Τους τελευταίους έξι μήνες, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει εξαπολύσει μια συνεχή και δημόσια εκστρατεία υπέρ της μείωσης των επιτοκίων, συνοδευόμενη από προσωπικές επιθέσεις κατά του προέδρου της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, Τζερόμ Πάουελ. Στην ετήσια συνάντηση των κεντρικών τραπεζιτών την Παρασκευή, ο Πάουελ επέλεξε να κρατήσει χαμηλούς τόνους, εστιάζοντας στις προοπτικές της οικονομίας και το πλαίσιο πολιτικής της Fed, αποφεύγοντας τη σύγκρουση με τον πρόεδρο, όπως έχει κάνει συστηματικά κατά τη διάρκεια της θητείας του.

Ωστόσο, η προσπάθεια του Τραμπ να απομακρύνει τη Λίζα Κουκ, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Fed, σηματοδοτεί μια επικίνδυνη κλιμάκωση: από τις λεκτικές επιθέσεις στην ευθεία αμφισβήτηση της ανεξαρτησίας του θεσμού. Ακόμη και αν η κίνηση αυτή μπλοκαριστεί δικαστικά, έχει ήδη δημιουργήσει αμφιβολίες για την ικανότητα της Fed να ασκεί ανεξάρτητα την εντολή του Κογκρέσου για σταθερότητα τιμών και πλήρη απασχόληση.

Σε ανάρτηση στο Truth Social, ο Τραμπ ισχυρίστηκε ότι απομακρύνει την Κουκ λόγω υποτιθέμενων ψευδών δηλώσεων σχετικά με ακίνητα, ενώ παράλληλα παρουσίασε ένα γράφημα των μελών του Δ.Σ. της Fed, τοποθετώντας πάνω από το πρόσωπό της ένα κόκκινο Χ, υπονοώντας ότι με την αποχώρησή της θα μπορούσε να ελέγξει το Συμβούλιο. Η Κουκ αντέδρασε άμεσα, δηλώνοντας ότι ο πρόεδρος δεν έχει καμία εξουσία να τη διώξει.

Οι κινήσεις που οφείλει να κάνει ο Πάουελ

Ο επικεφαλής της Fed βρίσκεται πλέον μπροστά στην ανάγκη να μιλήσει ανοιχτά. Πρώτον, πρέπει να δεσμευθεί ότι οι κατηγορίες κατά της Κουκ θα εξεταστούν από τους αρμόδιους μηχανισμούς δεοντολογίας της Fed, όπως είχε συμβεί και το 2021 με το ζήτημα των συναλλαγών στελεχών της. Παράλληλα, πρέπει να στηρίξει δημόσια τη συμμετοχή της στην Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς (FOMC), η οποία χαράσσει την πολιτική επιτοκίων.

Δεύτερον, ο Πάουελ οφείλει να υπερασπιστεί την αξία της ανεξαρτησίας της Fed, υπενθυμίζοντας τόσο τα διεθνή δεδομένα όσο και τις αμερικανικές εμπειρίες. Η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών έχει αποδειχθεί ότι διασφαλίζει χαμηλότερο πληθωρισμό και βιώσιμη ανάπτυξη, ενώ η παρέμβαση του Ρίτσαρντ Νίξον στη δεκαετία του 1970 οδήγησε σε στασιμοπληθωρισμό, αφήνοντας ιστορικό προηγούμενο προς αποφυγή.

Σε ανακοίνωσή της την Τρίτη, η Fed επανέλαβε ότι οι διοικητές μπορούν να απομακρυνθούν μόνο «για σοβαρούς λόγους» και ότι αυτή η θεσμική προστασία εξασφαλίζει αποφάσεις βασισμένες σε δεδομένα και όχι σε πολιτικές πιέσεις. Ωστόσο, είναι σαφές ότι ένα λιτό δελτίο Τύπου δεν αρκεί για να αντισταθμίσει τη δυναμική της επικοινωνιακής καμπάνιας του Τραμπ.

Η επόμενη ημέρα

Το ανώτατο δικαστήριο έχει αναγνωρίσει στο παρελθόν το δικαίωμα του προέδρου να απομακρύνει μέλη ανεξάρτητων αρχών, αλλά η Fed θεωρείται ειδική περίπτωση. Οι κατηγορίες κατά της Κουκ αφορούν προσωπικές υποθέσεις πριν από τον διορισμό της, γεγονός που καθιστά αμφίβολο αν μπορούν να αποτελέσουν «σημαντικό λόγο» απομάκρυνσης. Η ίδια σκοπεύει να προσφύγει δικαστικά.

Παρά τα σενάρια που κυκλοφορούν, οι περισσότεροι παρατηρητές θεωρούν απίθανο ότι ο Τραμπ θα καταφέρει να ελέγξει τη Fed. Η συγκρατημένη αντίδραση των αγορών – με μικρές κινήσεις στις αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων – δείχνει ότι οι επενδυτές δεν πιστεύουν σε μια δραματική ανατροπή της νομισματικής πολιτικής.

Ωστόσο, η συνεχής αμφισβήτηση της Fed από τον Λευκό Οίκο αποτελεί πρόβλημα από μόνη της. Η αξιοπιστία μιας ανεξάρτητης κεντρικής τράπεζας είναι κρίσιμη για τη διατήρηση χαμηλού πληθωρισμού και οικονομικής σταθερότητας. Αν επιτραπεί στον Τραμπ να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη του κοινού, οι συνέπειες θα μπορούσαν να είναι μακροχρόνιες και σοβαρές. Για τον Πάουελ, η στιγμή να υπερασπιστεί δημόσια τον θεσμό που εκπροσωπεί έχει πλέον φτάσει.