Τις παραπάνω εκτιμήσεις διατυπώνει ο Γιώργος Νώλης, ιδρυτής και CEO της εταιρείας Lancom Ltd, ιδιοκτήτριας του κέντρου δεδομένων «Balkan Gate», η οποία μέχρι τις αρχές του 2026 φιλοδοξεί να θέσει σε λειτουργία το πρώτο  «Εdge Artificial Intelligence data center» στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, ενώ παράλληλα έχει δρομολογήσει επένδυση ύψους 5 εκατ. ευρώ για την κατασκευή υποδομής τηλεπικοινωνιακής διασύνδεσης Θεσσαλονίκης («Balkan Gate»)- Προμαχώνα.

Ο κ.Νώλης αναφέρει ενδεικτικά ότι στο «Balkan Gate» υπάρχουν μηχανήματα που εξυπηρετούν ανάγκες εξειδικευμένων οργανισμών, όπως το «Ionian Submarine System» (της Islalink), το υποβρύχιο καλώδιο που ενώνει την Ιταλία με την Ελλάδα (Κροτόνε-Πρέβεζα) και «τερματίζει» στη Θεσσαλονίκη. Αντίστοιχες εγκαταστάσεις έχει το «Ionian System» και σε Αθήνα, Ρώμη και Μιλάνο στην Ιταλία. Οι πάροχοι επιλέγουν τα πιο δυνατά σημεία δικτύου και το «Balkan Gate» είναι, κατά τον κ.Νώλη, ένα από τα τέσσερα, στα οποία αναπτύσσεται αυτός ο ισχυρός διάδρομος επικοινωνίας, που ενώνει την Ιταλία με την Ελλάδα. Βασικό σημείο επέκτασης για τέτοιες επενδύσεις είναι, όπως επισημαίνει, και η Κωνσταντινούπολη (όπου η Lancom έχει ήδη υπογράψει συμβόλαια για απόκτηση σημείου παρουσίας), η οποία ωστόσο έχει ένα βασικό μειονέκτημα: τις κανονιστικές ιδιαιτερότητες της Τουρκίας γύρω από τον έλεγχο των τηλεπικοινωνιακών συνδέσεων, οι οποίες προβληματίζουν τους παγκόσμιους παρόχους και τους στρέφουν σε άλλες πόλεις της ευρύτερης περιοχής, όπως η Σόφια κι εσχάτως η Θεσσαλονίκη. «Μέχρι πρότινος, η Σόφια ήταν μονόδρομος, μεταξύ άλλων λόγω των υποδομών της και του χαμηλού κόστους και επειδή η Θεσσαλονίκη δεν είχε υποδομές (...) Η Lancom όμως, τα τελευταία τέσσερα χρόνια, διεκδικεί αυτή τη θέση» λέει.

Επιπλέον, υπάρχει το καλώδιο που βρίσκεται μέσα στον Διαδριατικό Αγωγό Φυσικού Αερίου (TAP). Ο αγωγός, εκτός από τη μεταφορά φυσικού αερίου, περιέχει καλώδια οπτικών ινών, που μεταφέρουν τηλεπικοινωνιακά δεδομένα. Το σημείο όπου γίνεται «αναγέννηση» σήματος από το τηλεπικοινωνιακό καλώδιο στον TAP στη Θεσσαλονίκη βρίσκεται στο «Balkan Gate». Με άλλα λόγια, υπάρχουν στο Balkan Gate δύο καινούργια τηλεπικοινωνιακά καλώδια, που παρέχουν υψηλότερες ταχύτητες και ποιότητα σύνδεσης. Αυτό σημαίνει ότι η κίνηση από την Τουρκία προς τα δυτικά πρέπει «υποχρεωτικά» να περάσει μέσα από τη Θεσσαλονίκη, η οποία αποτελεί πιο άμεση και γρήγορη διαδρομή σε σχέση με τη Σόφια. Η διαφορά αυτή στη διαδρομή είναι τεράστια όταν μιλάμε για υπηρεσίες πραγματικού χρόνου (real time), όπως χρηματιστηριακές συναλλαγές, συναλλαγές με κρυπτονομίσματα, εφαρμογές χρηματοοικονομικής τεχνολογίας (fintech), ή τον χειρισμό αυτόνομων αυτοκινήτων.

Ένα τμήμα κυβερνοασφάλειας μοναδικό στη Βόρεια Ελλάδα

Στο μεταξύ, αν τα υποβρύχια καλώδια αποτελούν τη «σπονδυλική στήλη» των διαδικτυακών επικοινωνιών, η κυβερνοασφάλεια αποτελεί βασικό ζητούμενο σε οτιδήποτε σχετίζεται με τις τεχνολογίες επικοινωνιών και ψηφιακών υπηρεσιών, γι' αυτό η Lancom «ποντάρει» σε αυτό το πεδίο. Το Balkan Gate στο Καλοχώρι φιλοξενεί Security Operation Center (SOC, Κέντρο Λειτουργιών Ασφάλειας), ένα τμήμα κυβερνοασφάλειας μοναδικό στην περιοχή της Βόρειας Ελλάδας. Λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο, με την ομάδα του να παρακολουθεί όλα τα περιστατικά που μπορούν να επηρεάσουν την ακεραιότητα των δεδομένων ή τη λειτουργία των συστημάτων και να τα μπλοκάρει -αν χρειάζεται. Στις οθόνες του κέντρου στο Balkan Center, στο οποίο εργάζονται 20 άτομα, παρακολουθούνται σε πραγματικό χρόνο τα συμβάντα κι αποφασίζεται ποια είναι κρίσιμα και ποια έκτακτης ανάγκης, ώστε οι υπεύθυνοι ν' αναλάβουν την αντιμετώπισή τους και να επαναφέρουν το σύστημα. 

Το SOC, που βασίζεται και στην Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) για ταχύτερη ανάλυση και αντιστοίχιση μοτίβων κυβερνοεπιθέσεων, δημιουργήθηκε ένα χρόνο μετά το Balkan Gate, από την εταιρεία CBS.LAN, η οποία συνιδρύθηκε από τις Lancom και Cosmos Business Systems (ποσοστό 50% έκαστη). Έχει δε ήδη αναλάβει την προστασία πολύ κρίσιμων περιπτώσεων, υποστηρίζοντας υπουργεία και βασικές υποδομές του κράτους που χρησιμοποιούνται καθημερινά από τους πολίτες, καθώς και μεγάλους ιδιωτικούς οργανισμούς στους τομείς υγείας (νοσοκομεία), ενέργειας και πληροφορικής (σ.σ. στο πλαίσιο και των υποχρεώσεων για την κυβερνοασφάλεια που απορρέουν από την οδηγία NIS2 για φορείς του δημοσίου και διαχειριστές κρίσιμων υποδομών).

Κέντρο δεδομένων με ΤΝ ...«στα άκρα»

Η βορειοελλαδική εταιρεία στοχεύει επίσης να αναδείξει το Balkan Gate στο πρώτο «Εdge Artificial Intelligence data center» στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, θέτοντας τις σχετικές δυνατότητες σε λειτουργία από τις αρχές του 2026. Τι ακριβώς είναι αυτό; Όπως εξηγεί ο κ.Νώλης, υπάρχουν δύο είδη κέντρων δεδομένων για την ΤΝ: το πρώτο είναι τα AI Factories, τα εργοστάσια ΤΝ. Εκεί γίνεται η επεξεργασία όλων των δεδομένων και η «χώνευση» τους για την εξαγωγή συμπερασμάτων, που μπορούν για παράδειγμα να χρησιμοποιηθούν στην ανάπτυξη Μεγάλων Γλωσσικών Μοντέλων ΤΝ (σ.σ όπως τα ChatGPT, Gemini, Mistral, Deepseek ή Perplexity). Η κατασκευή αυτών των «εργοστασίων» απαιτεί τεράστιες επενδύσεις, στρατηγική, και την εξασφάλιση βασικού πελάτη («anchor customer»).

Το δεύτερο είδος είναι τα «Edge AI Data Centers». Αυτά είναι πιο κοντά στα «άκρα» (edge), δηλαδή στις μηχανές ή στους ανθρώπους που τα χρειάζονται. Η Lancom έχει ήδη δρομολογήσει τις διαδικασίες, για να γίνει το πρώτο κέντρο δεδομένων «edge AI» στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων. Αυτό θα είναι, σύμφωνα με τον κ.Νώλη, έτοιμο γύρω στο τέλος του 2025 και θα τεθεί σε λειτουργία αρχές του 2026. Πώς θα λειτουργεί; «Για αυτοκινούμενα οχήματα, ρομπότ ή οτιδήποτε βασίζεται στην ΤΝ για να κινηθεί ή να πάρει αποφάσεις, θα συγκεντρώνεται η κίνηση στο Balkan Gate και αν χρειαστεί περαιτέρω τροφοδοσία θα την "τραβάει" από τα ΑΙ  Factories. Mάλιστα, η Lancom έχει ήδη διασφαλίσει τους πρώτους «anchor customers» για το edge AI. «Συγκεκριμένα, πρόκειται για δύο μεγάλους πελάτες, ένας εκ των οποίων είναι ένα από τα μεγαλύτερα δίκτυα δημιουργίας περιεχομένους παγκοσμίως, με απαιτήσεις για πολύ υψηλή ενεργειακή πυκνότητα, για αυτό και έχουμε ήδη υπογράψει για να αναβαθμιστούμε στα 4 μεγαβάτ)» σημείωσε ο κ.Νώλης, χωρίς ωστόσο να επεκταθεί σε περισσότερες λεπτομέρειες για την ταυτότητα του πελάτη.

Κατά τον κ.Νώλη ωστόσο, περισσότερες επενδύσεις σε data centers δεν μπορούν να έρθουν στην Ελλάδα, αν δεν υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές και το απαιτούμενο προσωπικό. Στο παρελθόν, λέει, η Θεσσαλονίκη δεν είχε επενδύσεις γιατί δεν υπήρχε το συγκεκριμένο κέντρο δεδομένων που πληροί παγκόσμιες προδιαγραφές. «Χρειάζεται εξειδικευμένο προσωπικό 24 ώρες το 24ωρο και αρχικοί κρίσιμοι πελάτες για να δημιουργηθεί η απαραίτητη "μαγιά" για περαιτέρω ανάπτυξη, σαν χιονοστιβάδα. Αυτό έχει επιτευχθεί με το Balkan Gate (...) που πλέον προσελκύει παρόχους από άλλες ηπείρους» επισημαίνει, ενώ καταλήγει λέγοντας ότι αν επιτυγχανόταν συμφωνία ώστε τα δημόσια δίκτυα και υποδομές να υπάρχει μεγαλύτερη ευχέρεια και συνρεγασία, ώστε να αξιοποιηθούν για την τοποθέτηση οπτικών ινών, «αυτό σίγουρα θα ήταν ό,τι καλύτερο μπορούμε να κάνουμε για τη χώρα μας».