Για πρώτη φορά –θα γράψει ο Τάκιτος στα «Χρονικά» του– «οι εξουσίες της Συγκλήτου, των αρχόντων και των νόμων» περιέρχονταν σε έναν ηγέτη, που επιπλέον –ίσως και κυριότερο– άρχισε να τιμάται με θρησκευτικές λατρείες όσο ακόμη ζούσε.

Πάνω σε αυτήν τη στέρεα βάση ο Αύγουστος Οκταβιανός άρχισε την ανέγερση του θαυμαστού οικοδομήματος του Δυτικού ανθρώπου – τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Και ενώ στη Ρώμη, στο κέντρο του πολιτισμού και της κοσμικής ισχύος, συντελείτο η ένωση της πολιτικής και θρησκευτικής εξουσίας, στην ταπεινή πολίχνη της Βηθλεέμ γεννιόταν «παιδίον νέον και θαυμαστόν». Και ήταν η εμφάνιση του Θεανθρώπου επί γης η μεγαλύτερη ανατροπή στην ιστορία του ανθρώπου.

Η πρώτη ανατροπή του ιδεολογήματος που είχε αρχίσει να διαμορφώνεται την εποχή εκείνη ήταν η επαναφορά της διακρίσεως μεταξύ κοσμικής και θρησκευτικής εξουσίας από τον Ιησού. «Απόδοτε τα Καίσαρος Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ», είπε όταν οι Φαρισαίοι επιχείρησαν να τον εμφανίσουν ως υπονομευτή της Αυτοκρατορίας.

«Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι» δίδαξε ο Ιησούς σε μια εποχή που οι «σοφοί» συγκέντρωναν τον θαυμασμό και τους επαίνους. Οταν οι στρατηγοί –σύμβολα γενναιότητος και ισχύος– αγνοούνταν, ενώ οι πόρνες και οι τελώνες μετά τη συντριβή τους υπό το βάρος των ανομιών τους αξιώνονταν της θείας χάριτος. Μία νέα κλίμακα αξιών ανέτρεπε την παλαιά τάξη πραγμάτων. Ηταν η απόλυτη ανατροπή.

ADVERTISING

Περνούσαν τα χρόνια και «οι μωροί διά Χριστόν» άρχισαν να κλονίζουν τα θεμέλια της Αυτοκρατορίας. Και εκεί στην Ανατολή, στο θαυμαστό χωνευτήρι εθνών, ιδεών, και πολιτισμών, με όχημα τη γλώσσα την ελληνική, δημιουργήθηκε μία νέα σύνθεση. Μία νέα κοινωνική τάξη πραγμάτων, πολιτισμού και τέχνης διαμορφώθηκε με βάση τον Χριστιανισμό.

Τα ανθρώπινα βεβαίως υποτάσσονται στον νόμο της φθοράς. Αλλά το όραμα μιας οικουμενικής αυτοκρατορίας συνέχισε να υπάρχει. Με διαφορετικό ιδεολογικό πυρήνα, στη βάση πλέον των αρχών του Διαφωτισμού, του ορθού λόγου, της επιστήμης, της ισότητος, και του ελεύθερου ανθρώπου.

Νέα οικουμενική αυτοκρατορία αποπειράθηκαν να οικοδομήσουν οι μπολσεβίκοι μαρξιστές έως ότου επήλθε η κατάρρευση του όλου εγχειρήματος. Στις μέρες μας, η ιδέα μιας νέας αυτοκρατορίας επανέρχεται με στόχο την κατίσχυση των αξιών ελευθερίας και δημοκρατίας σε επίπεδο παγκόσμιο. Πρόκειται για δύο όψεις του ίδιου νομίσματος που έθεσε σε κυκλοφορία το νομισματοκοπείο του Διαφωτισμού.

Αλλά μόνη σταθερά που εξακολουθεί να υφίσταται είναι η γέννηση του «θαυμαστού παιδίου» στη Βηθλεέμ, που εορτάζεται από τους πιστούς και όσους προσδοκούν μία άρση του αδιεξόδου που έχει εξυφάνει το γένος των ανθρώπων. Καλά Χριστούγεννα σε όλους, όπως και εάν τα εννοεί κανείς.

Κώστας Ιορδανίδης (Καθημερινή)