Ελληνική – Ευρωπαϊκή Οικονομία

Η Berenberg Bank επισημαίνει ότι η αντιστροφή των ρόλων εντός της Ευρωζώνης —με την Ελλάδα και τις υπόλοιπες πρώην μνημονιακές οικονομίες να εμφανίζουν υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης την ώρα που η Γερμανία παραμένει ουραγός— συνδέεται εν μέρει με τις σημαντικές κοινοτικές ροές χρηματοδότησης προς τις χώρες αυτές. Για τον λόγο αυτό, ο οίκος προειδοποιεί πως, παρότι ο ευρωπαϊκός Νότος έχει μπροστά του περίπου δύο χρόνια ακόμη δημοσιονομικής ευχέρειας, θα πρέπει να αρχίσει να προσαρμόζεται εγκαίρως, καθώς μετά το 2028 τα διαθέσιμα κονδύλια της Ε.Ε. αναμένεται να μειωθούν αισθητά.

Σύμφωνα με την έκθεση, το πραγματικό ΑΕΠ της Ευρωζώνης αυξήθηκε με μέσο ετήσιο ρυθμό 1,1% από το δ’ τρίμηνο του 2019 (πριν από την πανδημία) έως το β’ τρίμηνο του 2025. Στο ίδιο διάστημα, η Γερμανία ουσιαστικά δεν μεταβλήθηκε, ενώ η Ελλάδα κατέγραψε μέση ετήσια αύξηση 1,9%, η Ιταλία 1,2%, η Πορτογαλία 1,7% και η Ισπανία 1,6%.

Οι αναλυτές αποδίδουν αυτή τη διαφοροποίηση σε πολλούς παράγοντες: στις επίμονες διαρθρωτικές αδυναμίες της Γερμανίας, στο μεγαλύτερο περιθώριο των χωρών της περιφέρειας να ανακτήσουν χαμένο έδαφος μετά τις κρίσεις, στις μεταρρυθμίσεις που διευκόλυναν αυτή την ανάκαμψη και στις μεταναστευτικές ροές που ενίσχυσαν ορισμένες αγορές εργασίας, όπως στην περίπτωση της Ισπανίας. Ωστόσο, καθοριστικό ρόλο είχαν και οι εκτεταμένες μεταβιβάσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι οποίες προσέφεραν σημαντική στήριξη στις χώρες του Νότου — μεταβιβάσεις που πιθανότατα θα περιοριστούν μετά το 2028.

Σε σχέση με το Ταμείο Ανάκαμψης, η Berenberg υπενθυμίζει ότι από τον Αύγουστο του 2021, οπότε ξεκίνησαν οι εκταμιεύσεις, οι χώρες της περιφέρειας έχουν λάβει μεγάλα χρηματικά ποσά, ενώ το πρόγραμμα θα συνεχίζεται έως τα τέλη του 2026 με αρκετά διαθέσιμα κεφάλαια ακόμη. Παράλληλα, πρόσθετοι πόροι προβλέπονται μέσω του τρέχοντος Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου έως το 2027. Έτσι, η Νότια Ευρώπη διατηρεί για δύο ακόμη χρόνια μια σχετική δημοσιονομική ανάσα, αλλά, όπως τονίζει ο οίκος, οφείλει να προετοιμαστεί για την περίοδο που θα ακολουθήσει.

Ελληνική – Ευρωπαϊκή Οικονομία 2

Η ανησυχία αυτή εντείνεται από την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον προϋπολογισμό 2028–2034, ο οποίος προβλέπει σημαντικά χαμηλότερα όρια δαπανών σε σχέση με την περίοδο 2021–2027. Η Κομισιόν επιδιώκει επιπλέον δημοσιονομικούς πόρους άνω του 1% του ΑΕΠ της Ε.Ε. προκειμένου να χρηματοδοτηθεί η αποπληρωμή του χρέους του NGEU, ζητώντας νέα ή αυξημένα έσοδα (“ίδιους πόρους”) για την Ε.Ε. Όμως, όπως υπογραμμίζει η Berenberg, αυτοί οι «ίδιοι πόροι» μεταφράζονται ουσιαστικά σε φόρους —είτε πρόκειται για ρύπους, είτε για προϊόντα όπως ο καπνός, είτε για επιχειρήσεις— και επομένως, παρά τη διαφορετική κατανομή τους, αφαιρούν πόρους από την πραγματική οικονομία. Παράλληλα, η κάλυψη των αποπληρωμών με νέους πόρους ενδέχεται να αποθαρρύνει τη δημοσιονομική υπευθυνότητα και να ενισχύσει τα κίνητρα για ανάληψη επιπλέον χρέους στο μέλλον.

Καθώς πολλές πτυχές της πρότασης της Επιτροπής προκαλούν διαφωνίες, η Berenberg προβλέπει ότι θα χρειαστούν περίπου δύο χρόνια μέχρι να διαμορφωθεί ένας συμβιβασμός που θα γίνει αποδεκτός από τα κράτη-μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Παράλληλα, σημαντικές μεταβιβάσεις πραγματοποιούνται και μέσω της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, τόσο μέσω των αγορών κρατικών ομολόγων όσο και μέσω της υπόσχεσης παρέμβασης υπό ορισμένες συνθήκες, η οποία έχει περιορίσει τεχνητά τα spreads μεταξύ χωρών με διαφορετικά επίπεδα δημοσιονομικής πειθαρχίας. Επιπλέον, ο τρόπος με τον οποίο το Ευρωσύστημα κατανέμει τα έσοδά του στις εθνικές κεντρικές τράπεζες φαίνεται να ευνοεί δυσανάλογα τις χώρες της περιφέρειας εις βάρος των κρατών του πυρήνα.

Αν και η εκτίμηση του ακριβούς μεγέθους αυτών των μεταβιβάσεων είναι δύσκολη, η Berenberg θεωρεί ότι είναι πιθανό να είναι σημαντικές. Παρότι δεν αναμένει την άμεση διακοπή τους, επισημαίνει ότι οι δημοσιονομικές πιέσεις που αντιμετωπίζει η Γερμανία —λόγω των αυξημένων αμυντικών δαπανών και του υψηλότερου κόστους κοινωνικής πρόνοιας— ενδέχεται να κάνουν πιο δύσκολο να δικαιολογηθούν ανάλογες παρεμβάσεις της ΕΚΤ στο μέλλον.

Έλληνες οφειλέτες

Οι Ευρωπαίοι καταναλωτές εμφανίζονται πιο αισιόδοξοι σε κρίσιμους οικονομικούς δείκτες, όπως η ικανότητα κάλυψης των οικογενειακών αναγκών, η δυνατότητα αποταμίευσης και η συνέπεια στις πληρωμές. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η οικονομική σταθερότητα αρχίζει να αποκαθίσταται.

Στην Ελλάδα, το ποσοστό των καταναλωτών που πληρώνουν εγκαίρως αυξήθηκε θεαματικά στο 67% το 2025, από 45% το 2023. Οι Έλληνες κατατάσσονται επίσης ανάμεσα στους πιο προσεκτικούς στην οικονομική τους διαχείριση λόγω της αβεβαιότητας — σε ποσοστό 61% δηλώνουν ότι προσέχουν περισσότερο τα οικονομικά τους, πίσω μόνο από τους Πορτογάλους (68%) και τους Ιταλούς (66%). Αντίθετα, οι Ελβετοί (29%) και οι Ολλανδοί (30%) εμφανίζονται πιο «χαλαροί» στις οικονομικές τους συνήθειες.

Ευρωπαϊκή Έκθεση Intum 2025

Τα παραπάνω προκύπτουν από την Έκθεση Πληρωμών Καταναλωτών 2025 της Intum, η οποία πραγματοποιήθηκε σε 20 ευρωπαϊκές χώρες με τουλάχιστον 1.000 συμμετέχοντες ανά χώρα. Οι Ευρωπαίοι καταναλωτές φαίνεται να αναζητούν πιο ανθεκτικές, μακροπρόθεσμες στρατηγικές οικονομικής υγείας, ακόμη και σε περιβάλλον μη πλήρους σταθερότητας.

Η συνέπεια στις πληρωμές βελτιώνεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο: το ποσοστό όσων εξοφλούν όλα τους τα έξοδα στην ώρα τους αυξήθηκε από 63% το 2023 σε 74% το 2024 και ανήλθε σε 76% το 2025. Πρωταθλητές αναδεικνύονται Ισπανοί και Αυστριακοί (83%), ενώ ουραγοί είναι οι Έλληνες (67%), αν και η σημαντική βελτίωση έναντι του 2023 καταδεικνύει ενίσχυση της κουλτούρας πληρωμών. Στην προτελευταία θέση βρίσκονται οι Ελβετοί (68%).

Παρά τη βελτίωση αυτή, το 43% των Ευρωπαίων δηλώνει ότι το αυξημένο κόστος διαβίωσης έχει αφήσει μόνιμο αρνητικό αποτύπωμα στα οικονομικά τους. Τα νοικοκυριά χαμηλότερου εισοδήματος επιβαρύνονται περισσότερο, καθώς δαπανούν μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους για τρόφιμα.

Ο ρόλος του εισοδήματος

Σχεδόν 9 στους 10 καταναλωτές υψηλού εισοδήματος αισθάνονται σιγουριά τόσο για την έγκαιρη αποπληρωμή των υποχρεώσεών τους (94%) όσο και για την κάλυψη ενός απρόβλεπτου εξόδου 400 ευρώ (90%). Στα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα τα ποσοστά αυτά περιορίζονται στο 62% και 52% αντίστοιχα.

Για το 2025, το 40% των Ευρωπαίων που καθυστέρησαν πληρωμές δηλώνει ως βασική αιτία την έλλειψη χρημάτων — ποσοστό που είχε μειωθεί στο 29% το 2024, αλλά πλέον επιστρέφει κοντά στα επίπεδα του 2023 (43%). Άλλοι λόγοι καθυστέρησης είναι η απλή λήθη (32%, από 40% το 2024) και τα τεχνικά προβλήματα (17%).

AI και οικονομική συμπεριφορά

Η Τεχνητή Νοημοσύνη και τα ψηφιακά εργαλεία αποκτούν μεγαλύτερη παρουσία στη διαχείριση των οικονομικών των καταναλωτών. Οι Έλληνες φαίνεται να υιοθετούν τις νέες τεχνολογίες ταχύτερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Το 34% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι νιώθει πιο άνετα να μοιραστεί την οικονομική του εικόνα με ένα AI bot παρά με άνθρωπο, ενώ το 38% θα αισθανόταν λιγότερη αμηχανία συζητώντας με ένα chatbot για καθυστερημένες οφειλές — ποσοστό 10 μονάδες υψηλότερο από το 2024. Επιπλέον, σχεδόν 4 στους 10 πιστεύουν ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να μειώσει πιθανές προκαταλήψεις στις διαδικασίες είσπραξης οφειλών.

Ένας στους τρεις Έλληνες χρησιμοποιεί εργαλεία όπως το ChatGPT για να κατανοήσει οικονομικούς όρους, ποσοστό αντίστοιχο του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Η ανησυχία για την ασφάλεια προσωπικών δεδομένων μειώνεται σταθερά: το 23% δεν θεωρεί πλέον το AI απειλή, έναντι 30% στην Ευρώπη.

Μεταβολές στις online αγορές

Η συμπεριφορά στις διαδικτυακές αγορές δείχνει σημάδια ωρίμανσης στην ελληνική αγορά: μόνο το 25% συνεχίζει να προχωρά σε παρορμητικές online αγορές, έναντι υψηλότερων ποσοστών πριν από δύο χρόνια (ευρωπαϊκός μέσος όρος: 30%).

Επιπλέον, το 15% παραδέχεται ότι η πίεση από τα lifestyle πρότυπα στα social media το έχει οδηγήσει σε αγορές που δημιούργησαν πρόσθετες οφειλές — ένδειξη της διαρκούς επιρροής του ψηφιακού περιβάλλοντος στις οικονομικές αποφάσεις.

Φτώχια - Ανισότητες

Οι δισεκατομμυριούχοι των είκοσι μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου κατέγραψαν συνολικά πέρυσι κέρδη ύψους 2,2 τρισ. δολαρίων. Σύμφωνα με ανάλυση που δημοσιοποίησε σήμερα η διεθνής οργάνωση Oxfam, το ποσό αυτό θα αρκούσε για να βγουν από τη φτώχεια όλοι οι φτωχοί του κόσμου.

Η G20 περιλαμβάνει 19 κράτη, την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Αφρικανική Ένωση και αντιπροσωπεύει περίπου το 85% του παγκόσμιου ΑΕΠ και τα δύο τρίτα του πληθυσμού του πλανήτη.

Ανάγκη 1,65 τρισ. δολαρίων για την εξάλειψη της φτώχειας

Εκτός από τα κέρδη ύψους 2,2 τρισ. δολαρίων που απέκτησαν οι δισεκατομμυριούχοι της G20 το 2024, η συνολική περιουσία τους αυξήθηκε σε 15,6 τρισ. δολάρια, σημειώνοντας άνοδο 16,5%, σύμφωνα με στοιχεία της Oxfam βασισμένα σε κατάλογο του Forbes.

Η Oxfam υπολογίζει ότι για να εξέλθουν από την ανέχεια οι 3,8 δισ. άνθρωποι που σήμερα ζουν κάτω από το όριο φτώχειας απαιτούνται 1,65 τρισ. δολάρια ετησίως.

Η οργάνωση με έδρα τη Βρετανία καλεί τη σύνοδο της G20, που θα πραγματοποιηθεί αυτό το Σαββατοκύριακο στη Νότια Αφρική, να ακολουθήσει το παράδειγμα της χώρας και να αντιμετωπίσει τις μεγάλες ανισότητες, ενώ ταυτόχρονα να μειώσει το χρέος που επιβαρύνει τις αναπτυσσόμενες χώρες.

Η Νότια Αφρική, η οποία φιλοξενεί για πρώτη φορά σύνοδο της G20 στην Αφρική, ελπίζει ότι η σύνοδος θα καταλήξει σε προτάσεις για τα προβλήματα των αφρικανικών χωρών και των κρατών του λεγόμενου «παγκόσμιου νότου», πριν οι ΗΠΑ αναλάβουν την προεδρία της G20 το 2026.

Υποστήριξη για διεθνή επιτροπή κατά των ανισοτήτων

Παράλληλα, η Oxfam τάσσεται υπέρ της πρότασης της Νότιας Αφρικής για τη δημιουργία διεθνούς συμβουλευτικής επιτροπής που θα ασχολείται με την καταπολέμηση των ανισοτήτων, παρόμοια με την GIEC, τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή, η οποία εργάζεται για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

«Η δημιουργία μιας τέτοιας συμβουλευτικής επιτροπής θα αποτελέσει τεράστιο βήμα στην αντιμετώπιση της κρίσης των ανισοτήτων», τόνισε ο εκτελεστικός διευθυντής της Oxfam, Αμίταμπ Μπεχάρ.

Η οργάνωση καλεί επίσης τους πλούσιους του κόσμου να φορολογηθούν δίκαια, ώστε να συμβάλουν στην εξάλειψη της φτώχειας και στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.

Παράλληλα, η Oxfam κατηγορεί την κυβέρνηση των ΗΠΑ, η οποία δεν συμμετέχει στη σύνοδο του Γιοχάνεσμπουργκ, ότι εφαρμόζει «καταστροφικές πολιτικές — από απερίσκεπτους δασμούς και αντιδραστικές φοροαπαλλαγές έως δημοσιονομικές περικοπές — που ενισχύουν τις ανισότητες».

Θέλετε την άποψη μας για τον Α. Τσίπρα;

Τώρα, επειδή μας ρωτάτε για την άποψή μας σχετικά με τον Α. Τσίπρα και το νέο κόμμα που βρίσκεται στα σκαριά. Η απάντησή μας βρίσκεται στο παρακάτω video. Δεν είναι το μοναδικό σχετικό υλικό που υπάρχει, ωστόσο θεωρούμε ότι αυτό αποτυπώνει ξεκάθαρα την άποψή μας για τον Α. Τσίπρα και πιστεύουμε πως καταλάβατε τι εννοούμε.

. pic.twitter.com/T5G7rsQJI4

—  November 15, 2025