Από την Πέμπτη 15 Δεκεμβρίου, μέχρι και την Παρασκευή 23 Δεκεμβρίου, η τιμή του δείκτη αναφοράς στην Ευρώπη, για παραδόσεις τον Ιανουάριο στην αγορά του Άμστερνταμ (TTF), βούτηξε από τα 134 ευρώ 82 ευρώ. Το αξιοσημείωτο είναι ότι στα τρέχοντα επίπεδα η τιμή του TTF είναι κατά περίπου 100 ευρώ χαμηλότερη από το πλαφόν των 180 ευρώ που συμφωνήθηκε στις Βρυξέλλες.

Πού οφείλεται η πτώση στις τιμές

Μέγα ζητούμενο πλέον είναι πώς θα κινηθούν οι τιμές τις επόμενες ημέρες και ποια θα είναι τελικά η αντίδραση της Μόσχας, η οποία σύμφωνα με τα όσα έχει προαναγγείλει το Κρεμλίνο αναμένεται να ανακοινωθεί «τις επόμενες ημέρες».

Παράγοντες της αγοράς αναφέρουν ότι ένας από τους βασικούς λόγους για την πτωτική πορεία των τιμών τις προηγούμενες ημέρες είναι η μειωμένη ζήτηση εξαιτίας των υψηλών για την εποχή θερμοκρασιών στη Βόρεια Ευρώπη, οι οποίες -σύμφωνα με τους μετεωρολόγους- θα συνεχιστούν.

Θετικά επιδρά επίσης η υψηλή πληρότητα που παρατηρείται στις δεξαμενές αποθήκευσης φυσικού αέριου.

Σύμφωνα με το Aggregated Gas Storage Inventory (AGSI+) το ποσοστό πληρότητας στις εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου ξεπερνά το 80% από 28% που ήταν στο τέλος του χειμώνα. Τα αποθέματα φυσικού αερίου στις ευρωπαϊκές εγκαταστάσεις UGS ανέρχονται σε 83,1%, ποσοστό αρκετά υψηλότερο από το 57% που ήταν πέρυσι αλλά και από τον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας.

Στους παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές περιλαμβάνεται επίσης η αυξημένη προσφορά λόγω εισαγωγών – ρεκόρ υγροποιημένου αερίου (LNG) και μεγάλης παραγωγής αιολικής ενέργειας στη Γερμανία.

Αυτό αποτελεί μια τεράστια ανακούφιση για τις κυβερνήσεις ενόψει και της νέας χρονιάς, εφόσον δεν υπάρξουν νέα απρόοπτα στη διεθνή σκηνή.

Σύμφωνα με το Bloomberg, το 2022 ήταν μια δύσκολη χρονιά με τις τιμές της ενέργειας να εκτινάσσονται σε πρωτοφανή επίπεδα το καλοκαίρι καθώς η Ρωσία έκλεισε τις στρόφιγγες. Παράλληλα, ο πληθωρισμός σκαρφάλωσε στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δεκαετιών, οι λογαριασμοί των νοικοκυριών πολλαπλασιάστηκαν και οι οικονομίες πολλών κρατών βρίσκονται στο χείλος της ύφεσης.

Οι καραβιές με LNG έδωσαν «ανάσα»

Ωστόσο, οι υψηλές τιμές οδήγησαν σε αύξηση των φορτίων υγροποιημένου φυσικού αερίου το φθινόπωρο, τα οποία συνεχίζουν να πλέουν προς την Ευρώπη. Το LNG βοήθησε επίσης να γεμίσουν οι δεξαμενές, ιδιαίτερα σε χώρες της βόρειας Ευρώπης που ήρθαν αντιμέτωπες με μια ψυχρή εισβολή τον Δεκέμβριο, ενώ η αιολική ενέργεια αυξήθηκε τις τελευταίες ημέρες, συμβάλλοντας στη μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου.

Οι τιμές συνήθως πέφτουν στο τέλος κάθε έτους καθώς ορισμένες επιχειρήσεις κλείνουν κατά την περίοδο των εορτών και η βιομηχανική παραγωγή μειώνεται. Ωστόσο, φέτος, η ζήτηση για φυσικό αέριο στη βιομηχανία έχει ήδη περιοριστεί λόγω της ακρίβειας. Σύμφωνα με το Bloomberg Intelligence, η κατανάλωση φυσικού αερίου στην Ευρώπη κατέγραψε τη μεγαλύτερη πτώση στην ιστορία το 2022 και τα περιθώρια για ανάκαμψη το επόμενο έτος είναι περιορισμένα.

Παράλληλα, οι εισαγωγές LNG σημείωσαν νέο εβδομαδιαίο ρεκόρ και διαμορφώθηκαν υψηλότερα από τα 4,4 δισ. κυβικά μέτρα της περασμένης εβδομάδας, ενώ τον Δεκέμβριο αναμένεται να καταγραφεί μηνιαίο ρεκόρ, με τις εισαγωγές να υπερβαίνουν τα 18 δισ. κυβ. μέτρα.

Το κλίμα ασφαλείας και το «καπέλο» του 90%

Η επιβολή του πλαφόν έχει δημιουργήσει μια αίσθηση ασφαλείας στις αγορές, ότι θα αποφευχθούν οι ακραία υψηλές τιμές του Αυγούστου και Σεπτεμβρίου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τη χρονιά που φεύγει οι Ευρωπαίοι πολίτες πλήρωσαν το φυσικό αέριομε καπέλο ακόμα και 90% , καθώς τα 27 κράτη – μέλη επί εννέα μήνες δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν στην εφαρμογή του μηχανισμού διόρθωσης τιμών.

Για 30 ημέρες μέσα στο 2022 η τιμή του φυσικού αερίου στην ολλανδική πλατφόρμα των συναλλαγών προθεσμιακών συμβολαίων ξέφυγε πάνω από τα 180 ευρώ ανά Μεγαβατώρα φτάνοντας μάλιστα στις 26 Αυγούστου πάνω και από τα 345 ευρώ ανά Μεγαβατώρα.

Αν υπήρχε το πλαφόν που συμφώνησαν οι 27 υπουργοί Ενέργειας της Ε.Ε., τα 180 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις της Ευρώπης θα είχαν γλυτώσει ένα «καπέλο» στις τιμές που φτάνει ακόμη και το 90%. Η διαφορά προκύπτει συγκρίνοντας τη διαστημική… τιμή των 345 ευρώ ανά Μεγαβατώρα του Αυγούστου με το πλαφόν που συμφώνησαν οι 27 και ήταν στα 180 ευρώ ανά Μεγαβατώρα.

Το γράφημα που κοινοποίησε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας μετά τη λήξη του συμβουλίου των υπουργών Ενέργειας είναι αποκαλυπτικό:

Πλαφόν και στη ζήτηση

Υπάρχουν ωστόσο, και αναλυτές που διαφωνούν με το πλαφόν: Η απόφαση της Ευρώπης να επιβάλλει πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου απειλεί να περιορίσει την προσφορά στην περιοχή και να εντείνει την ενεργειακή κρίση, που ήδη πλήττει ολόκληρη την ήπειρο, αναφέρει το πρακτορείο Bloomberg σε δημοσίευμά του επικαλούμενο μεταξύ άλλων έκθεση της Goldman Sachs.

Ειδικότερα, οι αναλυτές της Goldman Sachs Group Inc.  σε έκθεσή τους αναφέρουν ότι ένα ανώτατο όριο τιμών χωρίς σχετικό ανώτατο όριο στη ζήτηση κινδυνεύει να επιδεινώσει το έλλειμμα εφοδιασμού σε φυσικό αέριο της Ευρώπης ενθαρρύνοντας την κατανάλωση.

Αυτό θα μπορούσε να περιορίσει την παγκόσμια προσφορά το επόμενο έτος. Επιπλέον, το ανώτατο όριο θα καταστήσει πιο δύσκολο για τους εισαγωγείς της περιοχής να αυξήσουν σημαντικά τις προσφορές για να εξασφαλίσουν τον εφοδιασμό με υγροποιημένο φυσικό αέριο. Ο κλάδος έχει προειδοποιήσει ότι τα φορτία LNG θα ευνοήσουν την Ασία εάν οι τιμές εκεί είναι υψηλότερες από τα ανώτατα όρια στην Ευρώπη, καθώς η ζήτηση της Κίνας ενισχύεται με τη χαλάρωση των περιορισμών μετά την πολιτική μηδενικής Covid.

Το πλαφόν

Μετά από πολύωρες διαβουλεύσεις, το συμβούλιο κατέληξε σε συμφωνία, με την ψήφιση Μηχανισμού διόρθωσης τιμών στις αγορές φυσικού αερίου.

Το ανώτατο όριο τιμής ορίστηκε στα 180 ευρώ/MWh και θα ισχύει από 15 Φεβρουαρίου για τον δείκτη τιμών TTF και από 31 Μαρτίου 2023 για όλους τους υπόλοιπους δείκτες, μετά από αξιολόγηση του ESMA και του ACER.

Πότε θα επιβάλλεται

Ο μηχανισμός θα ενεργοποιείται όταν η τιμή του φυσικού αερίου θα υπερβαίνει τα 180 ευρώ για τρείς συνεχόμενες μέρες. Η διάρκεια ισχύος του Μηχανισμού καθορίζεται στον ένα χρόνο.

Σχετικά με την αναστολή του Μηχανισμού διόρθωσης της αγοράς αποφασίστηκε πως, σε περιπτώσεις που η εφαρμογή του σε κάποιο hub οδηγεί σε αρνητικές επιπτώσεις τις χρηματοπιστωτικές αγορές ή τις αγορές φυσικού αερίου, η Επιτροπή μπορεί να εξαιρεί ορισμένα παράγωγα από την εφαρμογή του Μηχανισμού.

Ποιοι διαφώνησαν

Στη διάρκεια του συμβουλίου, όπως αναφέρουν πληροφορίες, οι συγκρούσεις μεταξύ των χωρών που υποστηρίζουν την επιβολή πλαφόν κι εκείνων που διαφωνούσαν ήταν έντονες.

Πηγές αναφέρουν ότι η Γερμανία στη διάρκεια της συνεδρίασης αναζητούσε διαρκώς προσκόμματα για να μπλοκάρει την απόφαση.

Ωστόσο, τελικά η Γερμανία υπερψήφισε την πρόταση.

Πηγή: Οικονομικός Ταχυδρόμος