στις αιτιάσεις του ΠαΣοΚ, το οποίο επικαλέστηκε δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη σχετικά με το κλείσιμο των εργασιών της προανακριτικής επιτροπής για την υπόθεση Novartis το 2018. Γαλάζια στελέχη, έλεγαν, ότι η υπόθεση Τριαντόπουλου δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την Προανακριτική του 2018 και κατηγορούσαν το ΠαΣοΚ για fake news, τα οποία «αγκάλιασε» και ο Βελόπουλος.

Η εκδοχή τους είναι η εξής: «Το 2018 διαβιβάσθηκε στη Βουλή από την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου η δικογραφία κατά των 10 πολιτικών προσώπων, αντιπάλων του Σύριζα. Η τότε κυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου συγκρότησε την Προανακριτική στήνοντας τις γνωστές 10 κάλπες.

Η Προανακριτική για τη Novartis ξεκίνησε κανονικά αλλά ύστερα από 30 ώρες συνεδριάσεων οι εμπνευστές της σκευωρίας κατάλαβαν ότι καταρρίπτονταν πλήρως οι ανυπόστατες κατηγορίες των κουκουλοφόρων μαρτύρων. Τότε η κυβερνητική πλειοψηφία Σύριζα-ΑΝΕΛ αποφάσισε να κλείσει την Προανακριτική επικαλούμενη δήθεν αναρμοδιότητα και χωρίς να ασκήσει την παραμικρή δίωξη».

Ότι δηλαδή μπροστά στο πολιτικό τους αδιέξοδο με τους ψευδομάρτυρες πέταξαν το μπαλάκι στην Εισαγγελία Εγκλημάτων Διαφθοράς για να ξεκινήσει έρευνες από το μηδέν. Αυτό, λένε, είχε καταγγείλει τότε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που είναι το αντίθετο ακριβώς από την πρόταση Τριαντόπουλου, ο οποίος ζητάει από την Προανακριτική την παραπομπή του στον φυσικό δικαστή ώστε να αποκρούσει κάθε κατηγορία.