Η συζήτηση γύρω από την ενεργειακή μετάβαση της Κίνας επικεντρώνεται κυρίως στον εντυπωσιακό ρυθμό ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ωστόσο, σπανίως εξετάζεται πώς μετασχηματίζεται συνολικά το ενεργειακό της μίγμα και πώς η πορεία προς μια οικονομία μηδενικών εκπομπών άνθρακα συγκρίνεται με εκείνη των δυτικών χωρών.

Στις δυτικές οικονομίες, η ηλιακή και η αιολική ενέργεια έχουν σε μεγάλο βαθμό εκτοπίσει την παραγωγή ηλεκτρισμού από άνθρακα, ενώ ως «γέφυρα» στη μετάβαση αξιοποιούνται το φυσικό αέριο και οι τεχνολογίες αποθήκευσης. Στην Κίνα, αντίθετα, οι ανανεώσιμες έχουν μειώσει μόνο οριακά τη χρήση άνθρακα για ηλεκτροπαραγωγή. Η χώρα, που διαθέτει τα περισσότερα ορυχεία, τις μεγαλύτερες εισαγωγές και τη μεγαλύτερη κατανάλωση άνθρακα παγκοσμίως, συνεχίζει να κατασκευάζει νέες λιγνιτικές μονάδες. Έτσι, η διείσδυση των ΑΠΕ στην Κίνα δεν εκτοπίζει τόσο τον άνθρακα όσο το πετρέλαιο, καθώς ο στρατηγικός στόχος είναι η πλήρης ηλεκτροκίνηση της οικονομίας και των μεταφορών, μειώνοντας την εξάρτηση από τα πετρελαιοειδή.

Αυτό μπορεί να μην ικανοποιεί τους περιβαλλοντολόγους που αντιτίθενται στη χρήση άνθρακα, ούτε τους πετρελαιοπαραγωγούς του ΟΠΕΚ, ωστόσο η επιλογή του Πεκίνου είναι λογική από οικονομική σκοπιά και ενδέχεται μακροπρόθεσμα να αποδειχθεί περιβαλλοντικά επωφελής. Χαρακτηριστικό είναι ότι η Κίνα εγκαθιστά φωτοβολταϊκά με τόσο γοργό ρυθμό ώστε, σύμφωνα με τον Λάουρι Μιλιβίτα από το Ινστιτούτο Ασιατικών Κοινωνικών Μελετών, τον Μάιο εκτιμήθηκε ότι τοποθετούνταν 100 πάνελ το δευτερόλεπτο. Παράλληλα, σύμφωνα με την Global Energy Monitor, βρίσκονται υπό κατασκευήν λιγνιτικές μονάδες συνολικής ισχύος 227 γιγαβάτ, αντιπροσωπεύοντας το 83% της παγκόσμιας νέας ισχύος από άνθρακα και το 55% της συνολικής υφιστάμενης παγκόσμιας παραγωγής.

Η κινεζική οικονομία αντέχει, αλλά οι προκλήσεις παραμένουν

Η συνολική εικόνα δείχνει ότι οι ανανεώσιμες πηγές αποτελούν τον κύριο μοχλό αύξησης της κινεζικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, ωστόσο η παραγωγή από άνθρακα εξακολουθεί να διευρύνεται, έστω με μειούμενο μερίδιο στο συνολικό ενεργειακό μίγμα. Το κρίσιμο στοιχείο είναι ότι η Κίνα αυξάνει την παραγωγή ηλεκτρισμού ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα, προκειμένου να υποστηρίξει τη μαζική υιοθέτηση ηλεκτροκίνητων και υβριδικών οχημάτων – τα αποκαλούμενα «οχήματα νέας ενέργειας».

Σύμφωνα με την Ένωση Κινεζικών Αυτοκινητοβιομηχανιών, στο πρώτο εξάμηνο του έτους οι συνολικές πωλήσεις αυτοκινήτων αυξήθηκαν κατά 11,4% σε ετήσια βάση, φτάνοντας τα 15,54 εκατ. οχήματα, ενώ οι πωλήσεις ηλεκτρικών και υβριδικών κατέγραψαν άνοδο 43%, αγγίζοντας τα 6,94 εκατ. μονάδες. Αυτή η εκρηκτική ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης ήταν και ο λόγος που οδήγησε τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας να προβλέψει ότι η ζήτηση πετρελαίου στην Κίνα δεν θα παρουσιάσει σημαντική άνοδο τα επόμενα χρόνια.

Το Πεκίνο επιδιώκει να περιορίσει δραστικά την εξάρτηση από το εισαγόμενο πετρέλαιο, το οποίο επηρεάζεται έντονα από γεωπολιτικούς παράγοντες και διαχρονικές διακυμάνσεις τιμών. Μέσω της επιτάχυνσης της ηλεκτροπαραγωγής και της ηλεκτροκίνησης, η Κίνα μειώνει το ενεργειακό κόστος και ενισχύει την ασφάλεια εφοδιασμού της.