Το έργο, που θα λειτουργήσει πλήρως το πρώτο τρίμηνο του 2026, πραγματοποιεί τριτοβάθμια επεξεργασία όλων των λυμάτων μέσω μονάδας υπερδιήθησης. Σε συνδυασμό με τη χρήση ενεργού άνθρακα, καλύπτει τις απαιτήσεις της αναθεωρημένης ευρωπαϊκής οδηγίας για την απομάκρυνση μικρορυπαντών, εναρμονιζόμενο με τις νέες κατευθύνσεις της Κομισιόν για τα αστικά λύματα.

Ήδη, με την προσθήκη τριτοβάθμιας επεξεργασίας στον βιολογικό καθαρισμό του Ηρακλείου (σχεδιασμένο για επεξεργασία 36.000 m³ αστικών λυμάτων ημερησίως), περίπου 6.000 m³ νερού ημερησίως χρησιμοποιούνται για άρδευση. Η ποσότητα αυτή θα αυξηθεί από το επόμενο έτος, ώστε να χρησιμοποιείται το σύνολο της εκροής.

Στο 2% η «ανακύκλωση» νερού στην Ελλάδα

«Στη χώρα μας η επαναχρησιμοποίηση δεν έχει αναπτυχθεί, εκτιμάται μόλις στο 2%», αναφέρει στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» η Γενική Διευθύντρια της Ένωσης Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης-Αποχέτευσης (Ε.Δ.Ε.Υ.Α.) Ελλάδας, Όλγα Κοτσελίδου. Υπογραμμίζει την ανάγκη ενίσχυσης των υδατικών αποθεμάτων.

«Η επαναχρησιμοποίηση θα μπορούσε να συνεισφέρει σημαντικά, δεδομένου ότι το 85% της συνολικής χρήσης νερού στη χώρα αφορά άρδευση. Για να γίνει αυτό εφικτό, απαιτείται συνολικός σχεδιασμός από τα συναρμόδια υπουργεία Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, ένα action plan που θα ενσωματώνει διεθνείς βέλτιστες πρακτικές και θα κινητοποιεί όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (ΔΕΥΑ, αγρότες, γεωπόνους, επιμελητήρια κ.λπ.)», τονίζει η ίδια.

Παράλληλα, επισημαίνει την ανάγκη εκτενούς καμπάνιας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών για να μειωθούν οι προκαταλήψεις σχετικά με το επεξεργασμένο νερό και να ενισχυθεί η εφαρμογή της επαναχρησιμοποίησης.

Το παράδειγμα της Λαμίας

Καλές πρακτικές επαναχρησιμοποίησης υδάτων παρατηρούνται και στη Λαμία, όπου το επεξεργασμένο νερό της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) χρησιμοποιείται εδώ και έναν χρόνο για την άρδευση των καλλιεργειών του ΤΟΕΒ Μεγάλης Βρύσης – Ροδίτσας – Αυλακίου. Το νερό καλύπτει το 20% – 25% των αρδευτικών αναγκών από Μαΐο έως Σεπτέμβριο (14.000 στρέμματα), ενώ τους υπόλοιπους μήνες συμβάλλει στον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα.

Σταδιακά, μονάδες επεξεργασίας λυμάτων σε Θεσσαλία, Θεσσαλονίκη, Λέσβο κ.α. χρησιμοποιούν περιορισμένες ποσότητες νερού για άρδευση, ενώ μικρές βιομηχανικές και ξενοδοχειακές μονάδες εφαρμόζουν επαναχρησιμοποίηση, κυρίως σε άνυδρες περιοχές.

Η ΕΥΔΑΠ και η επαναχρησιμοποίηση στην Αττική

Στην Αττική, η χρήση ανακυκλωμένου νερού περιορίζεται στα τρία μεγάλα Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων (ΚΕΛ) της ΕΥΔΑΠ: Ψυτάλλεια, Θριάσιο και Μεταμόρφωση. Ο σχεδιασμός για το μέλλον είναι φιλόδοξος: έως το τέλος της δεκαετίας, οι επεξεργασμένες εκροές επτά ΚΕΛ του λεκανοπεδίου θα παρέχουν ανακυκλωμένο νερό για άρδευση καλλιεργήσιμων εκτάσεων, περιαστικό πράσινο και εμπλουτισμό υδροφόρου ορίζοντα.

Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει την εφαρμογή σύγχρονων τεχνολογιών στα υφιστάμενα ΚΕΛ (Ψυτάλλειας, Μεταμόρφωσης, Θριασίου Πεδίου, Κορωπίου – Παιανίας, Μεγάρων) και στα νέα ΚΕΛ Μαραθώνα και Ραφήνας της Ανατολικής Αττικής. Στην Ψυτάλλεια, όπου καταλήγουν τα μισά λύματα της χώρας, προκηρύσσεται έως τα τέλη του έτους ο διαγωνισμός για το έργο «Ψυτάλλεια 3.0», που θα περιλαμβάνει πλήρη επαναχρησιμοποίηση νερού για βιομηχανική και αρδευτική χρήση και παραγωγή υδρογόνου για ενέργεια.

Τα νέα ΚΕΛ της Ανατολικής Αττικής σχεδιάζονται από την αρχή με προδιαγραφές επαναχρησιμοποίησης εκροών. Στο ΚΕΛ Μαραθώνα (διαγωνισμός σε εξέλιξη) το 65% των επεξεργασμένων εκροών κατά το καλοκαίρι θα υποβληθεί σε τριτοβάθμια επεξεργασία για απεριόριστη άρδευση. Το ΚΕΛ Ραφήνας-Πικερμίου και Σπάτων-Αρτέμιδας προβλέπεται για μέση ημερήσια δυναμικότητα 15.570 m³ χειμώνα και 23.650 m³ καλοκαίρι, αλλά ο διαγωνισμός έχει προσωρινά «παγώσει» λόγω προσφυγών.