Το βιβλίο Senkaku Paradox δείχνει πώς μικρές αντιπαραθέσεις μπορούν να εξελιχθούν σε μεγάλες συγκρούσεις μεταξύ ισχυρών δυνάμεων. Αν και αφορά στρατιωτικά σενάρια, η ανάλυση αυτή ταιριάζει και στην κλιμακούμενη οικονομική αντιπαράθεση Ολλανδίας–Κίνας γύρω από την εταιρεία μικροτσίπ Nexperia. Ο αυξανόμενος κίνδυνος ελλείψεων τσιπ λόγω πολιτικών εντάσεων, και όχι φυσικών καταστροφών ή πολέμων, αποτελεί προειδοποίηση για την Ευρώπη να θωρακίσει τις ευάλωτες αλυσίδες εφοδιασμού της.

Την περασμένη εβδομάδα, η ολλανδική κυβέρνηση ανέλαβε τον έλεγχο της Nexperia, εταιρείας με έδρα την Ολλανδία και κινεζική ιδιοκτησία, επικαλούμενη νόμο του Ψυχρού Πολέμου για την εξασφάλιση κρίσιμων αγαθών σε έκτακτες ανάγκες. Παρότι πρόκειται για τσιπ χαμηλής τεχνολογίας, όπως τρανζίστορ και δίοδοι, αυτά είναι απαραίτητα για τα πάντα, από αυτοκίνητα έως ιατρικές συσκευές, και η Nexperia καλύπτει το 10% της παγκόσμιας αγοράς. Η απόφαση βασίστηκε σε στοιχεία για συγκρούσεις συμφερόντων και προσπάθεια μεταφοράς περιουσιακών στοιχείων από την κινεζική μητρική Wingtech Technology Co. Ltd.

Η κίνηση αυτή συνδέεται με γεωπολιτικό πλαίσιο που δεν μπορεί να αγνοηθεί. Η Wingtech μπήκε στην εμπορική μαύρη λίστα των ΗΠΑ στα τέλη του 2024, ενώ Αμερικανοί αξιωματούχοι είχαν συστήσει στη Χάγη τον Ιούνιο την αντικατάσταση του Κινέζου CEO της Nexperia. Η Ευρώπη, αν και υπέγραψε πωλήσεις δισεκατομμυρίων στην Κίνα την τελευταία δεκαετία, πλέον ανησυχεί για την εξάρτηση από το Πεκίνο, που ελέγχει σημαντικό μέρος της παραγωγής τσιπ και σπάνιων γαιών. Η κατάσχεση της Nexperia συνέπεσε με αύξηση περιορισμών εξαγωγών σπάνιων γαιών από την Κίνα, πλήττοντας και την Ευρώπη.

Η αντιμετώπιση αυτής της εξάρτησης έχει κόστος: περιορισμοί στις αποστολές προϊόντων από εργοστάσια της Nexperia στην Κίνα οδήγησαν σε προειδοποιήσεις από ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες για ελλείψεις. Η Nexperia εμφανίζεται πλέον εύθραυστη, και οι ευρωπαίοι κατασκευαστές αναζητούν εναλλακτικές πηγές. Το εταιρικό παζλ που κληρονόμησε η ολλανδική κυβέρνηση είναι πολύπλοκο: η Nexperia είναι πολύ κινεζική για τους Ολλανδούς, πολύ ολλανδική για τους Κινέζους και πολύ πολιτικά ευαίσθητη για εύκολη πώληση, όπως δείχνει το προηγούμενο εμπόδιο στην πώληση της NXP Semiconductors στη Qualcomm το 2018.

Βραχυπρόθεσμα, αναμένονται πιέσεις από Βρυξέλλες και βιομηχανικά λόμπι για εκτόνωση της έντασης, ενώ οι ολλανδικές εκλογές προσθέτουν πολιτική πίεση. Μακροπρόθεσμα, η Ευρώπη πρέπει να μειώσει την εξάρτηση από κρίσιμες εισαγωγές, όπως τσιπ και μπαταρίες, και να αξιοποιήσει επενδύσεις και μέτρα προστασίας για τη θωράκιση των αλυσίδων εφοδιασμού. Ο Joris Teer του Ινστιτούτου Μελετών Ασφάλειας της Ε.Ε. τονίζει ότι είναι απαραίτητη η μεγαλύτερη ενότητα των κρατών μελών και η επιρροή του Βερολίνου.

Η περίπτωση της Nexperia αποτελεί σαφή προειδοποίηση για την Ευρώπη: η εξάρτηση από εξωτερικούς προμηθευτές μπορεί να έχει υψηλό κόστος, και η αντιμετώπιση των κρίσιμων αλυσίδων απαιτεί συντονισμένες, στρατηγικές κινήσεις τώρα, πριν οι εντάσεις μετατραπούν σε κρίση.