Η κατάρριψη από αμερικανικό μαχητικό ενός κινεζικού μη επανδρωμένου πολιτικού αεροστάτου –κατά την εκδοχή βεβαίως του Πεκίνου–, το οποίο όμως η Ουάσιγκτον χαρακτηρίζει «κατασκοπευτικό», είναι μια ερασιτεχνική επανέκδοση παλαιότερου περιστατικού, όταν τον Μάιο του 1960 η Σοβιετική Ενωση κατέρριψε το κατασκοπευτικό αμερικανικό αεροσκάφος U-2, με συνέπεια την ακύρωση της επισκέψεως στην ΕΣΣΔ του προέδρου Ντουάιτ Αϊζενχάουερ.

Ωστόσο, το πολιτικό κλίμα που κυριαρχούσε στις δύο τυπικώς παρόμοιες περιπτώσεις είναι τελείως διαφορετικό. Διανύοντας το τελευταίο έτος της προεδρικής θητείας του, ο Αϊζενχάουερ ήθελε να αποστείλει ένα μήνυμα ειρήνης απευθυνόμενος στους Σοβιετικούς πολίτες. Ως αρχιστράτηγος στα χρόνια του Παγκοσμίου Πολέμου είχε συνεργασθεί αρμονικότατα με τους Σοβιετικούς ομολόγους του.

Οσο για τον Σοβιετικό ηγέτη Νικίτα Χρουστσόφ, είχε με τη σειρά του ενστερνισθεί την ιδέα της «ειρηνικής συνυπάρξεως», απομακρυνόμενος από το δόγμα περί αναπότρεπτης στρατιωτικής συγκρούσεως του καπιταλιστικού και κομμουνιστικού κόσμου. Μάλιστα, τον Οκτώβριο του 1959, το περιοδικό Foreign Affairs είχε δημοσιεύσει άρθρο του Χρουστσόφ επί του θέματος.

Ολα αυτά τα «φιλειρηνικά», το κατεστημένο των δύο υπερδυνάμεων τα αντιμετώπιζε με δυσπιστία, και εντέλει αναιρέθηκαν στην πράξη με την κατασκοπευτική επιχείρηση του U-2 και την κατάρριψή του από τους Σοβιετικούς.

Σήμερα η ατμόσφαιρα είναι πολύ διαφορετική. Εμπλεη αυτοπεποιθήσεως η διοίκηση του προέδρου Μπάιντεν ξεκίνησε εκστρατεία για τον «εκδημοκρατισμό» των «αυταρχικών» καθεστώτων επί Γης. Ο Αντονι Μπλίνκεν επέκρινε οξύτατα τον Κινέζο ομόλογό του Γιανγκ για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στην πρώτη τους συνάντηση, τον Μάιο 2021 στην Αλάσκα. Σκληρότατη ήταν τότε η απάντηση και του κ. Γιανγκ, που προειδοποίησε πως «δεν υπάρχει περίπτωση να στραγγαλίσουν την Κίνα» οι ΗΠΑ.

Δεν εκπλήσσει κατά συνέπεια το γεγονός ότι το καταρριφθέν μπαλόνι –ασχέτως εάν ήταν μετεωρολογικό ή κατασκοπευτικό– προσέλαβε διαστάσεις περίπου μεταφυσικές. Ο κ. Μπλίνκεν ματαίωσε την επίσκεψή του στο Πεκίνο.

Αλλά υπήρξε και συνέχεια. «Εάν η Κίνα απειλεί την εθνική μας κυριαρχία, θα αναλάβουμε δράση προκειμένου να προστατεύσουμε τη χώρα μας. Και το πράξαμε», είπε ο πρόεδρος Μπάιντεν απευθυνόμενος στο Κογκρέσο και στους Αμερικανούς.

Η κρίση βαίνει κλιμακούμενη διαρκώς. Οι ΗΠΑ διανύουν φάση ριζοσπαστικοποιήσεως. Κάποιοι μιλούν για «ροβεσπιερισμό» μιας νέας μορφής. Ενώ στο αντίπαλο στρατόπεδο επιχειρούνται συσπειρώσεις. Ετσι που πορευόμαστε, τίποτε δεν μπορεί να αποκλεισθεί.

Κώστας Ιορδανίδης (Καθημερινή)