Όπως γράφει το Money Review, αν αναλογιστεί κανείς πως από το 2029 το σύνολο της ελληνικής ακτοπλοΐας θα ενταχθεί στο πλαίσιο της υποχρέωσης αγοράς δικαιωμάτων εκπομπής άνθρακα για να αντισταθμίσει τους ρύπους που θα παράγει, καθίσταται σαφές πως οι πρώτες παραγγελίες για νέα φιλικότερα προς το περιβάλλον πλοία θα πρέπει να γίνουν τα επόμενα δύο – τρία χρόνια, αφού θα χρειαστούν άλλα τρία για να μπορέσουν να παραδοθούν. Οσες εταιρείες δεν καταφέρουν να βρουν τη χρηματοδότηση που απαιτείται για νέα πλοία, πιο «πράσινα» πλέον, αναμένεται να καταρρεύσουν υπό το βάρος του αυξημένου κόστους λειτουργίας τους και εντέλει να απαγορευτεί πλήρως η χρήση των πλοίων τους, καθώς το ρυθμιστικό πλαίσιο θα εξελίσσεται χρονικά προς μηδενικές εκπομπές άνθρακα. Μία δεκαετία οικονομικής κρίσης που παρέσυρε και τις τράπεζες, σε συνδυασμό με αυξημένα λειτουργικά κόστη και χαμηλή ζήτηση, οδήγησε σε χρεοκοπίες εταιρειών και σίγουρα «πάγωσε» τα προγράμματα νέων ναυπηγήσεων της ελληνικής ακτοπλοΐας. Με εξαίρεση την Attica Group που το 2022 έβαλε σε λειτουργία τρία νεότευκτα, φιλικά στο περιβάλλον καταμαράν στις γραμμές του Αργοσαρωνικού, κανένα άλλο πλοίο δεν έχει μπει στα ελληνικά νερά για περισσότερα από δέκα χρόνια.

«Χρειαζόμαστε καινούργια βαπόρια», δήλωσε πριν από λίγες ημέρες ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, συμπληρώνοντας πως «ο στόλος είναι γηρασμένος, δεν υπήρξαν σημαντικές επενδύσεις τα τελευταία χρόνια, κάτι που οφείλεται και σε μη δανεισμό από τις τράπεζες». «Χρειάζεται μια σταδιακή ανανέωση του στόλου με “πράσινα” πλοία, λιγότερο ενεργοβόρα και ικανά να καλύψουν τις ανάγκες του ελληνικού νησιωτικού συμπλέγματος», παραδέχεται. Δεδομένου ότι το 41% των ελληνικών ακτοπλοϊκών πλοίων, που είναι σήμερα δρομολογημένα, το 2035 θα είναι ηλικίας άνω των 40 ετών, η ανανέωση του στόλου είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ο κλάδος.

Στην Ιταλία έχουν καταρτίσει ήδη πρόγραμμα ανανέωσης και πράσινης μετάβασης του στόλου, έχοντας εξασφαλίσει έγκριση από την Ευρωπαϊκή Ενωση για τη χρηματοδότησή τους με 500 εκατ. από τον κρατικό προϋπολογισμό στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης. Πρόκειται για επιδότηση και όχι δάνειο.

Ειδικό ταμείο και υποχρεώσεις των πλοιοκτητών

Σύμφωνα με την XRTC Business Consultants, εταιρεία παροχής συμβουλών και συμβουλευτικών υπηρεσιών που ειδικεύεται στη ναυτιλιακή βιομηχανία, «το υπουργείο Ναυτιλίας προχωρεί στον σχεδιασμό και στη θέσπιση των κριτηρίων για την αντικατάσταση των πλοίων της ακτοπλοΐας, με στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων και την πράσινη μετάβαση του στόλου».

Γι’ αυτόν τον λόγο σχεδιάζει, λέει η XRTC, τη δημιουργία ενός ιδιωτικού ταμείου για την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου, με την πρόσληψη τεχνικού συμβούλου μέσα από διεθνή διαγωνισμό που θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης (RRF). Ο σύμβουλος θα πρέπει να προχωρήσει σε σύνταξη μελέτης που να προσδιορίζει τις χρηματοδοτικές ανάγκες για την ανανέωση του στόλου, συνοδευόμενη από τα απαραίτητα συνοδευτικά έγγραφα που αφορούν την προτεινόμενη τεχνολογία αλλά και τα χαρακτηριστικά του υφιστάμενου στόλου.

«Κεντρική ιδέα του σχεδιασμού είναι ότι όποιος πλοιοκτήτης λάβει χρηματοδότηση μέσα από το ειδικό ταμείο που θα δημιουργηθεί, θα είναι υπόχρεος δρομολόγησης του πλοίου για όλα τα χρόνια στον ελλαδικό χώρο και δεν θα μπορεί να το μισθώσει ή να το πουλήσει σε άλλη χώρα», εξηγεί, τονίζοντας ότι οι ακτοπλοϊκές εταιρείες ευελπιστούν ότι οι πολυετείς συμβάσεις δημόσιας υπηρεσίας μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως μέσο που θα βοηθήσει την τραπεζική χρηματοδότηση σε συνδυασμό με το ειδικό ταμείο. Ωστόσο, ο καιρός έχει περάσει, σημειώνουν στο λιμάνι.

Ο,τι γίνει πρέπει να γίνει άμεσα. Αν σκεφτεί κανείς πως οι παραγγελίες θα πρέπει να γίνουν τα επόμενα δύο – τρία χρόνια για να μπορέσουν οι εταιρείες να έχουν το 2029 καινούργια πλοία που θα λειτουργούν χωρίς ζημίες από την υποχρέωση αγοράς δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων, αντιλαμβάνεται πως ό,τι γίνει θα πρέπει να γίνει άμεσα.