|
Η Πείνα της
Μηχανής
Η οικονομία
της ΤΝ λειτουργεί με ένα αόρατο καύσιμο, την
ηλεκτρική ενέργεια.
Κάθε
εκπαιδευμένο μοντέλο, κάθε απαντημένο ερώτημα,
κάθε προσομοίωση που αποδίδεται, καταναλώνει
ενέργεια σε βιομηχανική κλίμακα. Τα μεγαλύτερα
data
centers
σήμερα ήδη καταναλώνουν τόση ηλεκτρική ενέργεια
όσο μια μεσαίου μεγέθους ευρωπαϊκή πόλη. Ο
Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας προειδοποιεί ότι
μέχρι το 2030, η κατανάλωση των κέντρων
δεδομένων θα μπορούσε να διπλασιαστεί, φτάνοντας
σχεδόν τις 1.000 τεραβατώρες, περισσότερη από τη
συνολική τρέχουσα χρήση της Ιαπωνίας.
Μόνο τα
συστήματα ψύξης, αναδιαμορφώνουν τους τοπικούς
υδρολογικούς κύκλους.
Και ενώ ο
θόρυβος που δημιουργείται προωθεί την «εικονική
νοημοσύνη», η πραγματικότητα είναι φυσική. Η
ΤΝ λειτουργεί με μέταλλα, μεγαβάτ και ορυκτά. Η
αντίφαση είναι σαφής. Όσο πιο «εικονική» γίνεται
η οικονομία μας, τόσο πιο σκληρά υλικό πρέπει να
είναι το θεμέλιό της.
Όταν η
Ενέργεια Λείπει, η Βιομηχανία Αιμορραγεί Πρώτη
Η Ευρώπη
ήδη δοκίμασε τι σημαίνει αυτό. Μετά το 2022,
όταν οι τιμές της ενέργειας εκτοξεύτηκαν
εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία, πάνω από ένα
εκατομμύριο τόνοι παραγωγικής ικανότητας
αλουμινίου έκλεισαν.
Εργοστάσια
όπως η Slovalco στη
Σλοβακία και η Alro στη
Ρουμανία δεν μπορούσαν να ανταγωνιστούν για την
ηλεκτρική ενέργεια.Τα ηλεκτρόνια είχαν
μεγαλύτερη αξία αλλού.
Αυτό
συμβαίνει όταν η σπανιότητα συναντά την
κερδοσκοπία. Η απτή οικονομία υποχωρεί, ενώ η
ψηφιακή επεκτείνεται. Αν
η τεχνητή νοημοσύνη συνεχίσει να αυξάνει τη
παγκόσμια ζήτηση για ενέργεια, το αλουμίνιο δεν
θα είναι το τελευταίο θύμα.
Θα
ακολουθήσουν τα ναυπηγεία, οι βιομηχανικές
μονάδες κατασκευής και οι υπεράκτιες αλυσίδες
εφοδιασμού — οι φυσικές ραχοκοκαλιές της ίδιας
της ενεργειακής μετάβασης.
Ανανεώσιμες
Πηγές | Από τη Επανάσταση στην Ανάγκη
Μόλις πριν
λίγο καιρό, οι ανανεώσιμες πηγές ήταν το σύμβολο
της απελευθέρωσης. Καθαρές, αποκεντρωμένες,
δημοκρατικές.
Τώρα έχουν
γίνει η γραμμή συντήρησης της οικονομίας
AI.
Οι ανεμογεννήτριες και τα ηλιακά πάρκα δεν
αντικαθιστούν πλέον τα ορυκτά. Υποστηρίζουν
φορτίο για επιπλέον ψηφιακές ανάγκες.
Οι μεγάλες
τεχνολογικές εταιρείες υπογράφουν ολόκληρα
χαρτοφυλάκια αιολικών πάρκων πριν καν φτάσουν
στο δίκτυο. Κάθε νέα ηλιακή εγκατάσταση ή
υπεράκτια ανεμογεννήτρια καταλήγει να τροφοδοτεί
κέντρα δεδομένων με 20ετείς εταιρικές συμφωνίες
(PPAs).
ΜμΕ και
πολίτες αγοράζουν ό,τι απομένει, το ευμετάβλητο
υπόλοιπο. Αυτή
δεν είναι η πράσινη επανάσταση που μας
υποσχέθηκαν. Είναι ένα ιδιωτικοποιημένο δίκτυο
για ένα παγκόσμιο δίκτυο
data
centers.
Ναυτιλία |
Το Κρυφό Μέτωπο
Οι
ναυτιλιακοί και υπεράκτιοι τομείς κουβαλάνε αυτή
τη μεταμόρφωση στις πλάτες τους και δεν παίρνουν
κανένα από τα οφέλη της.
Τα πλοία
μεταφέρουν πτερύγια τουρμπίνας, καλώδια και
μπαταρίες. Τα ναυπηγία αναβαθμίζουν στόλους για
χαμηλότερες εκπομπές ρύπων. Τα πληρώματα
συντηρούν υπεράκτιους υποσταθμούς σε
φουρτουνιασμένα νερά.
Και παρόλα
αυτά, οι ίδιοι οι τομείς τιμωρούνται με
αυξημένες τιμές καυσίμων, φόρους
CO2
και γραφειοκρατία.
Στο μεταξύ,
οι χειριστές δεδομένων καίνε μερίδια ενέργειας
που ξεπερνούν κατά πολύ τη βιομηχανική χρήση,
χωρίς καμία ευθύνη.
Η ναυτιλία
τροφοδοτεί τους
servers
του μέλλοντος αλλά με δυσκολία μπορεί να
πληρώσει τους λογαριασμούς ρεύματος του
παρόντος.
Και αυτό
αντικατοπτρίζει μια βαθύτερη αλήθεια. Ο
φυσικός κόσμος εξακολουθεί να στηρίζει τον
ψηφιακό, ακόμα κι αν τα κεφάλαια ρέουν
αντίστροφα.
Η Ενέργεια
ως νέα Ταξικότητα
Η πρόσβαση
στην ενέργεια γίνεται η νέα κοινωνική ιεραρχία.
Τα
νοικοκυριά αντιμετωπίζουν μεταβλητά τιμολόγια,
πληρώνοντας περισσότερα στις ώρες αιχμής ενώ οι
εταιρείες κλειδώνουν σταθερές τιμές για
δεκαετίες.Οι ΜΜΕ επωμίζονται το κόστος της
«πράσινης» συμμόρφωσης χωρίς τα μέσα να
προστατευτούν. Οι αναπτυσσόμενες χώρες
εκμισθώνουν το ηλιακό φως και τη γη τους για
εξαγωγές ηλιακής ενέργειας, ενώ εξακολουθούν να
αντιμετωπίζουν διακοπές ρεύματος στο εσωτερικό
τους.
Η Τεχνητή
Νοημοσύνη και οι Μεγάλες Τεχνολογίες έχουν γίνει
οι πιο ισχυρές παροχές στην παγκόσμια αγορά, όχι
γιατί παράγουν ενέργεια, αλλά γιατί την
απορροφούν.
Έχουμε
μάθει να μετράμε την ανισότητα στα εισοδήματα
και τον πλούτο. Ίσως σύντομα να τη μετράμε σε
κιλοβάτ και δικαιώματα νερού.
Η
Ψευδαίσθηση της Αποκέντρωσης
Ως
αντίδραση, πολλοί στρέφονται στο όνειρο να
ζήσουν εκτός δικτύου (off-grid).
Ηλιακά
πάνελ, μπαταρίες σπιτιού, ενεργειακή
ανεξαρτησία. Είναι ένας καλός ενστικτώδης
στόχος, αλλά δεν
είναι συστημική λύση.
Ακόμα και
οι «αποκεντρωμένες» εγκαταστάσεις εξαρτώνται από
εισαγόμενο λίθιο, ηλεκτρονικά
inverter
και αλυσίδες συντήρησης που ανήκουν στους ίδιους
παγκόσμιους προμηθευτές.
Το καλύτερο
που μπορούν να κάνουν είναι να κερδίσουν χρόνο. Το
χειρότερο, να μεταφέρουν την ευθύνη από τα κράτη
στους πολίτες.
Η
πραγματική αποκέντρωση δεν αφορά τον εξοπλισμό,
αφορά τη διακυβέρνηση. Ποιος ελέγχει τη ροή,
ποιος καθορίζει την τιμή, ποιος αποφασίζει ποιος
θα έχει φως.
Τι θα
μείνει μετά τη Φρενίτιδα
Δεν είναι
όλα γύρω από αυτό το κύμα τεχνητής νοημοσύνης,
κούφια. Όπως η φούσκα
dot-com
άφησε πίσω της δίκτυα οπτικών ινών που
χρησιμοποιούμε ακομα, το ίδιο θα συμβεί και τώρα
με προοδευτικά αποτελέσματα, όπως ισχυρότερα
δίκτυα, καλύτερη πρόβλεψη και καθαρότερη
παραγωγή βασικής ενέργειας.
Αλλά μόνο
αν οι κυβερνήσεις κρατήσουν αυτούς τους πόρους
δημόσιους, και όχι στα χέρια εταιρικών
data
farms. Οι
υποδομές που θα φτιάξουμε για να τροφοδοτήσουν
το κύμα της τεχνητής νοημοσύνης θα ζήσουν και
μετά από αυτό. Το ερώτημα είναι σε ποιόν θα
ανήκουν όταν καταλαγιάσει όλο αυτό.
Τι πρέπει
να αλλάξει:
1. Η
πολιτική ενέργειας πρέπει να γίνει κοινωνική
πολιτική. Η
πρόσβαση στην ενέργεια καθορίζει τις ευκαιρίες.
Αντιμετώπισέ την ως δικαίωμα, όχι ως εμπόρευμα.
2. Η
βιομηχανική στρατηγική πρέπει να προστατεύει το
παραγωγικό επίπεδο. Μην
αφήνεις την παραγωγή, τη ναυτιλία ή τη βαριά
βιομηχανία να θυσιαστούν για μια υποθετική
ζήτηση ενέργειας.
3. Η
AI
και τα δεδομένα πρέπει να πληρώσουν το
πραγματικό τους κόστος. Αν
χρησιμοποιείς την παραγωγή ενός σταθμού
ενέργειας, οφείλεις να συνεισφέρεις στο δίκτυο
που τη συντηρεί.
Το Μήνυμα
Η επόμενη
κοινωνική διαίρεση δεν θα καθοριστεί από το
εισόδημα, αλλά από την ισχύ. Διότι όσοι ελέγχουν
το ρεύμα θα ελέγχουν το μέλλον.
Και αν
αφήσουμε τη δύναμη της νοημοσύνης να
συγκεντρωθεί στα ίδια χέρια που κατέχουν την
ενέργεια για να τη λειτουργήσουν, τότε η
«έξυπνη» οικονομία θα γίνει το πιο «χαζό» λάθος
που έχουμε κάνει ποτέ.
*Σύμβουλος
σε έργα υπεράκτιων αιολικών πάρκων.
Πρώτη
δημοσίευση στο New Ideas
|
