Η δημιουργία ενός φορέα, στον οποίο τα ευάλωτα νοικοκυριά θα μπορούν να μεταβιβάσουν την πρώτη τους κατοικία όταν έχουν κόκκινα δάνεια στις τράπεζες ή τα funds προκειμένου να αποφύγουν την έξωση, προβλέπεται στον πτωχευτικό νόμο που ψηφίστηκε από το 2020. Η μεταβίβαση της πρώτης κατοικίας στον φορέα εξασφαλίζει ότι θα συνεχίσουν να διαμένουν στο σπίτι που ήταν η πρώτη τους κατοικία, την κυριότητα της οποίας, όμως, θα πρέπει πρώτα να έχουν μεταβιβάσει στον φορέα. Για να εξασφαλίσουν ότι θα μπορούν να διαμένουν στο ίδιο ακίνητο θα πρέπει να πληρώνουν στον φορέα ενοίκιο, μέρος του οποίου θα επιδοτείται από το κράτος. Τα νοικοκυριά αυτά θα έχουν το δικαίωμα να επαναγοράσουν το ακίνητο έπειτα από συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (μέχρι σήμερα το διάστημα ήταν τα 12 χρόνια) και εφόσον στο μεσοδιάστημα είναι συνεπή στην καταβολή του ενοικίου που θα πρέπει να πληρώνουν στον φορέα. Η αγορά του ακινήτου από τον φορέα θα γίνεται βάσει της εμπορικής του αξίας, ενώ το ενοίκιο που θα πρέπει να πληρώνει ο ευάλωτος δανειολήπτης θα προκύπτει επίσης βάσει της εμπορικής αξίας του ακινήτου, διαιρεμένης για 12 χρόνια και με επιβάρυνση το μέσο επιτόκιο ενός στεγαστικού δανείου. Στα πλεονεκτήματα της λύσης είναι ότι ο οφειλέτης θα δικαιούται να λάβει επιδότηση από το Δημόσιο προκειμένου να καλύψει ένα μέρος της δόσης του ενοικίου που θα πρέπει να πληρώνει στον φορέα. Το ύψος του επιδόματος θα ξεκινάει από 70 ευρώ και μπορεί να φτάσει κατ’ ανώτατο έως 210 ευρώ, ανάλογα με τον αριθμό των προστατευόμενων μελών του κάθε νοικοκυριού.

Μέχρι σήμερα το ενδιαφέρον για την ανάδειξη του ιδιώτη επενδυτή που θα διαχειριστεί τα σπίτια των ευάλωτων νοικοκυριών ήταν περιορισμένο, καθώς η πλειονότητα των funds που είχαν συμμετάσχει στην πρώτη διαγωνιστική διαδικασία έκρινε τους όρους λειτουργίας του φορέα ασύμφορους. Σοβαρές επιφυλάξεις είχαν διατυπωθεί και ως προς τη σκοπιμότητα δημιουργίας του, καθώς εκτός από το περιορισμένο επενδυτικό ενδιαφέρον, χαμηλό μέχρι σήμερα είναι και το ενδιαφέρον των οφειλετών να παραδώσουν την κυριότητα της πρώτης τους κατοικίας στον φορέα προκειμένου να αποφύγουν την έξωση για οφειλές από δάνεια. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι σήμερα μόλις 150 αιτήσεις έχουν υποβληθεί από ευάλωτους δανειολήπτες για να ενταχθούν στο πρόγραμμα, αλλά σύμφωνα με εκτιμήσεις ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί, καθώς στενεύει ο κλοιός για τη διαχείριση των κόκκινων δανείων από τα funds που έχουν αναλάβει το ιδιωτικό χρέος.

Με στόχο να προσελκύσει το ενδιαφέρον των επενδυτών και να προχωρήσει η διαγωνιστική διαδικασία, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας εισήγαγε πρόσφατα νομοθετικές τροποποιήσεις που βελτιώνουν το πλαίσιο λειτουργίας του φορέα, ενώ ορισμένες από τις τροποποιήσεις αφορούν και τους ίδιους τους ευάλωτους δανειολήπτες. Οι τροποποιήσεις που θεσμοθετήθηκαν προβλέπουν τα εξής:

1. Ορίζεται ότι ο φορέας θα αποκτά τα ακίνητα με έκπτωση 30% επί της εμπορικής αξίας του ακινήτου ή της τιμής πρώτης προσφοράς, όταν το ακίνητο βγαίνει σε πλειστηριασμό. Από την έκπτωση αυτή θα μπορεί να επωφεληθεί στο μέλλον και ο οφειλέτης κατά την άσκηση του δικαιώματος επαναγοράς του ακινήτου.

2. Αίρεται η υποχρέωση του οφειλέτη να πληρώσει τα μισθώματα των 12 ετών σε περίπτωση που ασκήσει νωρίτερα από τα 12 έτη το δικαίωμα επαναγοράς.

3. Εξομοιώνεται η φορολόγηση του φορέα με το φορολογικό καθεστώς των εταιρειών που επενδύουν και διαχειρίζονται ακίνητα που παράγουν εισόδημα (REICS),

4. Θεσπίζεται η υποχρέωση εκ μέρους του οφειλέτη της πρόσβασης του εμπειρογνώμονα στην κατοικία προκειμένου να καταγράψει την πραγματική κατάσταση και αξία του ακινήτου, ενώ εάν διαπιστωθούν παραβάσεις που οδηγούν σε πλήρη αδυναμία νομιμοποίησης λόγω του θεσμικού πλαισίου, θα απαλλάσσεται ο φορέας από την υποχρέωση αγοράς.

Η ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας θεωρεί ότι οι τροποποιήσεις αυτές θα κινητοποιήσουν το επενδυτικό ενδιαφέρον, κάτι που θα αποτυπωθεί με την υποβολή των δεσμευτικών προσφορών που αναμένονται στα τέλη Φεβρουαρίου. Στόχος, ο φορέας να είναι σε θέση να λειτουργήσει στις αρχές του γ΄ τριμήνου και να αποτελέσει ένα μόνιμο εργαλείο για την ανακούφιση των ευάλωτων νοικοκυριών που βρίσκονται ένα βήμα πριν από τον πλειστηριασμό του ακινήτου τους.

Πηγή: Money Review