|
Υποχρεώνει
η Οδηγία τα κράτη-μέλη να διαθέτουν μηχανισμό
επέκτασης της εφαρμογής των συλλογικών συμβάσεων
εργασίας και σε μη μέλη (επιχειρήσεις και
εργαζομένους) των συμβαλλομένων μερών; Και είτε
διαθέτουν, είτε δεν διαθέτουν τέτοιο μηχανισμό,
να ασχοληθούν, και είτε να εισαγάγουν
μηχανισμούς επέκτασης των συλλογικών συμβάσεων
εργασίας, είτε να τροποποιήσουν τους μηχανισμούς
που διαθέτουν, με σκοπό την αύξηση του ποσοστού
κάλυψης από συλλογικές συμβάσεις εργασίας; Η
απάντηση είναι όχι. Η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2022/2041
δεν υποχρεώνει τα κράτη-μέλη, κανένα
κράτος-μέλος, της ΕΕ να ασχοληθεί, λόγω
υποχρέωσης εκπορευόμενης από την Οδηγία, με το
θέμα της επέκτασης ισχύος των συλλογικών
συμβάσεων εργασίας. Κι όμως αυτό προτάσσεται
αφειδώς ως πρωταρχικό για την εφαρμογή της
Οδηγίας.
Θα μπορούσε
να ειπεί κανείς ότι αυτά είναι θέματα ερμηνείας
των ρυθμίσεων της Οδηγίας. Και η μεν δική μου
ερμηνεία είναι η ως ανωτέρω, θα μπορούσε όμως να
υπάρξει και μία διαφορετική ερμηνεία. Πράγματι
ενίοτε προκύπτουν και θέματα ερμηνείας. Ωστόσο,
μετά από δεκαετίες εμπειρίας κοινοτικής
νομοθέτησης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φροντίζει, σε
σημαντικό βαθμό, να αποφεύγονται οι αποκλίνουσες
ερμηνείες και οι παρερμηνείες των Ευρωπαϊκών
Οδηγιών. Για την ορθή εναρμόνιση και την ορθή
εφαρμογή τους. Μέρος αυτής της φροντίδας είναι
και η σύσταση Επιτροπών Εμπειρογνωμόνων.
Όπως συνέβη
και με άλλες Οδηγίες, η Επιτροπή συγκρότησε
Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για να συμβουλεύει και
να υποστηρίζει την ΓΔ Απασχόλησης στην
παρακολούθηση της ορθής και έγκαιρης μεταφοράς
της Οδηγίας 2022/2041 από τα κράτη μέλη στο
εθνικό τους δίκαιο. Η Επιτροπή συζήτησε, μεταξύ
Μαρτίου και Νοεμβρίου 2023, όλες τις διατάξεις
της Οδηγίας. Έχοντας την τιμή να έχω συμμετάσχει
στην Επιτροπή, θεωρώ ότι η ανωτέρω αναφερθείσα
είναι η ορθή ερμηνεία των προβλέψεων και των
υποχρεώσεων που προκύπτουν από την Οδηγία
2022/2041, για τα κράτη-μέλη, και εν προκειμένω
για την Ελλάδα.
Οι
προφορικές συζητήσεις στην Επιτροπή ήταν και
είναι εξόχως χρήσιμες, αλλά για να είναι
αξιοποιήσιμες, χρήσιμο είναι να καταγράφονται
και τα συμπεράσματα τους. Η Επιτροπή
Εμπειρογνωμόνων εργάστηκε με βάση έγγραφα
εργασίας και συντάχθηκε ΄Εκθεση με τα αποτέλεσμα
αυτών των συζητήσεων. Έκθεση που περιλαμβάνει τα
κύρια ζητήματα που προκύπτουν για την εφαρμογή
της Οδηγίας. Η Έκθεση (Report – Expert Group –
Transposition of Directive (EU) 2022/2041 on
adequate minimum wages in the European Union)
είναι διαθέσιμη από τον Νοέμβριο 2023. Ας δούμε
λοιπόν τις απαντήσεις της Έκθεσης στα
προαναφερθέντα ερωτήματα:
Υποχρεώνει η Οδηγία τα κράτη-μέλη να έχουν
ποσοστό κάλυψης από συλλογικές συμβάσεις
εργασίας σε ποσοστό 80% των εργαζομένων τους;
Απάντηση
της Έκθεσης (αντιγραφή από το αγγλικό
πρωτότυπο): «Article 4(2) requires Member States
with a collective bargaining coverage below 80%
to provide for a framework of enabling
conditions and establish an action plan to
promote collective bargaining. The 80% threshold
is an indicator triggering the obligations set
in Article 4(2), and not a mandatory target to
be reached. The Directive imposes an obligation
of effort, not of result» (σελ. 23).
[An] expert
asked how the Commission would handle a
situation where an action plan with clear
timelines and concrete measures fails to
increase collective bargaining coverage. The
Commission services explained that Article 4(2)
provides for an obligation
of effort, not of result,
and the Directive does not foresee sanctions if
these efforts do not lead to an increase in
collective bargaining coverage. In this regard,
Member States are required to regularly review
action plans, at least every five years, and
update them if they are found to be ineffective
(σελ.26). (Η έμφαση-υπογράμμιση είναι του
πρωτοτύπου κειμένου της Έκθεσης).
Υποχρεώνει η Οδηγία τα κράτη-μέλη να ασχοληθούν
με την επέκταση ισχύος των συλλογικών συμβάσεων
εργασίας;
Απάντηση
της ίδιας της Οδηγίας (αντιγραφή από το ελληνικό
κείμενο της Οδηγίας): Άρθρο 1 παρ. 4. β. «Η
εφαρμογή της παρούσας οδηγίας σέβεται πλήρως το
δικαίωμα συλλογικών διαπραγματεύσεων. Καμία
διάταξη της παρούσας οδηγίας δεν ερμηνεύεται ως
επιβάλλουσα την υποχρέωση σε οποιοδήποτε κράτος
μέλος: … β) να αναγορεύσει οποιεσδήποτε
συλλογικές συμβάσεις καθολικά εφαρμοστέες».
Απάντηση
της Έκθεσης (αντιγραφή από το αγγλικό
πρωτότυπο): «Article 1(4) stresses that the
Directive does not impose any obligation … to
make collective agreements universally
applicable. This concerns all minimum wage
setting systems» (σελ. 10).
Συμπέρασμα:
Πρώτον, το όριο 80% ποσοστού κάλυψης από
συλλογικές συμβάσεις είναι ένας δείκτης που
ενεργοποιεί τις υποχρεώσεις που ορίζονται στο
άρθρο 4(2) της Οδηγίας (διαβουλεύσεις, εκπόνηση
πενταετούς πλάνου δραστηριοτήτων προώθησης
ελευθέρων συλλογικών διαπραγματεύσεων, κλπ) και
δεν είναι ένας υποχρεωτικός στόχος που πρέπει να
επιτευχθεί. Δεύτερον, καμία διάταξη της Οδηγίας
δεν επιβάλλει την υποχρέωση σε οποιοδήποτε
κράτος μέλος να επεκτείνει οποιεσδήποτε
συλλογικές συμβάσεις σε καθολικά εφαρμοστέες και
υποχρεωτικές.
* Ο κ. Χρήστος Α. Ιωάννου είναι οικονομολόγος,
μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη μεταφορά της Οδηγίας
2022/2041.
Πρώτη
δημοσίευση στο
New
Ideas
|
