|
Οι άνθρωποι είναι
πιθανότατα το μόνο έμβιο είδος το οποίο μπορεί να φανταστεί
το πολύ μακρινό μέλλον. Δυστυχώς, ο εγκέφαλός μας δεν είναι
"προγραμματισμένος" να συμπεριφέρεται με τρόπο που να
βελτιστοποιεί αυτό το μέλλον. Εξάλλου, οι περισσότεροι από
εμάς δεν αποταμιεύουμε αρκετά ούτε για τα χρόνια της
σύνταξής μας. Αν έχουμε μια επιλογή ανάμεσα στο να φάμε ένα
ντόνατ σήμερα και του να είμαστε οριακά πιο υγιείς αργότερα,
το ντόνατ σχεδόν πάντα κερδίζει.
Σε ένα διαφορετικό
θέμα σήμερα. Όπως έγραψε πριν από λίγο καιρό σε άρθρο του
στο Bloomberg
o Mark Gongloff, οι
ατομικές επιλογές μπορεί να έχουν ευρείες κοινωνικές
επιπτώσεις. Εάν είμαστε "πανί με πανί" την ημέρα κατά την
οποία θα βγούμε στη σύνταξη, θα βασιστούμε στην κρατική
βοήθεια. Εάν αρρωστήσουμε από την κατανάλωση πολλών ντόνατς,
θα είμαστε λιγότερο παραγωγικοί και θα δαπανήσουμε πολλούς
πόρους από το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης. Ωστόσο, η
κοινωνία σαν σύνολο και όχι μόνο τα μεμονωμένα άτομα είναι
επίσης επιρρεπής στον τοξικά βραχυπρόθεσμο ορίζοντα.
Ας πάρουμε ως
παράδειγμα την κλιματική αλλαγή. Η καύση ορυκτών καυσίμων, η
αποψίλωση δασών και οι αγελάδες μαζικής παραγωγής
εξυπηρετούν τις άμεσες ανάγκες μας για ενέργεια, γεωργικές
εκτάσεις και cheeseburgers, με τίμημα ωστόσο την καταστροφή
του κλίματος για πολλές μελλοντικές γενιές.
Πόσες γενιές
ακριβώς; Ο Andrew Dessler, διευθυντής του Texas Center for
Climate Studies στο Texas A&M University, δημοσίευσε
πρόσφατα μια έκδοση του παρακάτω γραφήματος στο "The Climate
Brink", το ενημερωτικό δελτίο Substack το οποίο συνέταξε
μαζί με τον επιστήμονα του κλίματος Zeke Hausfather. Το
χαρακτήρισε "την πιο τρομακτική αποτύπωση στον κόσμο":
Το διάγραμμα
παρουσιάζει τις παγκόσμιες θερμοκρασίες από το βάθος της
τελευταίας εποχής των παγετώνων, σχεδόν 20.000 χρόνια
πριν και τις προβάλλει για άλλα περίπου 10.000 χρόνια στο
μέλλον. Αποδεικνύει τις πολλές αργές χιλιετίες οι
οποίες χρειάστηκαν για να θερμανθεί η Γη κατά περίπου 4
βαθμούς Κελσίου μέχρι να φτάσει στο ευχάριστο κλίμα της
μεσοπαγετωνικής περιόδου της Ολόκαινου, της εποχής κατά την
οποία οι άνθρωποι άκμασαν και ανέπτυξαν την ηλεκτρική
ενέργεια, τη γεωργία και τα cheeseburgers.
Το διάγραμμα δείχνει
επίσης πόσο γρήγορα θα μπορούσε να θερμανθεί η Γη κατά 3
βαθμούς Κελσίου ως αποτέλεσμα της άσκοπης καύσης ορυκτών
καυσίμων από την ανθρωπότητα σε διάστημα μόλις μερικών
εκατοντάδων ετών. Και αυτό θα συνέβαινε εν ριπή γεωλογικού
οφθαλμού σε σύγκριση με την προηγούμενη σταδιακή φάση
θέρμανσης της Γης. Αυτή η ποσότητα θέρμανσης θα ήταν
καταστροφική για δισεκατομμύρια σημερινούς και μελλοντικούς
ανθρώπους, οδηγώντας σε ολοένα πιο θανατηφόρους και
καταστροφικούς καύσωνες, πυρκαγιές, ξηρασίες και καταιγίδες,
μαζί με πολέμους, ασθένειες, λιμούς και άλλα δεινά.
Δυστυχώς, αυτό το
αποτέλεσμα είναι λίγο-πολύ εκείνο το οποίο μπορούμε να
περιμένουμε, δεδομένων των τρεχουσών πολιτικών και πρακτικών
σε όλο τον κόσμο. Ακόμη δε κι αν σταματήσουμε να καίμε
ορυκτά καύσιμα στις επόμενες δεκαετίες, το μεγαλύτερο μέρος
της θέρμανσης το οποίο έχει προκληθεί από τον άνθρωπο
πιθανότατα θα παραμείνει μαζί μας για άλλα 100.000 χρόνια,
σύμφωνα με τον Ντέσλερ. "Οι αποφάσεις που θα λάβουμε τις
επόμενες δεκαετίες θα καθορίσουν το κλίμα για τις επόμενες
5.000 γενιές", έγραψε ο Ντέσλερ. "Αν κάνουμε λάθος επιλογές,
οι άνθρωποι στο μέλλον δικαιολογημένα θα είναι έξαλλοι μαζί
μας γιατί ξέρουμε τι κάνουμε - κι όμως το κάνουμε ούτως ή
άλλως".
Αυτή τη στιγμή
κάνουμε εντελώς λανθασμένες επιλογές. Έχει υπάρξει ήδη μια
πανσπερμία μεγάλων εκθέσεων για την κλιματική αλλαγή ενόψει
του επόμενου Συνεδρίου των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα,
γνωστού ως COP28, το οποίο θα ξεκινήσει στα τέλη Νοεμβρίου.
Η κάθε μία έχει υπάρξει ένα χτύπημα σκληρής αλήθειας σχετικά
με το πόσο άσχημα διαχειριζόμαστε το κλίμα για τις
μελλοντικές γενιές:
- Η συγκέντρωση των
αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα έφτασε σε ιστορικό
υψηλό το 2022, "χωρίς να φαίνεται τέλος στην ανοδική τάση",
δήλωσε ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός.
- Οι τρέχουσες
παγκόσμιες πολιτικές οδηγούν τις εκπομπές ρύπων άνθρακα να
είναι 9% υψηλότερες από τα επίπεδα του 2010 μέχρι το τέλος
αυτής της δεκαετίας, καθιστώντας τον στόχο περιορισμού της
θέρμανσης στους 1,5 βαθμούς Κελσίου αδύνατο, ανέφεραν τα
Ηνωμένα Έθνη.
- Το Παγκόσμιο
Ινστιτούτο Πόρων χαρακτήρισε τις προσπάθειες για την
καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής "ατυχώς ανεπαρκείς", με
αποτυχία σε 41
από τους 42 δείκτες
απόδοσης.
- Οι
κυβερνητικές-κρατικές δράσεις για το κλίμα αυξήθηκαν μόλις
κατά 1% πέρυσι, δηλαδή με τον χαμηλότερο ρυθμό εδώ
και περισσότερα από 20 χρόνια, ανέφερε ο Οργανισμός
Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).
Αυτό που το κάνει
πιο εξοργιστικό είναι ότι οι σημερινές γενιές υποφέρουν ήδη
από τις συνέπειες της δικής μας καθυστέρησης. Ο Λευκός Οίκος
ανέφερε ότι κανένα μέρος των ΗΠΑ ή των εδαφών τους δεν είναι
απρόσβλητο από τις καταστροφές της παγκόσμιας θέρμανσης. Η
υγεία είναι ήδη σημαντικά επιβαρυμένη σε όλο τον κόσμο ως
αποτέλεσμα των θερμότερων καιρικών συνθηκών και των
καταστροφών, ανέφερε το Lancet.
Η αποτυχία μας να
δράσουμε δεν είναι απλώς μυωπία. Είναι ηθελημένη άγνοια.
Αυτό μπορεί να είναι το αποτέλεσμα ενός άλλου ελαττώματος
στον "προγραμματισμό" του ανθρώπινου εγκεφάλου: τείνουμε να
υποθέτουμε ότι το μέλλον θα μοιάζει πολύ με το παρόν, οπότε,
ακόμα κι αν το παρόν είναι ελαφρώς χειρότερο από το
παρελθόν, είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι τα πράγματα θα
μπορούσαν να γίνουν ακόμη χειρότερα.
Σύμφωνα πάντα με τα
όσα γράφει στο Bloomberg ο Mark Gongloff, τα
καλά νέα είναι ότι τίποτα από αυτά δεν αποτελεί μυστήριο. Η
επίγνωσή μας γι’ αυτά τα ελαττώματα είναι το πρώτο βήμα για
την ανάκαμψη. Έχουμε όντως ηγέτες που τουλάχιστον μιλούν για
το πώς θα κάνουμε τον κόσμο ασφαλή για τις μελλοντικές
γενιές. Οι περισσότεροι ψηφοφόροι ανησυχούν για την
κλιματική αλλαγή και θέλουν να δουν δράση. Όλα, δε, τα
εργαλεία που χρειαζόμαστε είναι διαθέσιμα. Έχουμε την
τεχνολογία για να σταματήσουμε την εξάρτησή μας από ορυκτά
καύσιμα και να περιορίσουμε την παγκόσμια θέρμανση στους 1,5
βαθμούς Κελσίου. Απλώς πρέπει να είμαστε πρόθυμοι να κάνουμε
την επένδυση για να την αναπτύξουμε σε κλίμακα.
"Δεν πρόκειται για
επιστημονικό πρόβλημα, είναι πολιτικό πρόβλημα", ανέφερε ο
Ντέσλερ σε συνέντευξή του. "Αν δεν το λύσουμε, είναι επειδή
θα έχουμε επιλέξει να μην το λύσουμε, όχι επειδή δεν είχαμε
τη λύση".
Μερικοί από εμάς
νιώθουμε να μας λούζει κρύος ιδρώτας όταν προσπαθούμε να
αποφασίσουμε τι να φτιάξουμε για δείπνο κάθε βράδυ ή όταν
κάποιος μάς ρωτά πού βλέπουμε τους εαυτούς μας σε πέντε
χρόνια. Είναι κατά ειρωνικό τρόπο πιο εύκολο να έχουμε ένα
όραμα για το πού θα μπορούσε να βρίσκεται ο πλανήτης σε
πέντε, 50 ή 5.000 χρόνια. Χρειάζεται απλώς να μοιραζόμαστε
αυτό το όραμα, φωναχτά και συχνά, με τους ανθρώπους και τους
οργανισμούς οι οποίοι έχουν τη δύναμη να κάνουν αυτό το
όραμα πραγματικότητα. Οι μελλοντικοί μας εαυτοί θα μας
ευγνωμονούν. |
