Δευτέρα, 00:01 - 29/09/2025

Η παραίτηση του Φρανσουά Μπαϊρού στις 9 Σεπτεμβρίου, εν μέσω ισχυρού κύματος κοινωνικής διαμαρτυρίας, ανέδειξε εναργώς την πολιτική κρίση που σοβεί στη Γαλλία την τελευταία διετία. Είναι ενδεικτικό, ότι από τις αρχές Δεκεμβρίου του 2024 μέχρι και σήμερα ο Γάλλος πρόεδρος έχει διορίσει τέσσερις πρωθυπουργούς, με τελευταίο κατά σειρά τον Σεμπαστιάν Λεκορνί. Το πρόβλημα φυσικά δεν έγκειται στα πρόσωπα αλλά στον πυρήνα της ασκούμενης πολιτικής.

Επί προεδρίας Μακρόν, η Γαλλία υιοθέτησε μια στρατηγική νεοφιλελεύθερης κοπής με στόχο τη βελτίωση των δημοσιονομικών μεγεθών και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας της. Η στρατηγική αυτή είχε τρεις κύριους πυλώνες: την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, τον περιορισμό των κοινωνικών δαπανών και την μείωση της φορολογίας. Ο τρίτος πυλώνας, ο οποίος προωθήθηκε πιο επιθετικά, οδήγησε σε μείωση του φορολογικού συντελεστή για τις επιχειρήσεις κατά 8,3%, σημαντική μείωση της φορολογίας των ακινήτων και επιβολή ενιαίου φορολογικού συντελεστή 30% για εισοδήματα από μερίσματα, τόκους και υπεραξίες. Τα μέτρα αυτά θα επέτρεπαν θεωρητικώς μεγαλύτερη συσσώρευση κεφαλαίων, η οποία δια των επενδύσεων θα επέστρεφε στην πραγματική οικονομία ενισχύοντας την απασχόληση, την ανταγωνιστικότητα και το ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ.

Η πραγματικότητα απεδείχθη αρκετά διαφορετική. Με εξαίρεση την μεταπανδημική διετία, ο ρυθμός ανάπτυξης της Γαλλικής οικονομίας παρέμεινε αναιμικός, αδυνατώντας να υπερκαλύψει το έλλειμα εσόδων που προκάλεσαν οι φοροελαφρύνσεις και τις αυξημένες δαπάνες που προέκυψαν από τις δεσμεύσεις της Γαλλίας στο ΝΑΤΟ και την Ουκρανία. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την διόγκωση τόσο του χρέους όσο και του ελλείματος, το οποίο υπολογίζεται σήμερα μεταξύ 40 και 44 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Προκειμένου να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, ο Μπαϊρού προέκρινε τη λήψη εξαιρετικά αντιδημοφιλών μέτρων, όπως η κατάργηση δημοσίων αργιών και η αναστολή της αυτόματης αναπροσαρμογής των κοινωνικών επιδομάτων βάσει πληθωρισμού. Το εάν γνώριζε ότι η επιλογή αυτή θα οδηγήσει στην πτώση του ή πίστευε ότι η αντιπολίτευση εν τέλει θα υποχωρήσει μπροστά στον κίνδυνο δημοσιοοικονομικού εκτροχιασμού παραμένει αβέβαιο.

Το σίγουρο είναι ότι ο διάδοχός του θα βρεθεί σύντομα σε αντίστοιχη θέση, καθότι ο μέσος Γάλλος δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται γιατί η ανάταξη των δημόσιων οικονομικών προϋποθέτει την συρρίκνωση των κοινωνικών δαπανών και όχι την αύξηση της φορολογίας κεφαλαίου ή γιατί η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας προϋποθέτει περαιτέρω ελαστικοποίηση της αγοράς εργασίας και όχι αύξηση των επενδύσεων στην έρευνα και την καινοτομία.

Το ενδιαφέρον στοιχείο εδώ είναι ότι η επιλογή της μιας ή της άλλης κατεύθυνσης δεν εξαρτάται μόνο από τη στρατηγική της γαλλικής κυβέρνησης αλλά και από την κρατούσα πολιτική σε επίπεδο Ε.Ε. Η ακαμψία του Συμφώνου Σταθερότητας και η ανοχή των θεσμικών οργάνων της Ένωσης στην εφαρμογή πολιτικών κοινωνικού και δημοσιονομικού ντάπινγκ έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση του σημερινού αδιεξόδου.

Υπό αυτή την έννοια, οι εξελίξεις στην Γαλλία αποτελούν συνισταμένη δύο κύριων δυναμικών ευρύτερου ενδιαφέροντος· της κρίσης νομιμοποίησης της κυρίαρχης νεοφιλελεύθερης πολιτικής και των δομικών αδυναμιών της αρχιτεκτονικής της ΟΝΕ. Αυτό που δεν είναι επί του παρόντος ξεκάθαρο είναι το ποια δύναμη θα ενισχυθεί περισσότερο από την διαφαινόμενη υποχώρηση του ρεύματος Μακρόν και στη βάση ποιων πολιτικών.

Ο κύριος Άγγελος Κοντογιάννης – Μάνδρος είναι μεταδιδάκτορας ερευνητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Greek Finance Forum Team

Σχόλια Αναγνωστών