Η περίπτωση της Αυστρίας καταδεικνύει πόσο έχουν μεταβληθεί τα δεδομένα στην Ευρώπη. Πριν λίγο καιρό ο οίκος αξιολόγησης Fitch αιφνιδίασε τη νεοσχηματισθείσα αυστριακή κυβέρνηση, καθώς για πρώτη φορά υποβάθμισε τη χώρα από την κορυφαία πιστοληπτική βαθμίδα. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέταξε την Αυστρία σε καθεστώς ενισχυμένης δημοσιονομικής εποπτείας, εξαιτίας ελλείμματος που υπερβαίνει το 3%. Η αξιολόγηση του Fitch κατέταξε την Αυστρία στο ίδιο επίπεδο με την Ιρλανδία, που στο πρόσφατο παρελθόν βρέθηκε στο χείλος της χρεοκοπίας.

Αυτό αντανακλά μια γενικευμένη τάση δημοσιονομικής εξίσωσης στην Ευρωζώνη – τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το κόστος δανεισμού, με τρόπο που δεν έχει παρατηρηθεί από τα πρώτα χρόνια της νομισματικής ένωσης.

Ενώ οι χώρες που κάποτε αντιμετώπιζαν σοβαρές δυσκολίες ανακάμπτουν, εκείνες που άλλοτε θεωρούνταν οικονομικά ακλόνητες αρχίζουν να λυγίζουν υπό το βάρος των δικών τους δημοσιονομικών πιέσεων.

Σήμερα, ένα μεγάλο ποσοστό των κρατών–μελών της Ευρωζώνης δανείζεται με επιτόκια πολύ κοντά μεταξύ τους — σε ορισμένες περιπτώσεις κάτω από το 1% διαφορά από το άλλοτε απρόσιτο δεκαετές ομόλογο της Γερμανίας, το οποίο τώρα αποδίδει 2,547%. Ενδεικτικά, οι αποδόσεις των δεκαετών τίτλων του Βελγίου, της Αυστρίας, της Φινλανδίας, της Ιρλανδίας και της Ολλανδίας κυμαίνονται μεταξύ 2,8% και 3,1%, ενώ της Γαλλίας έχει φτάσει στο 3,2%.

Το πιο εντυπωσιακό, ωστόσο, είναι η συμπεριφορά των ομολόγων του Νότου: της Ιταλίας (3,4%), της Πορτογαλίας (3%) και της Ισπανίας (3,1%). Καμία από αυτές τις αποδόσεις δεν απέχει περισσότερο από μία ποσοστιαία μονάδα από τη γερμανική.

Το μεγαλύτερο ίσως παράδοξο αποτελεί η περίπτωση της Ελλάδας. Το ελληνικό δεκαετές ομόλογο, που την προηγούμενη δεκαετία βρισκόταν στο στόχαστρο, σήμερα διαπραγματεύεται περίπου στο 3,2% – λίγο υψηλότερα από το ισπανικό, λίγο χαμηλότερα από το ιταλικό, αλλά σχεδόν ταυτόσημο με το γαλλικό.

Η ελληνική οικονομία πλέον δανείζεται και αξιολογείται από τις αγορές στο ίδιο επίπεδο με αυτή της Γαλλίας — μια πραγματικότητα που φαίνεται να παγιώνεται, όχι μόνο για το 2024 αλλά πιθανότατα και για το 2025.

Αυτή η εξέλιξη είναι αποτέλεσμα, αφενός, της επιδείνωσης των δημοσιονομικών δεικτών αρκετών πρώην οικονομικά ακλόνητων χωρών της Ευρώπης, και αφετέρου της αισθητής βελτίωσης στον Νότο. Η θετική εικόνα των νότιων οικονομιών δεν περνά απαρατήρητη και τις καθιστά ελκυστικές για τους επενδυτές, όπως αποδεικνύεται από τις κεφαλαιακές ροές προς τις αγορές τους. Σε δεύτερο στάδιο, εναπόκειται στις ίδιες τις χώρες να διαμορφώσουν ένα σταθερό περιβάλλον που θα επιτρέψει τη μετάφραση αυτής της σύγκλισης και σε πραγματικά οφέλη για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις τους.

Ωστόσο, όλα αυτά απαιτούν χρόνο. Προς το παρόν, αξίζει να αναγνωρίσουμε αυτή τη σπάνια –και εν πολλοίς απροσδόκητη– εικόνα δημοσιονομικής σύγκλισης ως ένα πιθανό στιγμιότυπο από το μέλλον.