Μια δημοφιλής άποψη στη Δύση υποστηρίζει ότι η Κίνα είναι καλύτερη στο να εφευρίσκει νέες τεχνολογίες, παρά στο να τις εφαρμόζει. Η χώρα έχει επενδύσει σε μεγάλο βαθμό σε ερευνητικά ινστιτούτα, δημιουργώντας τη μία επιστημονική ανακάλυψη μετά την άλλη. Στη δεκαετία του 2010 η Κίνα κατέθεσε περίπου τις μισές από τις νέες πατέντες παγκοσμίως. Ωστόσο, εδώ και πολύ καιρό είναι κακή στο να τις αξιοποιεί. Σε μια πρόσφατη εργασία του, ο Jeffrey Ding του Πανεπιστημίου George Washington βασίζεται σε στοιχεία του 2020 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Διανοητικής Ιδιοκτησίας (WIPO), για να εκτιμήσει ότι η Κίνα είναι η 14η καλύτερη στην τεχνολογική καινοτομία στον κόσμο, αλλά 47η όσον αφορά την υιοθέτηση.

«Μια προσέγγιση που επικεντρώνεται στη διάχυση αποκαλύπτει ότι η Κίνα απέχει πολύ από το να είναι επιστημονική και τεχνολογική υπερδύναμη», λέει ο κ. Ding. Η Κίνα έχει αργήσει να αναπτύξει δεσμούς μεταξύ του ακαδημαϊκού χώρου και της βιομηχανίας. Παρέμεινε κλειστή στην ξένη τεχνογνωσία. Το διογκωμένο πολιτικό σύστημα, η αποστροφή στην ανάληψη κινδύνου και τα αμβλυμένα κίνητρα της αγοράς είναι μόνο μερικοί από τους λόγους. Η Αμερική, αντίθετα, έχει ιστορικά διαπρέψει τόσο στην καινοτομία, όσο και στη διάδοση των νέων τεχνολογιών, από την ηλεκτρική ενέργεια μέχρι τα αυτοκίνητα.

Πολλοί υποθέτουν ότι και η Κίνα θα αργήσει να υιοθετήσει την Τεχνητή Νοημοσύνη. Η οικονομία της, η οποία εξαρτάται περισσότερο από τη μεταποίηση και τη γεωργία απ’ ό,τι η αμερικανική, φαίνεται να έχει λιγότερες εταιρείες που μπορούν να επωφεληθούν από την τεχνολογία. Οι κινεζικές επιχειρήσεις χρησιμοποιούν το cloud computing λιγότερο από τις αμερικανικές, στερώντας τους κλιμακούμενη υπολογιστική ισχύ. Έτσι, διαμορφώνεται μια συναίνεση. Η βαθμολογία της Αμερικής στον «δείκτη ετοιμότητας για την Τεχνητή Νοημοσύνη» του ΔΝΤ είναι 20% υψηλότερη από την Κίνα. Τον Οκτώβριο η εταιρεία συμβούλων Capital Economics ετοίμασε μια παρόμοια κατάταξη, τοποθετώντας την Αμερική πρώτη και την Κίνα χιλιόμετρα πίσω. Η Goldman Sachs προβλέπει ότι, μέχρι το 2030, το 40% των αμερικανικών επιχειρήσεων θα έχουν υιοθετήσει την Τεχνητή Νοημοσύνη, ενώ οι αντίστοιχες κινεζικές θα ανέρχονται στο 30%.

Ωστόσο, το πλεονέκτημα της Αμερικής δεν είναι τόσο ξεκάθαρο όσο πολλοί νομίζουν. Η Κίνα πλησιάζει γρήγορα στην υιοθέτηση της τεχνολογίας. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του WIPO, η Κίνα κατατάσσεται στην 32η θέση παγκοσμίως όσον αφορά τη διάδοση της τεχνολογίας, 15 θέσεις υψηλότερα απ’ ό,τι το 2020. Από τα ηλεκτρικά οχήματα μέχρι τους κωδικούς QR και τα ρομπότ που προσφέρουν room service, ο Κινέζος καταναλωτής εκτίθεται σε πιο εξελιγμένη τεχνολογία από τον Αμερικανό. Ορισμένοι παράγοντες της τεχνολογίας πιστεύουν τώρα ότι η Κίνα, και όχι η Αμερική, είναι αυτή που κατ’ εξοχήν υιοθετεί. Όπως υποστήριξε ο Han Jizhong της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών το 2023, «έχουμε ξεπεράσει τους Αμερικανούς σε πολλές τεχνολογίες, όχι λόγω των πρωτοποριακών τεχνολογικών εξελίξεων, αλλά λόγω των δυνατοτήτων εφαρμογής που διαμορφώθηκαν από την τεράστια αγορά μας».

Οι επενδυτές αρχίζουν να αναρωτιούνται αν η Κίνα θα είναι πιο γρήγορη στην εφαρμογή της Τεχνητής Νοημοσύνης. Ορισμένες τράπεζες, μεταξύ των οποίων η Goldman Sachs και η Morgan Stanley, έχουν καταρτίσει δείκτες τιμών μετοχών εταιρειών που αναμένεται να δουν υψηλότερη παραγωγικότητα ως αποτέλεσμα της υιοθέτησης της ΤΝ. Ο δείκτης της Goldman για την Αμερική, για παράδειγμα, περιλαμβάνει τη Walgreens Boots Alliance, ένα φαρμακείο που ελπίζει να χρησιμοποιήσει την Τεχνητή Νοημοσύνη για πράγματα όπως η διαχείριση των συνταγών. Ο δείκτης της Morgan Stanley για την Κίνα περιλαμβάνει την China Literature, έναν εκδοτικό οίκο με ένα μοντέλο Τεχνητής Νοημοσύνης που βοηθά τους συγγραφείς, και την Transsion Holdings, μια κατασκευάστρια τηλεφώνων που έχει προσθέσει έναν βοηθό Τεχνητής Νοημοσύνης στις συσκευές της. Ενώ οι εταιρίες που υιοθέτησαν την ΤΝ στη λίστα Goldman και είναι εισηγμένες στην Αμερική έχουν υποαποδώσει πρόσφατα την τοπική αγορά, οι αντίστοιχες κινεζικές παρουσιάζουν υπεραποδόσεις (βλ. διάγραμμα 1).

Τα διακρατικά δεδομένα σχετικά με την υιοθέτηση της ΤΝ είναι ελάχιστα. Ωστόσο, εξετάζοντας το ποσό που ξοδεύουν οι μεγάλες εταιρείες για την τεχνολογία, φαίνεται ότι η Αμερική προηγείται. Οι αμερικανικές επιχειρήσεις είναι μεγάλοι αγοραστές εταιρικού λογισμικού, όπως οι εφαρμογές ανθρώπινου δυναμικού και λογιστικής. Πολλοί πωλητές αυτού του λογισμικού, όπως η Salesforce και η Microsoft, ενσωματώνουν την Τεχνητή Νοημοσύνη στα προϊόντα τους. Η αγορά επιχειρηματικού λογισμικού της Κίνας είναι περίπου το ένα δέκατο του μεγέθους της αμερικανικής και «δεν είναι τόσο ζωντανή», όπως δήλωσε τον Νοέμβριο ο Chi Ping Lau, πρόεδρος της Tencent, ενός κινεζικού τεχνολογικού γίγαντα, εξηγώντας γιατί οι πωλήσεις ΤΝ της εταιρείας του είναι μικρότερες από τις πωλήσεις των αμερικανικών αντιπάλων.

Ωστόσο, οι πωλήσεις Τεχνητής Νοημοσύνης μπορεί να υπερβάλλουν στο προβάδισμα της Αμερικής, καθώς ένα δολάριο που δαπανάται για κινεζικές υπηρεσίες Τεχνητής Νοημοσύνης αποφέρει πολύ περισσότερα από ένα δολάριο που δαπανάται για αμερικανικές υπηρεσίες. Οι τιμές στην Κίνα είναι χαμηλότερες, χάρη σε έναν πόλεμο τιμών που μαίνεται μεταξύ των εταιρειών cloud-computing της χώρας, καθώς και στο γεγονός ότι τα περισσότερα κινεζικά μοντέλα είναι ανοιχτού κώδικα. Πέρυσι η ByteDance, μια άλλη μεγάλη κινεζική εταιρεία τεχνολογίας, έριξε την τιμή του chatbot Doubao, καθιστώντας το κατά 99% φθηνότερο από το ChatGPT της OpenAI.

Ένας διαφορετικός τρόπος μέτρησης της υιοθέτησης είναι τα δεδομένα της έρευνας. Πέρυσι μια μελέτη της IBM διαπίστωσε ότι το 50% των κινεζικών εταιρειών χρησιμοποιούσαν Τεχνητή Νοημοσύνη, έναντι του ενός τρίτου των αμερικανικών. Έρευνα της McKinsey δείχνει ότι το 19% των Κινέζων χρησιμοποιούν την ΤΝ στην εργασία τους, ενώ μόνο το 12% των Βορειοαμερικανών. Μελέτες της κυβέρνησης της Ιαπωνίας διαπιστώνουν ότι πολύ μεγαλύτερο ποσοστό κινεζικών επιχειρήσεων έχουν καθιερώσει πολιτική για τη χρήση της παραγωγικής ΤΝ απ’ ό,τι αμερικανικών.

Η υιοθέτηση της Τεχνητής Νοημοσύνης στην Κίνα φαίνεται να επικεντρώνεται σε τρία τμήματα της οικονομίας: στον δημόσιο τομέα, την καταναλωτική τεχνολογία και το επιχειρηματικό υλισμικό. Ας δούμε πρώτα το κράτος, το οποίο σύμφωνα με μια εκτίμηση αντιπροσωπεύει περίπου το ήμισυ της ζήτησης για το μοντέλο της DeepSeek. Με την ενθάρρυνση του Κομμουνιστικού Κόμματος, οι τοπικές κυβερνήσεις χρησιμοποιούν ήδη την Τεχνητή Νοημοσύνη για κάθε είδους πράγματα, από τον εξορθολογισμό των αρχείων των νοσοκομείων μέχρι την απάντηση στις ερωτήσεις των πολιτών και την εύρεση αγνοουμένων.

Η κρατική υποστήριξη μπορεί να εμπνέει άλλους να υιοθετήσουν. Ας δούμε τη δεύτερη ομάδα, τους καταναλωτές, οι οποίοι στην Κίνα φαίνονται πιο πρόθυμοι να πειραματιστούν με την ΤΝ απ’ ό,τι στην Αμερική (βλ. διάγραμμα 2).

Ένας λόγος, και πάλι, είναι η τιμή: ο έντονος ανταγωνισμός έχει καταστήσει τα περισσότερα κινεζικά chatbots δωρεάν. Ένας άλλος λόγος είναι η εμπιστοσύνη. «Οι άνθρωποι στην Κίνα είναι πιο αισιόδοξοι για το πώς η τεχνολογία μπορεί να βελτιώσει τη ζωή τους… εν μέρει επειδή η Κίνα δεν έχει πολλές νοσταλγικές αναμνήσεις από εποχές προ-τεχνολογίας», υποστηρίζει η Tilly Zhang της εταιρείας συμβούλων Gavekal Dragonomics. Σύμφωνα με τον Wei Sun της εταιρείας αναλυτών Counterpoint, η εμπιστοσύνη ενισχύεται από το γεγονός ότι ορισμένα δημοφιλή μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης στην Κίνα, όπως το R1 της DeepSeek, δείχνουν τη λογική τους, μειώνοντας τους φόβους για παραληρήματα.

Η ανάπτυξη λειτουργιών Τεχνητής Νοημοσύνης που απευθύνονται στον καταναλωτή είναι επίσης πιο επικίνδυνη στην Αμερική απ’ ό,τι στην Κίνα. Ένας επιχειρηματίας που προσπαθεί να πουλήσει χαρακτηριστικά ΤΝ σε αμερικανικές επιχειρήσεις παραπονιέται ότι οι δικηγόροι παρεμβαίνουν, εκφράζοντας φόβους για την προστασία των δεδομένων και την παραβίαση των πνευματικών δικαιωμάτων. «Δεν υπάρχει νομολογία σχετικά με τη παραγωγική ΤΝ… έτσι οι δικηγόροι υιοθετούν μια προσέγγιση CYA [κάλυψε τα νώτα σου]», λέει. Τέτοιες αντιρρήσεις είναι λιγότερο συνηθισμένες στην Κίνα, όπου τα πνευματικά δικαιώματα και η προστασία των δεδομένων επιβάλλονται πολύ χαλαρά. Τεχνολογίες όπως η πληρωμή μέσω κωδικού QR, η οποία συχνά απαιτεί πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα, έχουν υιοθετηθεί ευρέως, με τους Κινέζους καταναλωτές να φαίνονται ευτυχείς να παραδώσουν τα δεδομένα τους για να αγοράσουν έναν καφέ. Ωστόσο, το χαλαρό ρυθμιστικό περιβάλλον μπορεί να αλλάξει γρήγορα, εάν ένα προϊόν ΤΝ προκαλέσει την κυβερνητική καταστολή.

Με μεγαλύτερη ζήτηση και ευκολότερη προσφορά, οι Κινέζοι καταναλωτές έχουν πολλές επιλογές ΤΝ. Τον τελευταίο χρόνο η ByteDance κυκλοφόρησε τουλάχιστον επτά εφαρμογές με λειτουργίες Τεχνητής Νοημοσύνης. Η Tencent προωθεί το chatbot της μέσα στην πλατφόρμα WeChat. Δεν είναι οι μόνες: Οι αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας, από την Google έως τη Meta, γεμίζουν τα προϊόντα τους με λειτουργίες Τεχνητής Νοημοσύνης. Ωστόσο, οι Κινέζοι καταναλωτές φαίνεται να γνωρίζουν καλύτερα αυτές τις αλλαγές απ’ ό,τι οι δυτικοί: σύμφωνα με την εταιρεία δημοσκοπήσεων Ipsos, σε σύγκριση με το 39% των Αμερικανών, το 81% των Κινέζων γνωρίζει ποιοι τύποι προϊόντων χρησιμοποιούν ΤΝ. Τα αληθοφανή «ρομπότ πωλήσεων» στις πλατφόρμες streaming έχουν αποδειχθεί τόσο αποτελεσματικά, που τα εκατομμύρια των influencers της Κίνας ανησυχούν ότι θα χάσουν εισόδημα.

Μετά το κράτος και τους καταναλωτές, ο κατασκευαστικός τομέας είναι ο τρίτος μεγάλος πελάτης για τις κινεζικές υπηρεσίες Τεχνητής Νοημοσύνης. Το γεγονός σηματοδοτεί μια ριζική απόκλιση από την Αμερική. Σύμφωνα με την ανάλυσή πληροφοριών που λάβαμε από την πάροχο δεδομένων PitchBook, πέρυσι στη μεταποίηση πήγε το 3% των αμερικανικών δολαρίων επιχειρηματικού κεφαλαίου που επενδύονται στην ΤΝ. Στην Κίνα το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 43%. Ορισμένοι βιομήχανοι στην Ασία θεωρούν ότι η μεταποίηση είναι ο τομέας στον οποίο η Κίνα μπορεί να ξεφύγει περισσότερο από την Αμερική όσον αφορά την υιοθέτηση της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Ο πρωθυπουργός της Κίνας, Li Qiang, κάλεσε τη χώρα να «συνδυάσει τις ψηφιακές τεχνολογίες με τις κατασκευαστικές και αγοραστικές δυνάμεις της χώρας». Ήδη η Κίνα, από 20% το 2011, κατέχει πλέον μερίδιο σχεδόν 30% στην παγκόσμια μεταποίηση (βλ. διάγραμμα 3).

Διαθέτει περισσότερα βιομηχανικά ρομπότ ανά εργαζόμενο στη μεταποίηση από σχεδόν οποιαδήποτε άλλη πλούσια χώρα. Τώρα προωθείται σε νέους τομείς. Τον Φεβρουάριο η BYD, κατασκευάστρια ηλεκτρικών οχημάτων, λάνσαρε μια προηγμένη τεχνολογία υποβοήθησης του οδηγού χωρίς επιπλέον κόστος (η Tesla, ο πρωταθλητής των ηλεκτρικών οχημάτων της Αμερικής, χρεώνει περίπου 9.000 δολάρια ανά αυτοκίνητο για το αντίστοιχο). Εταιρείες όπως η Unitree και η EngineAI κατασκευάζουν ρομπότ που χορεύουν και κάνουν κουνγκ φου. Οι επενδυτές έχουν μείνει άφωνοι. Φέτος οι μετοχές των μεγαλύτερων κινεζικών εταιρειών που ασχολούνται με την ανθρωποειδή ρομποτική έχουν αυξηθεί κατά το ένα τρίτο.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι ιδιαίτερα χρήσιμη, δεδομένων των κυρώσεων της Αμερικής για τις κινεζικές αγορές υψηλής τεχνολογίας. Την περίοδο 2019-23 (τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) οι κινεζικές εισαγωγές αμερικανικού κεφαλαιουχικού εξοπλισμού μειώθηκαν κατά περισσότερο από 20% σε πραγματικούς όρους, στερώντας από τις κινεζικές επιχειρήσεις το πιο σύγχρονο υλικό. Ωστόσο, το καλύτερο λογισμικό, που τροφοδοτείται από την ΤΝ, τους επιτρέπει να αξιοποιούν περισσότερο το παλιό κιτ. Οι αισθητήρες Τεχνητής Νοημοσύνης μπορούν να ανιχνεύσουν πότε το υλικό πρόκειται, για παράδειγμα, να χαλάσει. Άλλα εργαλεία βοηθούν στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Από τα κινεζικά οικονομικά δεδομένα, εκτιμούμε ότι ο κατασκευαστικός τομέας της Κίνας αγοράζει διπλάσιο λογισμικό απ’ ό,τι πριν από μια δεκαετία.

Η Αμερική εξακολουθεί να έχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα: την κτηνώδη δύναμη. Φέτος η Amazon, η Alphabet, η Microsoft και η Meta θα επενδύσουν περίπου 300 δισ. δολάρια σε νέες τεχνολογίες, με πολλά από αυτά να αφορούν την Τεχνητή Νοημοσύνη. Η Alibaba, η Baidu, η ByteDance και η Tencent θα επενδύσουν περίπου το ένα έκτο αυτών. Σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας αναλυτών Dell’Oro Group, πέρυσι οι αμερικανικές δαπάνες για διακομιστές ΤΝ ξεπέρασαν τις κινεζικές επενδύσεις σχεδόν τέσσερις φορές. Η Αμερική διαθέτει δεκαπλάσιο αριθμό κέντρων δεδομένων από την Κίνα. Όλα αυτά θα μπορούσαν να βοηθήσουν τις δυνατότητες της Αμερικής στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης να εξελιχθούν περισσότερο απ’ ό,τι της Κίνας.

Όμως το παράδειγμα της DeepSeek, η οποία πέτυχε δυνατότητες αιχμής σε ένα κλάσμα της τιμής των αμερικανικών αντιπάλων της, υποδηλώνει ότι η οικονομική δύναμη πυρός φτάνει μέχρις εσχάτων. Πολλοί στην κινεζική Τεχνητή Νοημοσύνη, συμπεριλαμβανομένου του Joe Tsai, του προέδρου της Alibaba, εκτιμούν ότι σε κάθε περίπτωση η Αμερική ξοδεύει υπερβολικά. Τον Μάρτιο ο κ. Tsai προειδοποίησε ότι ο ρυθμός κατασκευής κέντρων δεδομένων στην Αμερική μπορεί να ξεπεράσει την αρχική ζήτηση για υπηρεσίες Τεχνητής Νοημοσύνης.

Η κούρσα της Τεχνητής Νοημοσύνης δεν θα κερδηθεί στα κέντρα υψηλής τεχνολογίας του Πάλο Άλτο ή του Χανγκζόου. Αντίθετα, θα κερδηθεί σε μέρη όπως το Ντέιτον και η Τσενσόου, όπου απλές εταιρείες και καταναλωτές αξιοποιούν την τεχνολογία για να κάνουν εκπληκτικά πράγματα. Η Κίνα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει πολλά εμπόδια ως προς την υιοθέτηση: τα δεδομένα μπορεί να είναι δύσκολο να προσεγγιστούν και να συνδυαστούν, ενώ πολλές από τις εταιρείες της δεν έχουν ακόμη ψηφιοποιηθεί. Ωστόσο, η ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι η Αμερική θα εκμεταλλευτεί ταχύτερα τη νέα τεχνολογία πλέον αμφισβητείται. Ακόμα και αν η Αμερική διαθέτει τα καλύτερα μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης, τι αξία έχουν αν δεν τα χρησιμοποιούν αρκετοί;

Πηγή: The Economist