Η
προσδοκία μιας
επικείμενης συμφωνίας
—με πιθανότερους
υποψηφίους την Ινδία,
την Ιαπωνία και τη Νότια
Κορέα— έφερε προσωρινή
ανακούφιση στις αγορές
και αναπτέρωσε τις
ελπίδες ότι ίσως
αποφευχθούν τα χειρότερα
του εμπορικού πολέμου.
Ωστόσο,
όσο περνά ο καιρός χωρίς
καμία συγκεκριμένη
συμφωνία να
ανακοινώνεται,
αυξάνονται οι κίνδυνοι
για την οικονομία των
ΗΠΑ και του πλανήτη. Ο
ήδη επιθετικός εμπορικός
πόλεμος έχει αρχίσει να
φρενάρει την αμερικανική
οικονομία, με το ΑΕΠ να
παρουσιάζει για πρώτη
φορά πτώση από τις αρχές
του 2022 — κυρίως λόγω
της συσσώρευσης
αποθεμάτων από εταιρείες
που προετοιμάζονται για
αυξημένους δασμούς.
Και αυτό
συνέβη πριν τεθεί σε
εφαρμογή η πιο σκληρή
φάση των εμπορικών
μέτρων.
Η
καθυστέρηση στην
επίτευξη εμπορικών
συμφωνιών απειλεί την
επίλυση του μεγαλύτερου
εμπορικού μετώπου: της
αντιπαράθεσης με την
Κίνα. Με τους δασμούς σε
κινεζικά προϊόντα να
φτάνουν το 145% και τα
κινεζικά αντίποινα να
αγγίζουν το 125%, το
διμερές εμπόριο έχει
σχεδόν παγώσει.
Αυτό
ενέχει σοβαρούς
κινδύνους για την
εφοδιαστική αλυσίδα των
ΗΠΑ, με προοπτικές για
άνοδο των τιμών και
ελλείψεις βασικών αγαθών
— εικόνα που θυμίζει τις
διαταραχές της
πανδημίας.
Παρά τις
κυβερνητικές
διαβεβαιώσεις για πρόοδο
σε διαπραγματεύσεις με
περισσότερες από δώδεκα
χώρες, οι πλήρεις
εμπορικές συμφωνίες
απαιτούν πολύ χρόνο —
ακόμη και χρόνια.
Πρόκειται για εξαιρετικά
περίπλοκα κείμενα που
καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα
προϊόντων και μη
δασμολογικών φραγμών,
ενώ λαμβάνουν υπόψη
πολιτικές πιέσεις και
προστατευτισμό ειδικών
συμφερόντων.
Αντιθέτως, οι όποιες
συμφωνίες ανακοινωθούν
από τον Λευκό Οίκο
αναμένεται να έχουν τη
μορφή απλών μνημονίων,
με περιορισμένα άμεσα
οφέλη και χωρίς τη
δύναμη μιας δεσμευτικής
διεθνούς σύμβασης.
Η διορία
είναι στενή: οι
προσωρινά ανασταλμένοι
δασμοί που ξεκίνησαν
στις 7 Απριλίου και
«πάγωσαν» στις 9
Απριλίου για 90 ημέρες,
πρόκειται να
ενεργοποιηθούν εκ νέου
στις 8 Ιουλίου —
επιβαρύνοντας με έως και
50% εισαγωγές από
δεκάδες χώρες.
Όπως
σημειώνει ο Τζέικομπ
Τζένσεν από το
American
Action
Forum,
αυτή η τρίμηνη περίοδος
δεν είναι αρκετή για να
ολοκληρωθούν ουσιαστικές
εμπορικές συμφωνίες, που
συνήθως απαιτούν
μακροχρόνιες και
περίπλοκες
διαπραγματεύσεις. «Οι
προφορικές δεσμεύσεις
αγοράς αμερικανικών
προϊόντων δεν έχουν την
ίδια βαρύτητα με μια
τυπική, υπογεγραμμένη
εμπορική συμφωνία»,
τόνισε.
Ο Τραμπ
έχει ξεκαθαρίσει πως δεν
προτίθεται να παρατείνει
την περίοδο αναστολής.
Μάλιστα, δεν αποκλείεται
να επαναφέρει ορισμένους
δασμούς νωρίτερα, αν δεν
υπάρξει αποτέλεσμα στις
διαπραγματεύσεις.
«Είναι
εξαιρετικά δύσκολο να
κλείσει κανείς δεκάδες
συμφωνίες μέσα σε μόλις
90 ημέρες», είπε ο
Τζένσεν, προσθέτοντας
πως ο πρόεδρος πρέπει
άμεσα να αποφασίσει εάν
θα προχωρήσει ή θα δώσει
νέα παράταση.
Ακόμα
όμως κι αν ολοκληρωθούν
κάποιες συμφωνίες,
υπάρχει αβεβαιότητα για
το αν θα διατηρηθούν. Ο
Τραμπ, για παράδειγμα,
διαπραγματεύτηκε τη
συμφωνία
USMCA
με τον Καναδά και το
Μεξικό στην πρώτη του
θητεία, μόνο για να την
ακυρώσει αργότερα,
επιβάλλοντας εκ νέου
δασμούς 25% σε προϊόντα
από τις δύο χώρες.
Η
περίπτωση της Κίνας
αποτελεί το πιο
περίπλοκο μέτωπο. Οι
εξαιρετικά υψηλοί δασμοί
έχουν οδηγήσει σε
κατακόρυφη πτώση του
διμερούς εμπορίου.
Σύμφωνα με την εταιρεία
Flexport,
οι αποστολές από την
Κίνα στις ΗΠΑ μειώθηκαν
κατά 60% τον Απρίλιο,
ενώ η
JPMorgan
προβλέπει ότι οι
κινεζικές εισαγωγές θα
μειωθούν έως και 80%
μέχρι το δεύτερο εξάμηνο
του έτους.
Καθώς τα
αποθέματα εξαντλούνται,
αναμένονται σύντομα
αυξήσεις τιμών,
ελλείψεις και άδεια
ράφια. Ο υπουργός
Οικονομικών, Σκοτ
Μπέσεντ, χαρακτήρισε
τους κινεζικούς δασμούς
«μη βιώσιμους», ενώ και
ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι
αναμένεται μείωση — αν
και για να αποκατασταθεί
το εμπόριο, απαιτείται
βαθιά μείωση των δασμών,
ίσως και περισσότερο από
το μισό.
Ωστόσο,
η ζημιά θα έχει ήδη
προκληθεί και η
επαναφορά της ομαλότητας
στις αγορές μπορεί να
χρειαστεί μήνες.
Παρά τα
ανησυχητικά μηνύματα, οι
δύο πλευρές δεν φαίνεται
να πλησιάζουν σε
συμφωνία. Η Κίνα
διαψεύδει ότι
διεξάγονται ουσιαστικές
συνομιλίες και επιμένει
πως για να ξεκινήσουν
σοβαρές
διαπραγματεύσεις, θα
πρέπει πρώτα να γίνουν
αμοιβαίες παραχωρήσεις.
