Η ελληνική οικονομία ανέκαμψε έντονα από την ύφεση της COVID-19, σημειώνοντας καλύτερες επιδόσεις από τους περισσότερους ομολόγους της ζώνης του ευρώ (ΖτΕ) το 2021-2022. Η σταθερή ανάπτυξη, το χαμηλό για μεγάλο χρονικό διάστημα μέσο κόστος του δημόσιου χρέους και η αναμενόμενη επιστροφή των πρωτογενών πλεονασμάτων αναμένεται να οδηγήσουν σε σημαντική μείωση του λόγου του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ και του χάσματος μεταξύ της Ελλάδας και άλλων υπερχρεωμένων χωρών της Ευρωζώνης. Το μεγάλο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας αντικατοπτρίζει κυκλικά και διαρθρωτικά χαρακτηριστικά της οικονομίας της και δεν υποδηλώνει, κατά την άποψη της τράπεζας, ότι τα κέρδη στην ανταγωνιστικότητα από το 2010 έχουν χαθεί.

Η απόκτηση του καθεστώτος επενδυτικής βαθμίδας (IG) θα μπορούσε να αποτελέσει ισχυρή ώθηση για τα κρατικά ομόλογα. Η S&P άλλαξε πρόσφατα τις προοπτικές της Ελλάδας σε θετικές και μια αναβάθμιση φαίνεται πιθανή εντός του επόμενου έτους. Άλλοι οίκοι αξιολόγησης θα μπορούσαν να ακολουθήσουν το παράδειγμά της S&P. Η ένταξη στους δείκτες IG μπορεί να απέχει ακόμη λίγο καιρό, αλλά η αγορά μπορεί να τιμολογήσει αυτή την προοπτική πολύ νωρίτερα, αν η εμπειρία της Πορτογαλίας το 2017 αποτελεί οδηγό.

Ένας νέος μεγάλος κύκλος θα έδινε πιθανότατα περαιτέρω ώθηση στις ελληνικές μετοχές, οι οποίες είχαν μια ισχυρή πορεία υπό το πρίσμα των θετικών αναθεωρήσεων των κερδών ανά μετοχή (EPS). Η συνέχιση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, μετά τις εκλογές, θα μπορούσε να αποτελέσει καλό οιωνό για την αγορά, δεδομένης της προτίμησής της προς τις χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις και τους εγχώριους κυκλικούς κλάδους.

Τα ελληνικά ασφάλιστρα κινδύνου για τη χρεοκοπία, τα CDS, διαπραγματεύονται σε τέτοια επίπεδα σε σχέση με τις άλλες χώρες και σε σχέση με τα ιστορικά τους επίπεδα που η πώληση προστασίας φαίνεται πιο ελκυστική, ιδίως για μικρότερες διάρκειες.

Τι προβλέπουν για την Ελλάδα και τον πολιτικό κίνδυνο

Οι ελληνικές βουλευτικές εκλογές της 21ης Μαΐου προσελκύουν και πάλι την προσοχή των αγορών. Οι ισχύοντες (σχεδόν) αναλογικοί εκλογικοί νόμοι δημιουργούν πληθώρα πιθανοτήτων, περιπλέκοντας κάπως τη βραχυπρόθεσμη πορεία. Τούτου λεχθέντος, τα περιθώρια για ριζική πολιτική ασυνέχεια είναι πολύ μικρότερα από ό,τι το 2015 σε όλα τα σενάρια, χάρη στην ευρύτερη μετακίνηση της ελληνικής πολιτικής προς τον κεντρώο χώρο. Οι εκλογές της 21ης Μαΐου συνεπάγονται χαμηλούς κινδύνους, κατά την άποψη των αναλυτών της Barclays.

Οι ισχύοντες αναλογικοί εκλογικοί νόμοι της Ελλάδας περιλαμβάνουν ελάχιστο όριο 3% για την είσοδο ενός κόμματος στο κοινοβούλιο. Αυτό καθιστά το όριο της πλειοψηφίας στο 300μελές κοινοβούλιο συνάρτηση του ποσοστού των ψήφων που πηγαίνει στα κόμματα που δεν μπορούν να πιάσουν αυτό το όριο. Σύμφωνα με τις τρέχουσες δημοσκοπήσεις, το ποσοστό αυτό είναι περίπου 45%, πολύ υψηλό για να έχει κάποιο κόμμα ρεαλιστικές πιθανότητες να σχηματίσει πλειοψηφία μόνο.

Οι δημοσκοπήσεις έχουν επανέλθει σε μια εικόνα παρόμοια με εκείνη που επικρατούσε λίγο πριν από το σιδηροδρομικό ατύχημα στα τέλη Φεβρουαρίου. Το κυβερνών κεντροδεξιό κόμμα της Νέας Δημοκρατίας (ΝΔ) προηγείται με ποσοστό περίπου 34,5% (υποθέτοντας αναλογική κατανομή των αναποφάσιστων ψήφων) έναντι περίπου 29% για τον δεύτερο αριστερό ΣΥΡΙΖΑ. Μετά τον αποκλεισμό ενός κόμματος που προέρχεται από τη Χρυσή Αυγή από το Ανώτατο Δικαστήριο, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ένα εξακομματικό κοινοβούλιο.

Τα σενάρια για κυβέρνηση

Με βάση τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις, σημειώνει τρεις βασικές πιθανότητες: 1) το κεντροαριστερό ΠΑΣΟΚ είναι ο μόνος πιθανός εταίρος, 2) μια κυβέρνηση συνασπισμού υπό την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ με ορισμένα από τα μικρότερα κόμματα και 3) πρόωρες εκλογές (αυτή τη φορά με τον νεότερο εκλογικό νόμο της Νέας Δημοκρατίας που αντικαθιστά την απλή αναλογική). Η βασική υπόθεση είναι ότι θα χρειαστούν πρόωρες εκλογές, δεδομένης της χαμηλής πιθανότητας οποιασδήποτε από τις επιλογές συνασπισμού.

Ένας συνασπισμός μεταξύ ΝΔ και ΠΑΣΟΚ έχει σχεδόν αποκλειστεί και από τα δύο κόμματα όσον αφορά τις εκλογές της 21ης Μαΐου. Θα μπορούσε ακόμη να προκύψει, ιδίως εάν ο συνδυασμός καταλήξει σε μια άνετη πλειοψηφία μεταξύ των δύο, αλλά οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις δεν δείχνουν ότι αυτό το αποτέλεσμα είναι πολύ πιθανό. Σε κάθε περίπτωση, αυτό το αποτέλεσμα συνεπάγεται σχεδόν πλήρη πολιτική συνέχεια με την απερχόμενη κυβέρνηση για όλες τις σκοπιμότητες.

Ένας συνασπισμός υπό την ηγεσία του δεύτερου ΣΥΡΙΖΑ θα απαιτούσε τη συνεργασία του ΠΑΣΟΚ συν ένα (ή περισσότερα) κόμματα όπως το ΜέΡΑ 25 ή το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος (ΚΚΕ). Η περισσότερο ή λιγότερο αναγκαία παρουσία του κεντρώου ΠΑΣΟΚ αλλά και ενός πολύ λιγότερο ριζοσπαστικού ΣΥΡΙΖΑ σε σχέση με το 2015 περιορίζουν αναμφισβήτητα τον βαθμό πολιτικής ασυνέχειας με την τελευταία τετραετία, ακόμη και αν οι πολιτικές προτεραιότητες είναι πιθανό να μετατοπιστούν κάπως.

Και τα τρία μικρότερα κόμματα έχουν αποκλείσει τη συμμετοχή σε έναν τέτοιο συνασπισμό με διαφορετικό βαθμό, με το ΚΚΕ να είναι ιστορικά το λιγότερο δεκτικό σε συνασπισμούς με ιδεολογικά μη προσκείμενα κόμματα. Το ριζοσπαστικό αριστερό ΜέΡΑ 25, του οποίου ηγείται ο πρώην υπουργός Οικονομικών Βαρουφάκης, έχει επίσης αποκλείσει τη συμμετοχή, αλλά και το ίδιο μπορεί να είναι ένας αρκετά ασύμβατος εταίρος για ένα πολύ πιο κεντρώο ΠΑΣΟΚ. Συνολικά, ένα τέτοιο σενάριο δεν φαίνεται ιδιαίτερα πιθανό επί του παρόντος.

Μια παραλλαγή του παραπάνω σεναρίου που έχει συζητηθεί στον τύπο είναι μια βραχύβια/περιορισμένης εμβέλειας κυβέρνηση συνασπισμού υπό την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ με στόχο την επαναφορά της απλής αναλογικής (αυτή αντικαταστάθηκε από τη ΝΔ το 2020). Θεωρητικά, αυτό το σενάριο είναι προς το συμφέρον όλων των μικρότερων κομμάτων, καθώς μεγιστοποιεί την κοινοβουλευτική τους παρουσία. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει ακόμη και το μικρότερο δεξιό κόμμα Ελληνική Λύση, το οποίο θα ήταν πιθανώς ασύμβατο με έναν πιο οργανικό συνασπισμό, αλλά θα μπορούσε να διευκολύνει αυτή τη βραχύβια παραλλαγή (ειδικά εάν το ΠΑΣΟΚ, το οποίο καταψήφισε την απλή αναλογική το 2016, μαζί με τη ΝΔ υπολείπονται του ορίου της πλειοψηφίας των 150 βουλευτών).

Αλλά για την άμεση επιστροφή στην απλή αναλογική, απαιτείται υπερ-πλειοψηφία 200 από τους 300 βουλευτές, η οποία δεν φαίνεται εφικτή, εκτός εάν η ΝΔ υπολείπεται σημαντικά των σημερινών δημοσκοπήσεων και το ΠΑΣΟΚ στραφεί υπέρ της, μόλις λίγα χρόνια μετά την καταψήφισή της. Επιπλέον, δεν είναι σαφές αν η αλλαγή των κανόνων του παιχνιδιού για άλλη μια φορά θα προσφέρει πολιτικά οφέλη βραχυπρόθεσμα, ιδίως καθώς αυξάνει τον κίνδυνο παρατεταμένης αστάθειας. Συνεπώς, αυτό το σενάριο είναι επίσης αρκετά απίθανο, κατά την άποψη της Barclays.

Αν όλα τα παραπάνω αποτύχουν, θα ακολουθήσουν αμέσως μετά πρόωρες εκλογές, στις 2 Ιουλίου. Αυτές οι εκλογές θα διεξαχθούν με το σύστημα «ενισχυμένης αναλογικότητας» που ψήφισε η απερχόμενη κυβέρνηση το 2020. Το όριο του 3% για την είσοδο στο κοινοβούλιο παραμένει σε ισχύ. Η πλειοψηφία είναι πιθανό να απαιτήσει ένα αποτέλεσμα της τάξης του 38% για το πρώτο κόμμα.

Υπάρχει μια γενική παραδοχή ότι η απλή αναλογικότητα συνεπάγεται κατακερματισμό (καθώς η έλλειψη πλειοψηφίας είναι λίγο πολύ δεδομένη), ενώ ένα λιγότερο αναλογικό σύστημα τείνει να ευνοεί τους πρωτοπόρους. Σε αυτή τη βάση, μια πρόωρη δημοσκόπηση θα παγίωνε πιθανότατα το πλεονέκτημα του πρώτου κόμματος – στην προκειμένη περίπτωση της ΝΔ, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις. Το αν αυτό είναι αρκετό για μια πλειοψηφία είναι ένα διαφορετικό ζήτημα. Αλλά όπως και να έχει, μια κυβέρνηση χωρίς τη ΝΔ γίνεται πολύ πιο δύσκολο να σχηματιστεί. «Κατά συνέπεια, μια κυβέρνηση υπό την ηγεσία της ΝΔ είναι μια πολύ ισχυρή βασική περίπτωση σε περίπτωση πρόωρων εκλογών, κατά την άποψή μας», καταλήγει η  βρετανική Barclays.