Εξ άλλου τότε, δηλ. στις αρχές της δεκαετίας του 2000, το Βαλκανικό τραπεζικό σύστημα κυριαρχείτο από Ελληνικές τράπεζες και η παρουσία της Ελλάδας ήτο σεβαστή και ισχυρή σε πολιτικό, οικονομικό και εμπορικό επίπεδο. Εκείνη την εποχή η ΔΕΗ είχε μια μοναδική ευκαιρία να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ΝΑ Ευρώπη αλλά η επικρατούσα τότε εσωστρέφεια της, και κυρίως η ανεύθυνη στάση της ΓΕΝΟΠ, την εμπόδισαν από τα να κάνει τα απαραίτητα ανοίγματα. Με το που ξεκίνησε η παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 η ευκαιρία αυτή εξέλειπε αμετάκλητα.

Νέα ευκαιρία παρουσιάστηκε πάλι το 2017/2018 όταν ομαλοποιήθηκε κάπως η Ελληνική οικονομία και η ΔΕΗ άρχισε εκ νέου να κοιτά προς βορρά. Τότε εμφανίστηκαν δυνατότητες επενδύσεων σε Αλβανία και Σερβία κυρίως σε υδροηλεκτρικά έργα, ένα τομέα όπου η ΔΕΗ διαθέτει τεράστια εμπειρία και αναγνωρισμένη τεχνογνωσία. Τελικά, η προηγούμενη διοίκηση έκανε ένα πρώτο δειλό βήμα εξαγοράζοντας μια μικρή εταιρεία ενεργειακού trading στην Β. Μακεδονία. Κάτι ήταν και αυτό και δεν πρέπει να υποτιμηθεί καθόλου εν όψει της τότε δύσκολης συγκυρίας. Να θυμίσουμε την καθημερινή πίεση που εξασκούσε ηλιθιωδώς (όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων) η Κομισιόν στη διοίκηση της ΔΕΗ και στην Κυβέρνηση για την πώληση των λιγνιτικών μονάδων της Επιχείρησης κάτι που δεν άφηνε περιθώρια για κινήσεις εκτός Ελλάδος.

Μπορεί με αρκετή επιμονή και λίγο καλή τύχη η σημερινή διοίκηση να καταφέρει τελικά να αγοράσει ορισμένες ενεργειακές μονάδες στην περιοχή. Όμως το κόστος εξαγοράς θα είναι απείρως υψηλότερο και οι όροι δυσχερέστεροι καθότι οι παίκτες είναι καλύτερα εδραιωμένοι και το διεθνές και ευρωπαϊκό περιβάλλον διαφορετικό. Βέβαια και οι απαιτήσεις της ΔΕΗ θα είναι και αυτές διαφορετικές και πλέον αυστηρές αφού πλέον στόχος δεν είναι απλά να εξαγοραστούν κάποια assets αλλά εταιρείες που είναι κερδοφόρες και δεν θα χρειασθούν τεράστιες επενδύσεις προκειμένου να αρχίσουν να αποδίδουν. Ο χρηματο-οικονομικός προσανατολισμός της σημερινής διοίκησης και η εμπειρία της με το διεθνές επενδυτικό περιβάλλον μπορεί να αποδειχθούν πολύτιμοι σύμμαχοι στο νέο επενδυτικό ξεκίνημα.

Με το δύσκολο γεωπολιτικό περιβάλλον της περιοχής να αποτελεί τροχοπέδη στην όποια προσπάθεια εξόδου από την Ελλάδα. Για αυτό θα χρειασθεί η ύφανση κατάλληλων συμμαχιών και προπαντός εξασφάλιση ισχυρής πολιτικής και διπλωματικής στήριξης. Παράγοντες που δεν γνωρίζουμε εάν έχουν ληφθεί σοβαρά υπόψη από τους οι ιθύνοντες της Επιχείρησης. Και προπαντός θα χρειαστεί τόλμη και risk taking προκειμένου να ολοκληρωθούν γρήγορα και με επιτυχία τα βήματα που θα χρειαστεί να γίνουν. Ο καιρός θα δείξει εάν τελικά το νέο αυτό άνοιγμα της ΔΕΗ εκτός συνόρων θα στεφθεί με επιτυχία.

Κωστής Σταμπολής (Οικονομικός Ταχυδρόμος)

Ο Κ. Ν. Σταμπολής είναι Πρόεδρος και Εκτελεστικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ)