Όπως γράφει η Άρτεμις Σπηλιώτη στην Ημερησία, οι μόνοι που δεν ανησυχούν είναι όσοι έχουν ενήμερο στεγαστικό δάνειο κυμαινόμενου επιτοκίου καθώς οι τράπεζες έχουν «παγώσει» τα επιτόκια στα επίπεδα του Μαρτίου μέχρι τον Απρίλιο του 2024.

Το μέσο επιτόκιο επιχειρηματικών δανείων

Σε ότι αφορά στις επιχειρήσεις, τον Μάιο, το μέσο επιτόκιο των επιχειρηματικών δανείων χωρίς καθορισμένη διάρκεια διαμορφώθηκε στο 6,42% (+ 6 μονάδες βάσης σε σχέση με τον Απρίλιο)  και το  αντίστοιχο επιτόκιο των επαγγελματικών δανείων  στο 7,61% (+4 μ.β).

Το μέσο επιτόκιο των νέων επιχειρηματικών δανείων με συγκεκριμένη διάρκεια και κυμαινόμενο επιτόκιο ήταν 5,99% (+43 μ.β) και  το μέσο επιτόκιο των δανείων τακτής λήξης με κυμαινόμενο επιτόκιο προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) 6,13% (+8μ.β)

Ωστόσο, το κόστος τραπεζικής χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις μετρίασαν, το προηγούμενο διάστημα τα προγράμματα του ομίλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων καθώς και τα δάνεια που χορηγήθηκαν μέσω του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας όπως επισημαίνεται στην πρόσφατη Εκθεση Νομισματικής Πολιτικής της Τράπεζας της Ελλάδας (Ιούνιος 2023).

Για τις 178 δανειακές συμβάσεις που έχουν ήδη υπογραφεί και αφορούν σχέδια συνολικού προϋπολογισμού 6,82 δις ευρώ (δάνεια ΤΑΑ: 2,72 δισ. ευρώ, κεφάλαια τραπεζών: 2,4 δισ. ευρώ και ίδια κεφάλαια: 1,7 δισ. ευρώ), το μεσοσταθμικό επιτόκιο διαμορφώνεται σε 2% και η μέση διάρκεια αποπληρωμής των δανείων σε 13 έτη.

Σταθερή η ζήτηση δανείων

Σύμφωνα με την έρευνα τραπεζικών χορηγήσεων της ΤτΕ για το β’ τρίμηνο του 2023, οι συνολικοί όροι χορήγησης δανείων προς τις ΜΧΕ παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητοι σε σχέση με το α΄ τρίμηνο του 2023, αν και το επιτοκιακό περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια μειώθηκε ως ένα βαθμό.

Σε ότι αφορά τη ζήτηση παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητη αν και η ζήτηση δανείων από τις μεγάλες επιχειρήσεις αυξήθηκε ως ένα βαθμό λόγω των ευνοϊκών επιτοκίων στα δάνεια συγχρηματοδότησης με τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Recovery and Resilience Facility - RRF) της ΕΕ. Το επόμενο τρίμηνο, η συνολική ζήτηση δανείων αναμένεται να παραμείνει σχεδόν αμετάβλητη.

Στην έκδοση Greek Banking Overview της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών υπογραμμίζεται ότι περισσότερα από 90 δις ευρώ κατευθύνονται στην Ελλάδα από πρωτοβουλίες της Ε.Ε με αφετηρία το 2020 και μέχρι το 2027 δίνοντας ώθηση στο αναπτυξιακό αφήγημα της χώρας που καλείται να καλύψει τις τεράστιες απώλειες του ΑΕΠ κατά τη διάρκεια της δεκαετούς κρίσης χρέους και το επενδυτικό κενό των 100 δις ευρώ.

Ο ρόλος του RRF

Ειδικά σε ότι αφορά στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), αναμένεται να δώσει σημαντική αναπτυξιακή ώθηση καθώς η Ελλάδα είναι ο μεγαλύτερος δικαιούχος σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας (16,8% του ΑΕΠ του 2021).

Ο αντίκτυπος του ΤΑΑ στο ΑΕΠ μέχρι το 2026 εκτιμάται από το υπουργείο Οικονομικών στο 7,7% ενώ η πιο συντηρητική ΤτΕ τοποθετεί τον πήχη στο 6,9% αναλύοντας ότι  η επίδραση στο ΑΕΠ από επιχορηγήσεις και τα δάνεια θα είναι 4,3% και η επίδραση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που σχετίζονται με το RRF στο 2,6%. Η Ε.Ε υπολογίζει τον αντίκτυπο από 2,1% -3,3% (δάνεια και επιχορηγήσεις) χωρίς να μετράει ποσοστιαία την ουσιαστική επίδραση που έχουν οι διαθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Με τη  μόχλευση του ιδιωτικού τομέα (ίδια κεφάλαια και δάνεια) τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης αναμένεται να κινητοποιήσουν επενδύσεις άνω των 57 δις ευρώ.

Yπενθυμίζεται ότι από 30,5 δις ευρώ του RRF από τα οποία θα επωφεληθεί η Ελλάδα μέχρι το 2026 τα 17,8 δις ευρώ αφορούν επιχορηγήσεις και τα 12,7 δις ευρώ δάνεια. Το 37% θα κατευθυνθεί στην «πράσινη μετάβαση» και το 20% στον ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας και όλα τα κεφάλαια θα πρέπει να έχουν δεσμευτεί μέχρι το 2023.

Η ΕΕΤ σημειώνει ότι η στόχευση, η εκταμίευση υπό αυστηρούς όρους (ορόσημα και στόχοι) και το αυστηρό, άκαμπτο χρονοδιάγραμμα μπορεί να λειτουργήσουν «ως αυτοπειθαρχικός μηχανισμός».

Οι  επιχορηγήσεις που είχαν δεσμευτεί μέχρι τον Ιανουάριο, ανέρχονται σε  13,7 δισ. ευρώ και ως τον Μάρτιο το ελληνικό δημόσιο είχε εκταμιεύσει 3,4 δισ. ευρώ, με 208 έργα (στα 2,4 δισ. ευρώ) υπό προμήθεια και άλλα 38 έργα (στα €0,8 δισ.) στη διαδικασία οριστικοποίησης των συμφωνιών με τους επιλεγμένους αναδόχους.

Σε ότι αφορά τα δάνεια του RRF: 425 επενδυτικά σχέδια (15,7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 5,5 δισ. ευρώ από RRF και 3,8 δισ. ευρώ από τραπεζικά δάνεια) που υποβλήθηκαν από ιδιωτικές εταιρείες, με 178 από αυτά να έχουν ήδη συναφθεί (6,8 δισ. ευρώ, δάνεια RRF: 2,7 δισ. δισ., τραπεζικά δάνεια: 2,4 δισ. ευρώ) ως το τέλος Μαϊού.

Από τα 425 επενδυτικά σχέδια, τα 260 (ποσοστό 61%) έχουν κατατεθεί από πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ).