Τετάρτη, 12/11/2025

Οι τραπεζικές καταθέσεις των ελληνικών νοικοκυριών παραμένουν σημαντικά χαμηλότερες από τα επίπεδα που είχαν φτάσει τον Δεκέμβριο του 2009, λίγο πριν από την ένταξη της χώρας στα μνημόνια, παρά την ανοδική τάση των τελευταίων ετών. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το υπόλοιπο των καταθέσεων τον Σεπτέμβριο του 2025 ανήλθε σε 151,18 δισ. ευρώ, δηλαδή 45,7 δισ. ευρώ λιγότερα σε σχέση με τα 196,96 δισ. ευρώ του Δεκεμβρίου 2009.

Ο Γιώργος Χονδρογιάννης, Διευθυντής Τμήματος Οικονομικών Αναλύσεων και Ερευνών της ΤτΕ, επισημαίνει πέντε βασικούς λόγους για αυτή την απόκλιση:

Μερική ανάκαμψη του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος
Το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών μειώθηκε από 176 δισ. ευρώ το 2009 σε 111 δισ. ευρώ το 2013 και αυξήθηκε στα 140 δισ. ευρώ το 2024, υπολείπεται δηλαδή κατά 36 δισ. ευρώ του επιπέδου του 2009. Η μείωση του εισοδήματος επηρεάζει άμεσα την ικανότητα και τη διάθεση των νοικοκυριών για αποταμίευση.

Αρνητική ροή τραπεζικών δανείων προς τα νοικοκυριά
Μετά το 2009, η καθαρή ροή δανείων προς τα νοικοκυριά, κυρίως στεγαστικών, ήταν αρνητική για πολλά έτη. Η αποπληρωμή δανείων μειώνει τις διαθέσιμες καταθέσεις, ενώ η συρρίκνωση των νέων χορηγήσεων εμπόδισε τη δημιουργία πρόσθετων καταθέσεων μέσω τραπεζικών πιστώσεων.

Χαμηλά ή αρνητικά πραγματικά επιτόκια καταθέσεων
Το μεγαλύτερο μέρος της περιόδου από το 2017 και μετά, τα επιτόκια καταθέσεων σε πραγματικούς όρους ήταν μηδενικά ή αρνητικά, περιορίζοντας τα κίνητρα των νοικοκυριών για αποταμίευση. Το πραγματικό επιτόκιο καταθέσεων έως ενός έτους διαμορφωνόταν στο -0,6% τον Σεπτέμβριο του 2025 έναντι 1,3% το 2009.

Υποκατάσταση καταθέσεων με άλλες επενδύσεις
Τα νοικοκυριά επένδυσαν σε άλλα χρηματοπιστωτικά προϊόντα, όπως έντοκα γραμμάτια του Δημοσίου και αμοιβαία κεφάλαια, που προσέφεραν υψηλότερες αποδόσεις ή καλύτερη σχέση κινδύνου/απόδοσης. Μεταξύ 2009 και 2025, οι καθαρές τοποθετήσεις σε μερίδια επενδυτικών οργανισμών αυξήθηκαν κατά 14 δισ. ευρώ και σε χρεόγραφα δημοσίου κατά 4 δισ. ευρώ.

Δημογραφικοί παράγοντες
Η γήρανση του πληθυσμού και η αλλαγή της ηλικιακής δομής επηρεάζουν την αποταμιευτική συμπεριφορά των νοικοκυριών. Ο λόγος πληθυσμού 65+ προς 15-64 έτη αυξάνεται, μειώνοντας τις αποταμιεύσεις που σχηματίζονται κατά το εργασιακό βίο για μελλοντική κατανάλωση.

Επιπλέον, οι καταθέσεις μη κατοίκων έχουν μειωθεί σημαντικά από 32,25 δισ. ευρώ το 2009 σε 11,2 δισ. ευρώ το 2025, επηρεασμένες από τις περιόδους αβεβαιότητας μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση και την κρίση χρέους, καθώς και την παγκόσμια οικονομική αστάθεια.

Συνολικά, οι παράγοντες που επηρεάζουν τις καταθέσεις των νοικοκυριών συνδέονται με το διαθέσιμο εισόδημα, τη ρευστότητα και τα επιτόκια, την αναζήτηση καλύτερων επενδυτικών επιλογών, καθώς και με τη δημογραφική εξέλιξη της χώρας.

Greek Finance Forum Team

Σχόλια Αναγνωστών