|
Τον Οκτώβριο, ο
πρόεδρος των ΗΠΑ Joe Biden απέρριψε τον προβληματισμό
σχετικά με το εάν οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να ανταποκριθούν στη
στήριξη των συμμάχων τους οι οποίοι μάχονται σε δύο
ταυτόχρονους πολέμους, στην Ουκρανία και τη Γάζα. "Για όνομα
του Θεού, είμαστε οι ΗΠΑ", η πιο ισχυρή χώρα στην ιστορία
του κόσμου, είπε στην εκπομπή 60 Minutes, με έκπληξη για το
γεγονός και μόνο ότι κάποιος ρωτά κάτι τέτοιο.
Σε ένα διαφορετικό
μη – οικονομικό θέμα και σήμερα, όπως σχολίαζε σε πρόσφατο
άρθρο του το Bloomberg, ωστόσο, οι κίνδυνοι αυξάνονται
ταχέως τους τελευταίους μήνες και η ιστορία είναι γεμάτη με
παραδείγματα φαινομενικά "ανέγγιχτης κυριαρχίας"
αυτοκρατοριών οι οποίες αποδείχθηκαν ξαφνικά ευάλωτες,
υποκύπτοντας σε κάποιον συνδυασμό εσωτερικής διαίρεσης,
εξωτερικής υπερέκτασης δυνατοτήτων ή απώλειας της σχετικής
οικονομικής και στρατιωτικής τους κυριαρχίας.
Μη γελιέστε, οι ΗΠΑ
έχουν θεμελιωδώς καλή υγεία. Ότι τόσο πολλοί Αμερικανοί
φαίνεται να πιστεύουν ότι ο Μπάιντεν καταστρέφει την
οικονομία, αποτελεί πραγματικό αίνιγμα σε οποιονδήποτε ζει
σε άλλα σημεία του κόσμου: δηλαδή ποιον θα προτιμούσατε να
έχετε στα ηνία της χώρας σας; Παρόλ’ αυτά, οι ΗΠΑ δείχνουν
αρκετά συμπτώματα αυτοκρατορίας σε αποδρομή, γεγονός που
φέρνει τις επιλογές που θα κάνουν οι Αμερικανοί σε αυτό το
έτος προεδρικών εκλογών να καθορίζουν εάν ο Μπάιντεν ή ο
δημοσιογράφος που του έκανε την αρχική ερώτηση είχε τελικά
δίκιο.
Η απειλή μιας
επέκτασης σε πολλαπλά θέατρα ανά τον κόσμο των πολέμων με
τους οποίους ασχολούνται οι ΗΠΑ - υπό το πρίσμα των
τεχνολογιών και των αποθεμάτων πυραύλων, στις οποίες η
απόλυτη και αδιαμφισβήτητη κυριαρχία της Ουάσινγκτον έχει
ξεθωριάσει - αυξάνεται.
Η πιο προφανής
αδυναμία της Αμερικής έγκειται στην εσωτερική
πολιτική πόλωση. Η συνεχιζόμενη υποστήριξη για την Ουκρανία
σε έναν πόλεμο που, χωρίς κόστος σε ζωές Αμερικανών,
αποδυναμώνει έναν βασικό γεωπολιτικό αντίπαλο και η
προστασία της σταθερότητας για τις κρίσιμες ευρωπαϊκές
αγορές έχει πλέον γίνει ένα παιχνίδι κομματικής
αντιπαράθεσης. Το ίδιο έχει συμβεί και με το ανώτατο όριο
του ομοσπονδιακού χρέους και μαζί του με την προοπτική
διάβρωσης της πίστης στο δολάριο των ΗΠΑ, ένα χρυσό
εισιτήριο που παρέχει συστημική έκπτωση στο κόστος δανεισμού
των ΗΠΑ και που το ζηλεύει κάθε άλλη χώρα.
Ωστόσο, οι ΗΠΑ δεν
δοκιμάζονται μόνο πολιτικά. Η στρατιωτική τους κυριαρχία
τίθεται επίσης υπό αμφισβήτηση, εν μέρει λόγω της
υπερέκτασής τους. Η εισβολή στο Ιράκ και η μακροχρόνια
παραμονή τους στο Αφγανιστάν οδήγησαν σε καταστροφές που
επέτρεψαν στους αντιπάλους τους, ιδιαίτερα στην Κίνα, να
κερδίσουν έδαφος. Είναι όμως επίσης και το γεγονός ότι η
φύση των ένοπλων συγκρούσεων έχει αλλάξει από τότε που ο
πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν διέταξε τα στρατεύματά
του να προχωρήσουν σε γενική εισβολή στην Ουκρανία τον
Φεβρουάριο του 2022. Τα μη επανδρομένα αεροσκάφη (drones)
και οι πύραυλοι έχουν γίνει ισχυροί παράγοντες ασύμμετρου
πολέμου - και σε αυτό το σημείο οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους
αρχίζουν ταχύτατα να πιέζονται.
Εκατοντάδες ρωσικοί
βαλλιστικοί πύραυλοι και πύραυλοι κρουζ, καθώς και drones,
έχουν προσγειωθεί καταστροφικά στην Ουκρανία τις τελευταίες
δύο εβδομάδες, σκοτώνοντας δεκάδες ανθρώπους σε μερικά από
τα μεγαλύτερα φράγματα ρωσικού πυρός από τότε που άρχισε ο
πόλεμος. Η Ουκρανία έχει καταρρίψει τα περισσότερα από αυτά,
ωστόσο η θανάσιμη απειλή είναι εμφανής. Ο στόχος της Ρωσίας
είναι να καταστρέψει τις εγκαταστάσεις παραγωγής όπλων τις
οποίες κατασκευάζει η Ουκρανία και να εξαντλήσει τα
περιορισμένα αποθέματα πυραύλων αεράμυνας του Κιέβου. Μόλις
εξαντληθούν, ο Πούτιν θα είχε λόγους να πιστεύει ότι θα
μπορούσε να σπάσει τη σημερινή σχετική "ακινησία" στο πεδίο
της μάχης και να επιτύχει τον αρχικό του στόχο να υποτάξει
την Ουκρανία.
Η Ρωσία έχει
υπερδιπλασιάσει την παραγωγή της σε πυραύλους κρουζ και
βαλλιστικούς πυραύλους σε περίπου 100 τον μήνα. Ξεκίνησε
επίσης να κατασκευάζει τη δική της εκδοχή των φτηνών drones
Shahed που αγοράζει από το Ιράν. Η κατάρριψη όλων αυτών των
επιθετικών μέσων απαιτεί εξαιρετικά πιο πολύπλοκα και
δαπανηρά συστήματα τα οποία χρειάζονται χρόνια και όχι
εβδομάδες για να κατασκευαστούν - και ούτε οι ΗΠΑ, ούτε η
Ευρώπη έχουν αρκετά από αυτά. Όσο η Ουκρανία δεν διαθέτει
τους πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς για να βλάψει τα
εργοστάσια και τις βάσεις εκτόξευσης του Πούτιν, η Ρωσία
μπορεί να συνεχίζει να την πλήττει για όσο χρειαστεί.
Οι απαιτήσεις για
πόρους για πυραύλους και μέσα αεράμυνας των ΗΠΑ αυξάνονται
και σε άλλα θέατρα. Οι πυραυλικές επιθέσεις της Χαμάς κατά
του Ισραήλ συνεχίζονται. Ο κίνδυνος η Χεζμπολάχ, μια
οργάνωση με περίπου 100.000 ρουκέτες και βαλλιστικούς
πυραύλους, να οδηγήσει τον Λίβανο στον πόλεμο αυξάνεται.
Ακόμη και το περίφημο αμυντικό σύστημα Iron Dome του Ισραήλ
θα δυσκολευόταν να τους καταρρίψει όλους. Οι ΗΠΑ έχουν
δηλώσει ότι τροφοδοτούν το Ισραήλ με πυραύλους ακριβείας,
βλήματα πυροβολικού και εφεδρικά Iron Dome, ωστόσο και πάλι
τα αποθέματα είναι περιορισμένα.
Ταυτόχρονα, ένας
στόλος με επικεφαλής τις ΗΠΑ έχει καθήκον να καταρρίπτει
τους πυραύλους που εκτοξεύουν οι Χούθι της Υεμένης, καθώς η
οργάνωση, που υποστηρίζεται από το Ιράν, στοχεύει στην
εμπορική ναυσιπλοΐα η οποία διεξάγεται μέσω του καναλιού του
Σουέζ. Οι χερσαίες δυνάμεις των ΗΠΑ πρέπει να αντιμετωπίζουν
τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που εκτοξεύονται από άλλες,
δεμένες με το ιρανικό καθεστώς πολιτοφυλακές στο Ιράκ και τη
Συρία. Όλα αυτά εκτοξεύονται στο όνομα του τερματισμού της
στρατιωτικής εκστρατείας του Ισραήλ στη Γάζα.
Οι ανάγκες των ΗΠΑ
θα μπορούσαν να κλιμακωθούν περαιτέρω. Το Ιράν έστειλε
πολεμικό πλοίο για να στηρίξει τους Χούθι την
ημέρα της
Πρωτοχρονιάς και την Τρίτη μια θεωρούμε ως ισραηλινή επίθεση
με μη επανδρωμένο αεροσκάφος σκότωσε ένα κορυφαίο στέλεχος
της Χαμάς στην πρωτεύουσα του Λιβάνου, Βηρυτό, προκαλώντας
απειλές για απάντηση από πλευράς Χεζμπολάχ. Την Τετάρτη,
εκρήξεις βομβών σκότωσαν περισσότερους από 80 Ιρανούς
αμάχους σε εκδήλωση για την επέτειο του θανάτου του Κασέμ
Σουλεϊμανί, πρώην διοικητή της επίλεκτης δύναμης Κουντς του
Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης, ο οποίος είχε
χάσει τη ζωή του σε επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος των
ΗΠΑ το 2020. Αυτό προκάλεσε και πάλι απειλές αντιποίνων, αν
και το Ιράν δεν έχει ακόμη εντοπίσει τους "τρομοκράτες" που
ανέφερε ότι ήταν υπεύθυνοι για την επίθεση, ενώ οι ΗΠΑ
αρνήθηκαν κάθε ευθύνη. Με τις εκλογές στην Ταϊβάν να
διεξάγονται αυτόν τον μήνα, δεν μπορεί επίσης να αποκλειστεί
το ενδεχόμενο ανάγκης νέας ανάπτυξης πυραύλων στην Ασία, για
να αντιμετωπιστεί οποιαδήποτε αντίδραση από πλευράς Κίνας.
Οι ΗΠΑ δεν μπορούν
να ελέγξουν τις ενέργειες άλλων. Ωστόσο, οι
αποφάσεις-”κλειδιά” για το εάν θα δοθεί στην Ουκρανία εκείνο
που πραγματικά χρειάζεται για να σταματήσει την αυταρχική
επέκταση της Ρωσίας ή για την αύξηση της παραγωγής πυραύλων
και συστημάτων αεράμυνας η οποία απαιτείται για την
αντιμετώπιση νέων στρατιωτικών απειλών, πρέπει να ληφθούν
από την Ουάσιγκτον. Το ίδιο και ο συντονισμός των απαντήσεών
της στη Μέση Ανατολή για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος μιας
ευρύτερης πυρκαγιάς. Πρόκειται για τόσο ζωτικής σημασίας
συμφέροντα των ΗΠΑ που θα έπρεπε να είναι, υπό κανονικές
συνθήκες, ζητήματα εκτός κάθε κομματικής αντιπαράθεσης και
κάθε προεκλογικής εκστρατείας.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν
απέχει πολύ από το να είναι η χειρότερη όσον αφορά την
εξωτερική πολιτική, αλλά κινείται με υπερβολικά τακτικό
προσανατολισμό και όχι στρατηγικά. Οι ΗΠΑ πρέπει να
καθορίσουν με μεγαλύτερη σαφήνεια πώς θα οριζόταν η επιτυχία
στην Ουκρανία και στη συνέχεια να κάνουν ό,τι χρειάζεται για
να την επιτύχουν. Ο πόλεμος θα συνεχιστεί για τουλάχιστον
ακόμη έναν χρόνο, θα μπορούσε όμως να διαρκέσει πολύ
περισσότερο, εκτός εάν ο Πούτιν πειστεί ότι μια νίκη με τους
δικούς του όρους είναι αδύνατη. Κάτι τέτοιο θα απαιτούσε όχι
μόνο τα κεφάλαια που έχουν κολλήσει τώρα στο ομοσπονδιακό
Κογκρέσο των ΗΠΑ, αλλά και μια σημαντική επέκταση της
ποσότητας και της εμβέλειας των πυραύλων - επιθετικών και
αμυντικών - οι οποίοι παρέχονται στο Κίεβο. Την Πέμπτη, ο
εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Τζον
Κίρμπι δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι οι ΗΠΑ θα επιβάλουν
πρόσθετες κυρώσεις εναντίον όσων εμπλέκονται στην προμήθεια
πυραύλων στη Ρωσία, αφού η Βόρεια Κορέα έστειλε στη Μόσχα
βαλλιστικούς πυραύλους και εκτοξευτές.
Στη Μέση Ανατολή, οι
ΗΠΑ χρειάζονται ένα πιο "προληπτικό" στρατηγικό αποτύπωμα
για το Ισραήλ και το Ιράν. Οι ηγέτες του Ισραήλ πρέπει να
λάβουν ένα άμεσο και έγκυρο μήνυμα ότι η υποστήριξη των ΗΠΑ
δεν είναι άνευ όρων. Το Ιράν θα πρέπει να γνωρίζει το κόστος
της χρήσης των πληρεξουσίων του για την αποσταθεροποίηση των
περιφερειακών οικονομιών και των εμπορικών διαδρομών θα
είναι απλώς πολύ υψηλό για να μπορέσει να αντεπεξέλθει. Τα
παραπάνω δεν σημαίνουν περισσότερους πολέμους στη Μέση
Ανατολή. Επίσης, όμως, το αμερικανικό δόγμα δεν μπορεί να
βασίζεται αποκλειστικά στην κατάρριψη φθηνών πυραύλων οι
οποίοι χρησιμοποιούνται από το Ιράν και τα τοπικά τσιράκια
του για να επιτυγχάνουν τους πολιτικούς τους στόχους.
Οι ΗΠΑ εξακολουθούν
να είναι μια μεγάλη δύναμη. Εάν αποτύχουν στην Ουκρανία ή
στη Μέση Ανατολή και εάν επιτρέψουν την κατάρρευση των
συμμαχιών τους στην Ευρώπη και την Άπω Ανατολή, αυτό θα ήταν
αποκλειστικά ζήτημα λάθος επιλογών και όχι έλλειψης
δυνατοτήτων. |
