00:01 - 28/08/25

Αυξήσεις – Πληθωρισμός

Παρά την αύξηση του μέσου μισθού στην Ελλάδα κατά την περίοδο 2020-2024, η οποία ανήλθε σε 28% σε ονομαστικούς όρους, η φορολογική επιβάρυνση αυξήθηκε δυσανάλογα, φτάνοντας στο 118% – δηλαδή τέσσερις φορές περισσότερο. Τα στοιχεία αυτά παρουσιάζονται σε μελέτη της Ένωσης Υπεράσπισης της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους (ΕΝΥΠΕΚΚ).

Μπροστά σε αυτές τις εξελίξεις, η κυβέρνηση εξετάζει μέτρα ελάφρυνσης των φορολογουμένων, τα οποία αναμένεται να ανακοινωθούν στη ΔΕΘ, με στόχευση τη μεσαία τάξη και τις οικογένειες με παιδιά. Ωστόσο, απορρίπτει προς το παρόν την τιμαριθμική αναπροσαρμογή της φορολογικής κλίμακας, η οποία θα μείωνε τις απώλειες εισοδήματος από τον πληθωρισμό. Αντ’ αυτού, προτείνει τη θέσπιση μιας νέας «ενδιάμεσης» κλίμακας εισοδήματος από 10.000 έως 20.000 ευρώ, καθώς και την πιθανή αύξηση του αφορολόγητου ορίου για τις οικογένειες με περισσότερα παιδιά.

Η συζήτηση γύρω από την τιμαριθμοποίηση έχει ενταθεί, ιδίως μετά τις πρόσφατες εκθέσεις της Τράπεζας της Ελλάδας και της Eurobank. Όπως εξηγεί η ΤτΕ, το φαινόμενο της «φορολογικής διάβρωσης» (fiscal drag) εμφανίζεται όταν το ονομαστικό εισόδημα αυξάνεται, αλλά τα φορολογικά κλιμάκια και οι απαλλαγές παραμένουν αμετάβλητα. Έτσι, οι φορολογούμενοι μετακινούνται σε υψηλότερες κλίμακες χωρίς πραγματική βελτίωση στην αγοραστική τους δύναμη, με αποτέλεσμα το κράτος να αυξάνει τα έσοδά του αλλά το φορολογικό σύστημα να γίνεται πιο άδικο για μεσαία και χαμηλά εισοδήματα. Αντίστοιχα, η Eurobank κάνει λόγο για «ολίσθηση κλιμακίου», η οποία πλήττει κυρίως μισθωτούς και συνταξιούχους, τους βασικούς φορολογούμενους.

Στην έρευνα που υπογράφει ο καθηγητής και πρόεδρος της ΕΝΥΠΕΚΚ, Αλέξης Μητρόπουλος, τονίζεται ότι την τριετία 2022-2024 το Δημόσιο εισέπραξε υπερ-έσοδα 17,7 δισ. ευρώ από φόρους, με τα συνολικά έσοδα να φτάνουν τα 187,4 δισ. ευρώ – εκ των οποίων πάνω από το μισό (54,4%) προήλθε από έμμεσους φόρους. Μόνο το 2025 τα έσοδα από τη φορολογία φυσικών προσώπων εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε επίπεδο ρεκόρ, περίπου 15 δισ. ευρώ.

Παράλληλα, η μελέτη δείχνει ότι, ενώ οι μισθοί αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 4.086 ευρώ την πενταετία 2020-2024, οι φόροι εισοδήματος αυξήθηκαν κατά 858 ευρώ. Αν διατηρηθούν οι ίδιοι φορολογικοί συντελεστές, μέχρι το 2027 το ετήσιο εισόδημα προβλέπεται να έχει αυξηθεί κατά 30%, ενώ ο φόρος εισοδήματος θα έχει εκτιναχθεί κατά 147%.

Η κατάσταση για τους συνταξιούχους είναι ακόμη δυσμενέστερη, καθώς πέραν της κανονικής φορολόγησης, συνεχίζουν να επιβαρύνονται με πρόσθετες κρατήσεις, όπως η Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ), η εισφορά υπέρ ΕΟΠΥΥ και η «προσωπική διαφορά». Το κόστος αυτών των επιβαρύνσεων υπερβαίνει ετησίως τα 4 δισ. ευρώ.

Η ΕΝΥΠΕΚΚ καταλήγει ότι η σημερινή φορολογική πολιτική οδηγεί σε συρρίκνωση των καθαρών αποδοχών και ζητά άμεσες παρεμβάσεις. Μεταξύ των προτάσεών της περιλαμβάνονται.

Καθιέρωση Αυτόματης Τιμαριθμικής Αναπροσαρμογής (ΑΤΑ) σε μισθούς και συντάξεις.

Μείωση των φορολογικών συντελεστών.

Δημιουργία νέων ενδιάμεσων κλιμακίων μεταξύ 9%-22% και 22%-28%, ώστε να μειωθεί η επιβάρυνση για τη μεγάλη πλειονότητα των πολιτών.

Καθορισμός του αφορολόγητου ορίου στο ύψος του κατώτατου μισθού, χωρίς εξαιρέσεις.

Επιχειρήσεις – Επενδύσεις

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πραγματοποίησε πρόσφατα μελέτη για την αποτίμηση της αποτελεσματικότητας της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ ως εργαλείου επενδύσεων, εξετάζοντας δύο βασικά ερωτήματα: σε ποιες επιχειρήσεις κατευθύνονται οι ευρωπαϊκές ενισχύσεις και με ποιον τρόπο αυτές επηρεάζουν την επιχειρηματική τους απόδοση. Παρότι το δείγμα αφορά την περίοδο 2014-2020, οι αναλυτές εκτιμούν ότι τα συμπεράσματα παραμένουν επίκαιρα και για το μέλλον.

Κεντρικά ευρήματα

Η έρευνα δείχνει ότι η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση κατευθύνεται συνήθως σε ήδη σχετικά αποδοτικές επιχειρήσεις, οι οποίες καταγράφουν στη συνέχεια μόνιμη βελτίωση της παραγωγικότητας περίπου 3% σε βάθος τετραετίας. Τα πιο έντονα αποτελέσματα εμφανίζονται στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις με περιορισμένη πρόσβαση σε χρηματοδότηση, ενώ η ενίσχυση επενδύσεων ΜμΕ αποδίδει σαφώς περισσότερα σε σχέση με άλλα προγράμματα. Αντίθετα, οι παρεμβάσεις που αφορούν την πράσινη μετάβαση φαίνεται να έχουν μικρότερη επίδραση στην παραγωγικότητα.

Η περίπτωση της Ελλάδας

Η μελέτη υπογραμμίζει ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις είναι από τους πιο ενεργούς αποδέκτες ευρωπαϊκών κονδυλίων, κυρίως μέσω των προγραμμάτων ΕΣΠΑ, τα οποία είχαν ιδιαίτερη σημασία μετά την κρίση χρέους, όταν η τραπεζική χρηματοδότηση ήταν περιορισμένη. Στην Ελλάδα καταγράφηκαν 36.379 δικαιούχοι οργανισμοί, με τις επιχορηγήσεις να οδηγούν σε σημαντική ενίσχυση της παραγωγικότητας – μεγαλύτερη σε σχέση με άλλες χώρες της ΕΕ. Το αποτέλεσμα ήταν ιδιαίτερα έντονο σε ΜμΕ και σε επιχειρήσεις με περιορισμένη πρόσβαση σε κεφάλαια, καθώς τα ευρωπαϊκά κονδύλια λειτούργησαν ως υποκατάστατο τραπεζικού δανεισμού.

Σύμφωνα με την ΕΚΤ, τα προγράμματα στην Ελλάδα εστίασαν σε τρεις κατηγορίες:

Στήριξη ΜμΕ (ανταγωνιστικότητα, καινοτομία, εκσυγχρονισμός),

Πράσινη μετάβαση (ενεργειακή απόδοση, ΑΠΕ),

Κοινωνική συνοχή (καταπολέμηση ανεργίας νέων, ενίσχυση κοινωνικών δομών).

Αν και τα έργα «πράσινης μετάβασης» απέδωσαν λιγότερα άμεσα αποτελέσματα στην παραγωγικότητα, συνέβαλαν στη βιωσιμότητα και στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.

Ευρωπαϊκή διάσταση

Σε επίπεδο ΕΕ, οι επιχειρήσεις που έλαβαν επιχορηγήσεις παρουσίασαν αύξηση κεφαλαίου 15% ήδη από τον πρώτο χρόνο και σταδιακή βελτίωση της παραγωγικότητας, η οποία φθάνει το 3% μετά από τέσσερα χρόνια. Οι μικρότερες επιχειρήσεις ωφελήθηκαν αναλογικά περισσότερο, ενώ σε εταιρείες με χρηματοδοτικούς περιορισμούς η επίδραση ήταν ακόμη ισχυρότερη, τόσο σε επενδύσεις κεφαλαίου όσο και σε δείκτη μόχλευσης.

Η μελέτη επισημαίνει ότι η στοχευμένη χρηματοδότηση μπορεί να αυξήσει την αποδοτικότητα των ευρωπαϊκών ταμείων, ειδικά όταν συνδυάζει τη στήριξη αποδοτικών επιχειρήσεων με την ενίσχυση εκείνων που αντιμετωπίζουν περιορισμούς.

Προοπτικές για μελλοντική έρευνα

Οι συντάκτες προτείνουν περαιτέρω διερεύνηση για τον καθορισμό του «βέλτιστου» ποσοστού συγχρηματοδότησης, καθώς και την εκτίμηση των δημοσιονομικών πολλαπλασιαστών σε επίπεδο επιχείρησης, προκειμένου να ποσοτικοποιηθεί η απόδοση κάθε επενδυμένου ευρώ. Παράλληλα, η μεθοδολογία αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στην αξιολόγηση νέων χρηματοδοτικών εργαλείων, όπως το Next Generation EU.

Συνολικά, η ανάλυση καταλήγει ότι τα Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία της ΕΕ συμβάλλουν ουσιαστικά στη στήριξη της επιχειρηματικής ανάπτυξης και στη διαρκή αύξηση της παραγωγικότητας, ενισχύοντας τον ρόλο της Πολιτικής Συνοχής ως βασικού μοχλού επενδύσεων στην Ευρώπη.

Ενδιαφέρον

Πάμε τώρα σε μερικά στατιστικά που μιλούν από μόνα τους και συνδέουν δύο μεγάλες πληγές της χώρας: το δημογραφικό και τα οικονομικά αδιέξοδα πολλών νέων.

Παντρεμένοι, κάτω των 30, με το δικό τους σπίτι στην Ελλάδα:

1950: 20%

1960: 22%

1970: 25%

1980: 20%

1990: 15%

2000: 8%

2010: 5%

2020: 3%

2025: 2%

Το νούμερο του 2025 μοιάζει σχεδόν ανέκδοτο αν το συγκρίνουμε με τις δεκαετίες του ’60 και του ’70. Τότε ένας στους τέσσερις νέους μέχρι 30 ήταν ήδη παντρεμένος και με σπίτι. Σήμερα μιλάμε για… στατιστικό λάθος.

Και το ερώτημα έρχεται μόνο του:

Πώς να λυθεί το δημογραφικό, όταν οι νέοι δεν μπορούν να κάνουν το αυτονόητο που έκαναν οι προηγούμενες γενιές – να φτιάξουν οικογένεια και να σταθούν στα πόδια τους;