|
Η
επιτυχημένη παράσταση «ζ-η-θ: Ο Ξένος» του
Μιχαήλ Μαρμαρινού στην Επίδαυρο, με την υποδοχή
του θαλασσοπνιγμένου Οδυσσέα στο νησί των
Φαιάκων, ήρθε την κατάλληλη στιγμή: υπενθύμισε
τα τελετουργικά της φιλοξενίας σε μια χώρα που
επί χρόνια δέχεται καραβιές μεταναστών από
Ανατολή και Νότο. Βέβαια, τα έθιμα που αφορούσαν
τον ικέτη στην αρχαία εποχή συνιστούσαν μία
εξαίρεση στον κανόνα: ο ξένος ήταν πάντα
εκτεθειμένος σε κάθε λογής κινδύνους και γι’
αυτό η έξωση από τον κύκλο της οικειότητας που
συνιστούσε η πόλις (οστρακισμός), λογίζονταν
βαρύτατη τιμωρία.
Αυτό που
ορίζουμε σήμερα ως «πατροπαράδοτη φιλοξενία»
έχει προφανώς τις ρίζες της στην επίδραση του
χριστιανισμού. Κατεξοχήν ξένος στον κόσμο –
θυμίζω το συγκλονιστικό «Δος μοι τούτον τον
ξένον, τον εκ βρέφους ως ξένον ξενωθέντα εν
κόσμω…» της Μ. Παρασκευής –, που προβάλλει ως
πρότυπο πλησίον τον εχθρό των Εβραίων καλό
Σαμαρείτη, ο Χριστός είναι πρωτίστως ένας Θεός
αλλοδαπός (Θ. Ν. Παπαθανασίου), ένας Θεός εν
κινδύνω που γυρεύει να στεγαστεί μέσα μας κι
ανάμεσά μας. Αυτό φαίνεται να το λησμονεί η
επίσημη Εκκλησία, που απ’ τον καιρό της
Επανάστασης, όταν «εκένωσε εαυτήν» για να
υπηρετήσει το έθνος, απαρνήθηκε την αποστολή της
και παρέμεινε προσκολλημένη στην υπηρεσία του
ελληνικού κράτους. Και διαχωρίζω εδώ την
εκκωφαντική σιωπή της Ιεράς Συνόδου από την
καθημερινή πρακτική σε εκατοντάδες ενορίες, όπου
απλοί ιερείς μαζί με πιστούς τηρούν απαρέγκλιτα
τον ευαγγελικό λόγο που βλέπει στα μάτια του
αναγκεμένου ξένου έναν αδελφό.
|
|
Ωραία και
λυρικά όλα αυτά, θα παρατηρήσει κάποιος, την
κατάσταση δεν τη βλέπετε; Σε μια ανοργάνωτη χώρα
που φθίνει πληθυσμιακά συντελείται για πρώτη
φορά, μπροστά στα μάτια μας, μια αντίστροφη
αποικιοποίηση! Και μάλιστα φορτωνόμαστε
μετανάστες, όχι από ευρωπαϊκές χώρες, δηλαδή από
εκείνους που μπορούν εύκολα ν’ απορροφηθούν
επειδή συμμετέχουν στην κοινή πνευματική
παράδοση, αλλά από τους άλλους, που δεν
επιθυμούν καμία ένταξη∙ από χώρες της Αφρικής
και της Ασίας όπου η ζωή δεν έχει αξία, ο
βιασμός δεν θεωρείται εγκληματική πράξη, είναι
άνθρωποι που ανεξαρτήτως του νομοθετικού μας
συστήματος θέλουν να εφαρμόζουν τη σαρία στις
πολιτισμικά περίκλειστες κοινότητές τους. Και,
τέλος πάντων, αν τόσο πολύ τους θέλετε και
κόπτεστε για το διεθνές δίκαιο, να τους
φιλοξενήσετε σπίτι σας ή δίπλα σας και τότε θα
δούμε πόσο θ’ αντέξετε!
Είναι λάθος
να πιστέψουμε ότι σχολιάζουν έτσι μόνο οι
ακροδεξιοί. Η κατάσταση είναι αυτή ακριβώς,
κανέναν δεν παρηγορεί το ότι οι μετανάστες θα
γίνουν τα αναγκαία φτηνά εργατικά χέρια, ή η
ρεαλιστική παραδοχή ότι θα συνεχίσουν έτσι κι
αλλιώς να καταφτάνουν στην ευρωπαϊκή γη της
επαγγελίας εξαιτίας της κατάστασης που επικρατεί
στις χώρες τους. Ούτε από τη μια μέρα στην άλλη
θα μάθουμε να συνυπάρχουμε μαζί τους. Είναι άλλο
όμως να μιλάς με αποστροφή, σε κουβέντα
καφενείου, για τους «κακούς μετανάστες» κι άλλο
να βλέπεις μπροστά σου τα παρακλητικά μάτια ενός
πεινασμένου παιδιού. Η δύσκολη έννοια της
καλοσύνης είναι συνυφασμένη με την έννοια της
εγγύτητας: σχολιάζουμε από μακριά, καταδικάζουμε
στα πληκτρολόγιά μας, στέλνουμε τον οβολό μας
μέσω τραπεζικού λογαριασμού ως άλλοθι
φιλανθρωπίας σε κάθε γωνιά του κόσμου, αλλά η
αληθινή ανθρωπιά φαίνεται όταν ο άλλος γίνεται
πλησίον. Και συνήθως τότε οι αρτηριοσκληρωτικές
αντιστάσεις μας υποχωρούν.
Το 2018
ιερείς σε μια εκκλησία της Χάγης λειτουργούσαν
επί 96 ημέρες συνεχόμενα, επί εικοσιτετραώρου
βάσεως, προκειμένου να μη συλληφθούν αρμένιοι
πρόσφυγες που είχαν καταφύγει εκεί. Αν
ακολουθούσαμε το συγκινητικό τους παράδειγμα,
νομίζω πως δεν θα ανησυχούσαμε για την αλλοίωση
της πολιτισμικής μας ιδιοπροσωπίας από τους
ξένους: υπάρχει καλύτερη ταυτότητα από την
καλοσύνη;
Ο κ.
Δημήτρης Αγγελής είναι ποιητής, διευθυντής του
περιοδικού «Φρέαρ». Εργάζεται στα Εκπαιδευτήρια
Γείτονα.
Πρώτη
δημοσίευση στο Βήμα
|
