Στα τέλη Μαΐου, όταν η εμπορική πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ πίεζε το δολάριο σε ιστορικά χαμηλά, η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, κάλεσε τους Ευρωπαίους ηγέτες να στηρίξουν πιο ενεργά το κοινό νόμισμα.

Τέσσερις μήνες αργότερα, η έκκλησή της παραμένει αναπάντητη. Οι κυβερνήσεις δίνουν προτεραιότητα σε εσωτερικές πολιτικές διαμάχες, στον πόλεμο της Ουκρανίας και στις αντιδράσεις απέναντι στον Τραμπ, αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα πρωτοβουλίες που θα ενίσχυαν τη διεθνή απήχηση του ευρώ. Η ιδέα της κοινής έκδοσης ομολόγων για την ευρωπαϊκή άμυνα απορρίφθηκε από Παρίσι και Βερολίνο, χώρες με ισχυρούς χρηματοπιστωτικούς τομείς δεν δέχθηκαν την ενοποίηση εποπτείας σε επίπεδο Ε.Ε., ενώ η συζήτηση για το ψηφιακό ευρώ παραμένει στάσιμη.

Το ευρώ, που σήμερα χρησιμοποιείται από 350 εκατ. πολίτες σε 20 χώρες, αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Έφτασε κοντά στην κατάρρευση κατά την κρίση χρέους πριν από 15 χρόνια, αλλά επιβίωσε χάρη σε δεκαετίες μεταρρυθμίσεων. Ωστόσο, παγκοσμίως, η πρωτοκαθεδρία ανήκει ακόμη στο δολάριο, το οποίο εξακολουθεί να καλύπτει το 60% των συναλλαγματικών αποθεμάτων και να κυριαρχεί στις αγορές πρώτων υλών. Το ευρώ παραμένει δεύτερο, με μερίδιο περίπου 20% στα αποθεματικά και στις διεθνείς συναλλαγές.

Φέτος, το ευρώ έχει ενισχυθεί κατά 13% έναντι του δολαρίου, αγγίζοντας υψηλά τετραετίας, καθώς οι επενδυτές προεξοφλούν μειώσεις επιτοκίων από τη Fed. Σε μια περίοδο που ο προστατευτισμός κερδίζει έδαφος και το εμπόριο γίνεται πιο ασταθές, μια ισχυρότερη ισοτιμία θα πρόσφερε ασπίδα στις ευρωπαϊκές οικονομίες.

Ωστόσο, τρεις βασικές εκκρεμότητες εμποδίζουν την περαιτέρω ενδυνάμωση του νομίσματος:

Η απουσία μεγάλου κοινού «ασφαλούς» περιουσιακού στοιχείου σε ευρώ, κάτι που παραμένει κόκκινη γραμμή για τη Γερμανία.

Ο κατακερματισμός των ευρωπαϊκών τραπεζών και κεφαλαιαγορών, με περισσότερες από 20 εθνικές δικαιοδοσίες να λειτουργούν χωρίς ενοποιημένο πλαίσιο.

Η στασιμότητα του σχεδίου για το ψηφιακό ευρώ, που δεν έχει προχωρήσει εδώ και πάνω από δύο χρόνια.

Έρευνα του OMFIF σε 75 κεντρικές τράπεζες έδειξε ότι το 16% σκοπεύει να αυξήσει την έκθεσή του σε ευρώ το επόμενο διάστημα. Ωστόσο, η ίδια μελέτη αποκάλυψε ότι ο πραγματικός κερδισμένος από τη διαφοροποίηση έναντι του δολαρίου ήταν ο χρυσός, ενώ μακροπρόθεσμα περισσότερες τράπεζες βλέπουν θετικά το κινεζικό γουάν.

Η Λαγκάρντ δεν εγκαταλείπει την προσπάθεια. Μιλώντας στο Παρίσι στις 15 Σεπτεμβρίου, προειδοποίησε για τις «ρωγμές στην πανοπλία» της Ευρώπης στη γεωοικονομία και κατέληξε: «Η πρόοδος γίνεται, αλλά με βήματα αργά και επίπονα».