|
---------------------
Για τους Ουκρανούς, το
2022 ήταν ταυτόχρονα ένα
έτος τραγωδίας και
ιστορικών επιτευγμάτων.
Η Ρωσία εισέβαλε στην
Ουκρανία τον Φεβρουάριο
με σχεδόν 190.000
στρατιώτες, προκαλώντας
ανείπωτες καταστροφές
και σκοτώνοντας δεκάδες
χιλιάδες ανθρώπους. Αλλά
μέσα σε λίγες εβδομάδες,
ο ουκρανικός στρατός
κατάφερε να ανακόψει την
επίθεση. Στην συνέχεια,
άρχισε να αναγκάζει τους
Ρώσους να υποχωρήσουν.
Από τον Αύγουστο, τα
ουκρανικά στρατεύματα
έχουν ανακαταλάβει
περισσότερα από τα μισά
εδάφη που είχε καταλάβει
η Ρωσία, ανατρέποντας
τις ελπίδες της Μόσχας
για επιτυχία. Για να
προσπαθήσει να επιδείξει
κάποια κέρδη, ο Ρώσος
πρόεδρος, Βλαντίμιρ
Πούτιν, δήλωσε ότι είχε
προσαρτήσει τέσσερις
ουκρανικές επαρχίες -τη
Ντονέτσκ, την Χερσώνα,
την Λουχάνσκ, και την
Ζαπορίζια- στα τέλη
Σεπτεμβρίου. Αλλά ήταν
μάταιο. Η Ρωσία δεν είχε
πλήρη έλεγχο σε καμία
από τις επαρχίες όταν ο
Πούτιν έκανε την
ανακοίνωσή του, και οι
δυνάμεις του έχουν χάσει
ακόμη περισσότερο έδαφος
από τότε.
Ουκρανοί στρατιώτες στη
Μπαχμούτ, στην Ουκρανία,
τον Δεκέμβριο του 2022.
Clodagh Kilcoyne /
Reuters
-------------------------------------------
Ωστόσο, η Ρωσία
εξακολουθεί να ελέγχει
μια ουκρανική επαρχία:
την Κριμαία. Το 2014, η
Ρωσία κατέλαβε την
χερσόνησο σε μια
αξιοσημείωτη παραβίαση
του διεθνούς δικαίου. Ο
Πούτιν εκμεταλλεύεται
ενεργά ένα αφήγημα που
υποστηρίζει ότι η
μεταφορά της Κριμαίας
στην Ουκρανία, που
πραγματοποιήθηκε από την
Σοβιετική Ένωση το 1954,
ήταν «λανθασμένη». Με
την κατάληψη της
χερσονήσου, ο Πούτιν
πιστεύει ότι αφενός
διόρθωσε αυτό που
αποκάλεσε «λάθος» και
αφετέρου βελτίωσε την
διεθνή θέση της Ρωσίας,
επαναφέροντας την χώρα
του σε καθεστώς μεγάλης
δύναμης.
Αλλά αυτές οι
προϋποθέσεις είναι
ψευδείς. Η Κριμαία έχει
μια πλούσια και μοναδική
ιστορία -δεν αποτελεί
μέρος της Ρωσίας από
αμνημονεύτων χρόνων.
Έγινε νόμιμο τμήμα της
ανεξάρτητης Ουκρανίας
μετά το εθνικό
δημοψήφισμα του 1991,
στο οποίο οι Ουκρανοί
-συμπεριλαμβανομένης της
πλειοψηφίας των κατοίκων
της Κριμαίας- ψήφισαν
υπέρ της ανεξαρτησίας
από την Σοβιετική Ένωση.
Είναι εύκολο να
καταλάβει κανείς γιατί
οι κάτοικοι της Κριμαίας
ήθελαν να φύγουν. Η
Σοβιετική Ένωση ήταν ένα
ολοκληρωτικό κράτος, ενώ
η Ουκρανία βρισκόταν
καθ' οδόν για να γίνει
μια πλουραλιστική
δημοκρατία. Η σημερινή
κυριαρχία της Μόσχας
έχει αναβιώσει πολλές
από τις δικτατορικές
πρακτικές της Σοβιετικής
Ένωσης στην Κριμαία,
συμπεριλαμβανομένης της
καταπίεσης των
μειονοτήτων και της
υποβολής των πολιτών σε
κρατικά μέσα ενημέρωσης
που διακινούν
προπαγάνδα. Η Μόσχα
μετέτρεψε την περιοχή σε
μια γιγαντιαία,
απειλητική φρουρά, την
οποία στην συνέχεια
χρησιμοποίησε για να
εισβάλει στην Ουκρανία.
Όσο η χερσόνησος
παραμένει στα χέρια του
Κρεμλίνου, η Ουκρανία
-και οι Ουκρανοί- δεν
μπορούν να απαλλαγούν
από την ρωσική
επιθετικότητα.
Τα Δυτικά κράτη είναι
ενωμένα στην πεποίθησή
τους ότι η προσάρτηση
της Κριμαίας το 2014
ήταν και είναι
απαράδεκτη. Αλλά οι
Ηνωμένες Πολιτείες και
οι εταίροι τους ήταν
επιφυλακτικοί στο να
υποστηρίξουν οποιαδήποτε
σχέδια που θα επέστρεφαν
την Κριμαία στην
Ουκρανία. Πολλοί Δυτικοί
υπεύθυνοι χάραξης
πολιτικής έχουν
προτείνει ότι το Κίεβο
δεν θα μπορούσε να
επιτύχει σε μια
στρατιωτική εκστρατεία
για την επαρχία. Τον
Νοέμβριο, για
παράδειγμα, ο Mark
Milley, πρόεδρος του
αμερικανικού Γενικού
Επιτελείου Στρατού,
δήλωσε ότι οι
πιθανότητες της
Ουκρανίας να διώξει τους
Ρώσους από την Κριμαία
δεν ήταν «υψηλές». Άλλοι
αναλυτές πιστεύουν ότι η
επανένταξη των κατοίκων
της Κριμαίας στην
Ουκρανία μπορεί να
αποδειχθεί πολύ δύσκολη
ή ότι μια επίθεση στην
Κριμαία θα προκαλούσε
πυρηνικά αντίποινα.
Καλύτερα, προτείνουν, η
Ουκρανία να μην
πολεμήσει για την
χερσόνησο. Ορισμένοι
λένε ακόμη ότι το Κίεβο
θα πρέπει να την
προσφέρει σε αντάλλαγμα
για την ειρήνη.
Οι φόβοι της Δύσης δεν
είναι εντελώς αβάσιμοι.
Η Ρωσία είχε οκτώ χρόνια
για να απορροφήσει την
Κριμαία και έχει
δημιουργήσει μια
σημαντική στρατιωτική
παρουσία στην χερσόνησο.
Η Κριμαία έχει επίσης
τουλάχιστον 700.000
Ρώσους κατοίκους που
μετακόμισαν εκεί μετά το
2014 (σε έναν πληθυσμό
2,4 εκατομμυρίων): ένα
γεγονός που θα
περιπλέξει οποιαδήποτε
προσπάθεια επανένταξης.
Ο κόσμος δεν μπορεί ποτέ
να αποκλείσει την
πιθανότητα η Ρωσία να
χρησιμοποιήσει πυρηνικά
όπλα, ειδικά όταν
κυβερνάται από τον
Πούτιν. Όλοι αυτοί είναι
καλοί λόγοι για τους
οποίους η Ουκρανία θα
πρέπει να είναι
προσεκτική στο πώς θα
προχωρήσει στην
απελευθέρωση της
Κριμαίας.
Αλλά δεν είναι λόγοι η
Ουκρανία να εγκαταλείψει
την χερσόνησο εντελώς.
Και υπάρχουν πολλοί
λόγοι για τους οποίους η
Κριμαία πρέπει να
επιστραφεί. Το
στρατιωτικό αποτύπωμα
της Ρωσίας, για
παράδειγμα, είναι στην
πραγματικότητα ένας
λόγος για να πολεμήσουμε
για την Κριμαία, καθώς
μια μάχη για το έδαφος
θα υποβαθμίσει σοβαρά
την ικανότητα της Ρωσίας
να διεξάγει πόλεμο και
να τρομοκρατεί την
Ουκρανία και άλλα κράτη.
Οι άλλες ανησυχίες
σχετικά με την ικανότητα
της Ουκρανίας να
ανακαταλάβει την
χερσόνησο και τις
πυρηνικές επιθέσεις
είναι όλες τουλάχιστον
κάπως υπερβολικές. Μετά
από διαδοχικούς μήνες
επιτυχίας στο πεδίο της
μάχης, είναι σαφές ότι η
Ουκρανία έχει την
ικανότητα να
απελευθερώσει την
Κριμαία. Αν και
ορισμένοι κάτοικοι της
Κριμαίας μπορεί να
θέλουν να παραμείνουν
μέρος της Ρωσίας, πολλοί
περισσότεροι από αυτούς
θα ήταν ευτυχείς να
ξεφύγουν από την
κυριαρχία του Κρεμλίνου.
Και οι πυρηνικές απειλές
του Πούτιν είναι
πιθανότατα απλώς
κομπασμοί. Άλλωστε, είχε
υποσχεθεί να
χρησιμοποιήσει πυρηνικά
όπλα νωρίτερα στην
σύγκρουση, μόνο για να
υποχωρήσει [αργότερα].
Επομένως, η Ουκρανία θα
πρέπει να σχεδιάσει να
απελευθερώσει την
Κριμαία -και η Δύση θα
πρέπει να σχεδιάσει να
βοηθήσει.
Η ΚΡΙΜΑΙΑ ΕΙΝΑΙ ΟΥΚΡΑΝΙΑ
Ένα από τα βασικά
αφηγήματα της Ρωσίας,
που προωθείται από τη
Μόσχα εδώ και δεκαετίες
και επαναλαμβάνεται από
πολλούς διεθνείς
παρατηρητές, είναι ότι η
Κριμαία έχει μια
ιδιαίτερη ιστορική σχέση
με την Ρωσία. Είναι
αλήθεια ότι η
Σεβαστούπολη υπήρξε επί
μακρόν ρωσική ναυτική
βάση και ότι η νότια
ακτή της φιλοξενεί πολλά
ρωσικά αριστοκρατικά
παλάτια του 19ου αιώνα.
Οι περισσότεροι κάτοικοι
της χερσονήσου μιλούν
ρωσικά. Ως αποτέλεσμα, ο
Πούτιν έχει αιτιολογήσει
ότι, παίρνοντας πίσω την
Κριμαία, διόρθωσε ένα
ιστορικό λάθος.
Όμως η ιστορία της
Κριμαίας είναι πολύ πιο
πλούσια και πιο
ποικιλόμορφη από όσο
δείχνει αυτό το αφήγημα.
Η χερσόνησος έγινε τμήμα
της Ρωσίας μόνο μετά την
εισβολή της χώρας σε
αυτήν, το 1783˙ έχει
κυβερνηθεί από πολλές
αυτοκρατορίες κατά την
διάρκεια της τελευταίας
χιλιετίας. Η Κριμαία
διαθέτει χιλιάδες
μοναδικά αξιοθέατα που
δεν έχουν καμία σχέση με
την Ρωσία, και φιλοξενεί
πολλές εθνοτικές ομάδες.
Η εκδοχή της Ρωσίας για
το παρελθόν της Κριμαίας
είναι προσεκτικά
επιλεγμένη, και η
αιτιολόγηση της κατοχής
στηρίζεται στην γελοία
υπόθεση ότι η κατοχή στο
παρελθόν και η
γλωσσολογία δίνουν σε
ένα κράτος το δικαίωμα
στο έδαφος ενός γείτονα.
Το Ηνωμένο Βασίλειο
κυβέρνησε την Ιρλανδία
για αιώνες, και υπό την
διακυβέρνηση του
Λονδίνου, τα αγγλικά
έγιναν η πιο διαδεδομένη
γλώσσα του νησιού. Αλλά
αυτό δεν σημαίνει ότι το
Ηνωμένο Βασίλειο θα ήταν
δικαιολογημένο να το
καταλάβει.
Μια ειλικρινής
αξιολόγηση της ιστορίας
καθιστά σαφές ότι η
Κριμαία θα έπρεπε να
είναι μέρος της
Ουκρανίας και όχι της
Ρωσίας. Είναι νομικά
αναγνωρισμένη και
αποδεκτή ως ουκρανικό
έδαφος από ολόκληρο τον
κόσμο
-συμπεριλαμβανομένης,
μέχρι το 2014, της
Ρωσίας. Η Κριμαία
κυβερνάται από το Κίεβο
τα 60 από τα τελευταία
70 χρόνια, και έτσι οι
περισσότεροι κάτοικοί
της την γνωρίζουν πρώτα
και κύρια ως ουκρανική
χερσόνησο. Κατά την
διάρκεια αυτού του
διαστήματος, η περιοχή
μετατράπηκε από
οικονομικά υποβαθμισμένη
σε σταθερά μεσαία τάξη,
χάρη στην ουκρανική
παροχή νερού και
ενέργειας και -μετά την
ανεξαρτησία της
Ουκρανίας- σε μια έκρηξη
της τουριστικής
δραστηριότητας. Ο Πούτιν
μπορεί να έχει δίκιο ότι
εκατομμύρια Ρώσοι έχουν
μια συγγένεια με την
περιοχή, αλλά το ίδιο
ισχύει και για
εκατομμύρια Ουκρανούς
-επειδή είτε την έχουν
επισκεφθεί είτε έχουν
ζήσει εκεί. Υπάρχει
λόγος που η συντριπτική
πλειοψηφία των μελών της
Γενικής Συνέλευσης των
Ηνωμένων Εθνών
καταδίκασε έντονα την
προσάρτηση της Κριμαίας
και την έκρινε άκυρη.
Η Ρωσία δεν θα επιτρέψει
ποτέ ένα πραγματικό
δημοψήφισμα για το
μέλλον της χερσονήσου
και έτσι είναι αδύνατο
να γνωρίζουμε ακριβώς
πώς αισθάνονται σήμερα
οι ίδιοι οι κάτοικοι της
Κριμαίας. Μια
δημοσκόπηση, που
διεξήχθη το 2019 από το
Κέντρο Levada, έδειξε
ότι η πλειοψηφία των
κατοίκων της χερσονήσου
επιθυμεί η Κριμαία να
παραμείνει μέρος της
Ρωσίας. Αλλά είναι
δύσκολο να εμπιστευτεί
κανείς οποιεσδήποτε
δημοσκοπήσεις που
γίνονται σε ένα
ολοκληρωτικό κράτος και
η Ρωσία έχει
ποινικοποιήσει την
αντίθεση στην προσάρτηση
της Κριμαίας. Οι
ερωτηθέντες κάτοικοι της
Κριμαίας μπορεί να
φοβήθηκαν να παραδεχτούν
ότι θα προτιμούσαν να
είναι μέρος της
Ουκρανίας. Και υπάρχουν
πολλοί λόγοι να
πιστεύουμε ότι μια
ελεύθερη και δίκαιη
ψηφοφορία για το
καθεστώς της Κριμαίας
σήμερα θα έδινε τα ίδια
αποτελέσματα με εκείνη
που διεξήχθη το 1991.
Ένα τέτοιο δημοψήφισμα
θα έπρεπε, για αρχή, να
συμπεριλάβει τους πάνω
από 100.000 κατοίκους
της Κριμαίας, τους
οποίους η Ρωσία
εκφόβισε, παρενόχλησε,
και επιτέθηκε ακόμη και
σωματικά μέχρι να
εγκαταλείψουν την
χερσόνησο. Πολλοί από
αυτούς τους ανθρώπους
αναγκάστηκαν να
πουλήσουν την περιουσία
τους με ζημία και να
εγκαταλείψουν τις
επιχειρήσεις τους. (Οι
περισσότερες από τις
μεγάλες ουκρανικές
εταιρείες και
επιχειρήσεις κοινής
ωφέλειας της επικράτειας
έχασαν επίσης τα
περιουσιακά τους
στοιχεία). Αυτοί οι
μετανάστες από την
Κριμαία θα επέλεγαν
σχεδόν σίγουρα την
ουκρανική διακυβέρνηση,
δίνοντας στην παράταξη
υπέρ του Κιέβου μια
σταθερή βάση εκκίνησης.
Πολλοί από τους
εναπομείναντες κατοίκους
της χερσονήσου θα
ψήφιζαν επίσης υπέρ της
Ουκρανίας, όπως ίσως και
κάποιοι νεοαφιχθέντες
που θα προτιμούσαν να
ζήσουν σε ένα
φιλελεύθερο κράτος. Οι
κάτοικοι της Κριμαίας
έχουν σίγουρα
παραπονεθεί για τον
τρόπο με τον οποίο η
Ρωσία αντιμετωπίζει το
περιβάλλον της
χερσονήσου, καθώς και
για τις οικονομικές
διαταραχές που
δημιουργούνται από τις
κυρώσεις.
Η απελευθέρωση της
Ουκρανίας θα
αποδεικνυόταν ιδιαίτερα
δημοφιλής σε -και θα
είχε νόημα για-
εκατοντάδες χιλιάδες
Τατάρους της Κριμαίας:
μιας ομάδας που διώκεται
ιδιαίτερα από τη Μόσχα.
Σε αντίθεση με τους
Ρώσους, κατοικούν στην
χερσόνησο από την πρώιμη
μεσαιωνική εποχή. Για
αιώνες, οι Τάταροι της
Κριμαίας είχαν ακόμη και
το δικό τους κράτος στην
χερσόνησο. Η Κριμαία
είναι η μοναδική τους
πατρίδα. Αλλά υπό την
σοβιετική και ρωσική
κυριαρχία, έχουν υποστεί
βίαιες διώξεις. Το 1944,
για παράδειγμα,
απελάθηκαν βίαια και
τους επετράπη να
επιστρέψουν μόνο στα
τέλη της δεκαετίας του
1980, καθώς η Σοβιετική
Ένωση ήταν έτοιμη να
καταρρεύσει. Υπό την
εξουσία του Πούτιν,
πιέστηκαν να φύγουν και
πάλι. Όσοι έχουν μείνει,
συχνά τους απαγορεύεται
να εργάζονται,
συλλαμβάνονται χωρίς
αιτία, και κρατούνται
χωρίς να κατηγορούνται
για αδικήματα. Ορισμένοι
έχουν πέσει θύματα
απαγωγής. Κάποια από τα
πολιτιστικά τους μνημεία
έχουν κατεδαφιστεί.
Αξίζουν ένα τέλος στην
ολοκληρωτική
διακυβέρνηση της Ρωσίας.
ΑΦΑΛΕΙΑ, ΟΧΙ ΜΕΤΑΜΕΛΕΙΑ
Η Ουκρανία πρέπει να
ανακτήσει την Κριμαία
για λόγους που
υπερβαίνουν την
δικαιοσύνη. Η Ρωσία έχει
μετατρέψει την Κριμαία
σε μια μεγάλη
στρατιωτική βάση, την
οποία χρησιμοποίησε για
να ξεκινήσει την
σαρωτική εισβολή της.
Αυτή η χρήση της
χερσονήσου είναι ο λόγος
για τον οποίο η Ρωσία
είχε πολύ μεγαλύτερη
επιτυχία πολεμώντας στο
νότιο τμήμα της
Ουκρανίας παρά στο
βόρειο τμήμα της. Η
Ρωσία συνεχίζει να
χρησιμοποιεί τον στόλο
της Μαύρης Θάλασσας που
σταθμεύει στην Κριμαία
και τις αεροπορικές
βάσεις της χερσονήσου
για να εξαπολύει
επιθέσεις με μη
επανδρωμένα αεροσκάφη
και πυραύλους. Αυτή η
πολεμική συμπεριφορά
καθιστά σαφές ότι η
Ουκρανία δεν μπορεί να
είναι ασφαλής ή να
ανοικοδομήσει την
οικονομία της μέχρι η
Κριμαία να φύγει από τα
ρωσικά χέρια, και έτσι
το Κίεβο δεν θα
σταματήσει να πολεμά
μέχρι να ανακτήσει την
επαρχία.
Ο ρωσικός έλεγχος της
Κριμαίας δεν αποτελεί
μόνο κίνδυνο για την
ασφάλεια της Ουκρανίας.
Η κατοχή της χερσονήσου
από τη Μόσχα θέτει σε
κίνδυνο ολόκληρο τον
κόσμο. Από την Κριμαία,
η Ρωσία προβάλλει δύναμη
τόσο στην Ευρώπη όσο και
στη Μέση Ανατολή,
απειλώντας την ασφάλεια
πολλών άλλων κρατών. Με
την κατοχή της
χερσονήσου, η Ρωσία
απέκτησε εξουσία τόσο
στη Μαύρη Θάλασσα όσο
και στην Αζοφική
Θάλασσα, την τελευταία
από τις οποίες τα ρωσικά
στρατεύματα
περικυκλώνουν πλέον
πλήρως. Ο έλεγχος και
των δύο υδάτινων σωμάτων
αποτελούσε στόχο του
Πούτιν εδώ και χρόνια:
οι δύο θάλασσες
αποτελούν μια τεράστια
ναυτιλιακή οδό για κάθε
είδους προϊόντα στην
ευρασιατική ήπειρο.
Καταλαμβάνοντας την
Κριμαία, η Ρωσία μπορεί
να ελέγξει την πρόσβαση
σε πολλά από τα λιμάνια
και τα περάσματα των
θαλασσών, δίνοντάς της
εξουσία πάνω σε
τεράστιες προμήθειες
πολλών εμπορευμάτων,
όπως άνθρακα,
σιδηρομεταλλεύματος,
διαφόρων βιομηχανικών
προϊόντων, και σιτηρών
από την Ουκρανία. (Τα
ουκρανικά λιμάνια του
Μπερντιάνσκ και της
Μαριούπολης έχασαν το
μεγαλύτερο μέρος της
κίνησής τους αφότου η
Ρωσία άρχισε να
περιορίζει την πρόσβαση
στην Αζοφική Θάλασσα το
2018).
Για να δείτε γιατί η
εξουσία της Ρωσίας στην
χερσόνησο είναι τόσο
επικίνδυνη για τον
υπόλοιπο κόσμο,
αναλογιστείτε την
συνεχιζόμενη κρίση
επισιτιστικής ασφάλειας
-η οποία προκλήθηκε από
την ρωσική εισβολή.
Χωρίς την Κριμαία, η
Ρωσία δεν θα ήταν σε
θέση να απειλήσει τη
ναυσιπλοΐα στη Μαύρη
Θάλασσα και την Αζοφική
Θάλασσα, καθώς η
συντριπτική πλειονότητα
αυτών των θαλάσσιων οδών
βρίσκεται εκτός της
αποκλειστικής
οικονομικής ζώνης της
Ρωσίας. Η Μόσχα σίγουρα
δεν θα ήταν σε θέση να
χρησιμοποιήσει τα
ουκρανικά χωρικά ύδατα
και λιμάνια για να
προβάλει ισχύ. Αλλά με
την κατάληψη της
Κριμαίας, η Ρωσία έφτασε
να κυριαρχεί σε αυτές
τις θάλασσες και τα
λιμάνια τους.
Η κατάληψη της Κριμαίας
έδωσε επίσης στην Ρωσία
μεγαλύτερο έλεγχο στον
παγκόσμιο ενεργειακό
εφοδιασμό. Η Μαύρη
Θάλασσα φιλοξενεί
πολλούς πόρους,
συμπεριλαμβανομένων
σημαντικών κοιτασμάτων
φυσικού αερίου, τα οποία
η Ουκρανία ήταν κάποτε
έτοιμη να αξιοποιήσει.
Στην πραγματικότητα,
λίγο πριν η Ρωσία
αρχίσει να καταλαμβάνει
την Κριμαία, η Exxon
Mobil υπέγραψε μνημόνιο
με το Κίεβο για
γεωτρήσεις αξίας 6
δισεκατομμυρίων δολαρίων
στα κοιτάσματα φυσικού
αερίου της θάλασσας -μια
από τις πολλές εταιρείες
που συνεργάζονται με την
Ουκρανία για την
πρόσβαση σε αυτά τα
περιουσιακά στοιχεία. Αν
τα έργα είχαν
προχωρήσει, ο
ενεργειακός χάρτης της
Ευρώπης θα είχε
μεταμορφωθεί για πάντα
και η ήπειρος θα
μπορούσε πιο εύκολα να
απεξαρτηθεί από την
ρωσική ενέργεια. Αλλά
όταν η Μόσχα έστειλε
στρατεύματα στην Κριμαία
το 2014, όλες οι
εταιρείες ακύρωσαν τα
έργα τους. Όσο η επαρχία
και άλλες περιοχές της
Μαύρης Θάλασσας
παραμένουν στα χέρια της
Ρωσίας, οι επιχειρήσεις
δεν πρόκειται να
επιστρέψουν.
ΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΕΙΣ
Πώς λοιπόν η Ουκρανία θα
απελευθερώσει την
Κριμαία; Ιδανικά, αυτό
θα γινόταν μέσω της
διπλωματίας. Ο Πούτιν
δεν θα σκεφτεί ποτέ να
αποχωριστεί ειρηνικά την
χερσόνησο, αλλά αν
εκδιωχθεί από την
εξουσία, οι διάδοχοί του
ίσως να έχουν
διαφορετικό υπολογισμό.
Θα κληρονομήσουν μια
χώρα με αυστηρές
κυρώσεις και δραματικά
αποδυναμωμένο στρατό. Θα
εξακολουθήσουν να
πολεμούν τις πιο
ταλαντούχες ένοπλες
δυνάμεις της Ουκρανίας
-και ως εκ τούτου θα
αντιμετωπίζουν
περισσότερες ήττες.
Τέλος, θα βρεθούν
αντιμέτωποι με διεθνείς
δικαστικές διαδικασίες,
που έχουν ξεκινήσει από
την Ουκρανία και
απαιτούν εκατοντάδες
δισεκατομμύρια δολάρια
σε αποζημιώσεις. Η Μόσχα
πιθανότατα θα χάσει στο
δικαστήριο, και τα
Δυτικά κράτη θα
αναγκάσουν την κυβέρνηση
να πληρώσει μεταφέροντας
απλά τα παγωμένα
περιουσιακά στοιχεία της
Ρωσίας στο Κίεβο.
Αντιμέτωπο με μια τέτοια
κατάσταση, το Κρεμλίνο
θα μπορούσε να
προσφερθεί να επιστρέψει
την Κριμαία ως μέρος
μιας συμφωνίας που
αποτρέπει την χρεοκοπία
της Ρωσίας και αποτρέπει
την εσωτερική αναταραχή
που θα προέκυπτε με
οποιοδήποτε οικονομικό
χάος.
Αλλά η Ουκρανία δεν
μπορεί να υπολογίζει σε
μια αλλαγή ηγεσίας στην
Ρωσία. Δεν μπορεί επίσης
να βασιστεί στο ότι οι
επόμενοι ηγέτες της
Ρωσίας θα είναι έτοιμοι
για ειρήνη. Το Κίεβο,
λοιπόν, πρέπει να
διατηρήσει μια
στρατιωτική επιλογή, και
πρέπει να αρχίσει να
προετοιμάζεται για να
κερδίσει μια τέτοια
μάχη.
Αν και δεν είναι εύκολο,
η Ουκρανία έχει την
δυνατότητα να
ανακαταλάβει την Κριμαία
-γεγονός που η Δύση έχει
αρχίσει να αναγνωρίζει.
Σύμφωνα με το NBC News,
τον Δεκέμβριο,
αξιωματούχος της
κυβέρνησης Μπάιντεν
δήλωσε στο Κογκρέσο ότι
το Κίεβο θα είναι σε
θέση να απελευθερώσει
την χερσόνησο. Ο Ben
Hodges, πρώην διοικητής
του Στρατού των ΗΠΑ στην
Ευρώπη, δήλωσε ότι η
Ουκρανία έχει μια
ευκαιρία να
απελευθερώσει την
Κριμαία μέχρι το τέλος
του ερχόμενου
καλοκαιριού.
Υπάρχει στρατιωτική
αιτιολόγηση για αυτές
τις προβλέψεις. Μέχρι
την στιγμή που οι
ουκρανικές δυνάμεις θα
είναι έτοιμες να
κινηθούν στην χερσόνησο,
οι περισσότερες ρωσικές
δυνατότητες θα έχουν
υποστεί σοβαρή ζημιά. Οι
επιζώντες στρατιώτες της
Ρωσίας θα είναι
εξαντλημένοι, και το
απόθεμα πυραύλων
ακριβείας της χώρας θα
έχει εξαντληθεί. Οι
ναυτικές βάσεις της, οι
αεροπορικές βάσεις, και
οι οδοί ανεφοδιασμού της
Κριμαίας θα έχουν
υποστεί ζημιές από τις
ουκρανικές επιθέσεις.
Επειδή η Κριμαία
συνδέεται με την
ευρασιατική ήπειρο μόνο
μέσω ενός στενού,
ευάλωτου ισθμού και μιας
γέφυρας, μόλις τα
ουκρανικά στρατεύματα
εισέλθουν στην περιοχή,
οι εναπομείνασες ρωσικές
δυνάμεις θα παγιδευτούν
(καθιστώντας τις ρωσικές
στρατιωτικές τοποθεσίες
ακόμη πιο ευάλωτες στις
ουκρανικές επιθέσεις).
Και παρ' όλη την σημασία
της, η χερσόνησος της
Κριμαίας είναι τελικά
απλώς γη: κάτι που ο
ουκρανικός στρατός έχει
καταφέρει με μεγάλη
επιτυχία να ανακτήσει.
Φυσικά, η Ουκρανία θα
πρέπει να εξετάσει τις
δυνατότητες του Στόλου
της Μαύρης Θάλασσας, του
ακρογωνιαίου λίθου της
ρωσικής στρατιωτικής
παρουσίας στην Κριμαία.
Πρόκειται για μια δύναμη
για την οποία η Ουκρανία
δεν έχει πραγματικό
ισοδύναμο. Αλλά παρόλο
που το μικρό ναυτικό της
Ουκρανίας δεν μπορεί να
συγκριθεί με το ρωσικό,
ο Στόλος της Μαύρης
Θάλασσας δεν είναι το
εμπόδιο που μπορεί να
φαίνεται. Ο στόλος έχει
μια ικανότητα επίθεσης
περίπου 20 παλαιών
πλοίων, τα οποία είναι
τόσο ευάλωτα σε πλήγματα
που η Ρωσία τα έχει
κρύψει μακριά από την
ουκρανική ακτογραμμή.
Αλλά η Ουκρανία μπορεί
ακόμη να αποκτήσει και
να παράγει αρκετά μη
επανδρωμένα οχήματα και
πυραυλικά συστήματα για
να τα καταστρέψει. Και ο
στόλος είναι μικρότερος
από όσο ήταν στην αρχή
του πολέμου χάρη στις
ουκρανικές επιθέσεις. Η
Ουκρανία κατάφερε, για
παράδειγμα, να βυθίσει
τη ναυαρχίδα του στόλου.
Οι Ουκρανοί δεν θα έχουν
πρόβλημα να μειώσουν
περαιτέρω το ρωσικό
ναυτικό τούς επόμενους
μήνες, τουλάχιστον σε
σημείο που το ναυτικό να
μην μπορεί να τους
σταματήσει
αποτελεσματικά. Η
Ουκρανία, άλλωστε, έχει
καλό ιστορικό στο να
παρακάμπτει τον στόλο
της Μαύρης Θάλασσας. Εάν
το ρωσικό ναυτικό δεν
μπορούσε να υπερασπιστεί
το Φιδονήσι της Μαύρης
Θάλασσας, το οποίο είναι
μικρότερο από 0,1
τετραγωνικά μίλια, είναι
δύσκολο να φανταστεί
κανείς πώς θα μπορούσε
να σταματήσει την
Ουκρανία από το να
διασχίσει τον ισθμό.
Τελικά, το πιο δύσκολο
μέρος μιας εκστρατείας
για την Κριμαία μπορεί
να μην είναι να
ξεγελάσει την Ρωσία. Θα
μπορούσε να είναι το να
κερδίσει τους ντόπιους
που υποστηρίζουν τη
Μόσχα. Παρ' όλες τις
καταχρήσεις του
Κρεμλίνου, η Κριμαία
φιλοξενεί πολύ
περισσότερους
υποστηρικτές του Πούτιν
από όσους άλλα μέρη της
Ουκρανίας, ιδίως
δεδομένου ότι ο
πληθυσμός είχε εισροή
Ρώσων κατοίκων και έχει
βιώσει χρόνια
ασταμάτητης ρωσικής
προπαγάνδας. Θα ήταν
επικίνδυνο για το Κίεβο
να υποθέσει ότι ο
στρατός της Ουκρανίας θα
είναι ευπρόσδεκτος εκεί,
όπως έγινε στην Χερσώνα.
Η Ουκρανία θα πρέπει να
ερευνήσει ουσιαστικά
ποιες πολιτικές θα
πρέπει να υιοθετήσει,
μεταξύ άλλων όσον αφορά
τα οικονομικά, τις
τράπεζες, και την
επιβολή του νόμου. Θα
πρέπει επίσης να βρει
πώς θα παράσχει
αποζημίωση στους πολλούς
κατοίκους της Κριμαίας
που στερήθηκαν τις
δουλειές και την
περιουσία τους από την
ρωσική κυβέρνηση. Θα
πρέπει να αναδιαμορφώσει
τις κρατικές υπηρεσίες
της χερσονήσου
-ιδιαίτερα για την
εκπαίδευση, η οποία
διεξάγεται εδώ και
χρόνια με ένα ρωσικό
πρόγραμμα σπουδών που
βασίζεται στην
προπαγάνδα. Ουσιαστικά,
θα πρέπει να διασφαλίσει
ότι οι κάτοικοι που
υποστηρίζουν την
δικτατορία της Ρωσίας
δεν θα θέλουν να
αποσταθεροποιήσουν την
χερσόνησο και θα πρέπει
να εγγυηθεί ότι οι
νομοταγείς πολίτες θα
έχουν μια ισορροπημένη,
δίκαιη, και δημοκρατική
κυβέρνηση.
ΕΜΜΕΙΝΕΤΕ ΣΤΙΣ ΘΕΣΕΙΣ
ΣΑΣ
Αν και η Δύση καταδίκασε
ομοιόμορφα, και σωστά,
την προσάρτηση της
Κριμαίας από την Ρωσία,
αποδέχθηκε ουσιαστικά
την πράξη της Μόσχας. Η
μόνη απτή απάντηση που
μπόρεσαν να επιτύχουν οι
Ηνωμένες Πολιτείες και η
Ευρώπη ήταν ένα καθεστώς
κυρώσεων με αμέτρητα
κενά, επιτρέποντας στην
ρωσική οικονομία να
συνεχίσει να
αναπτύσσεται. Πράγματι,
ακόμη και τα κράτη που
επιβάλλουν κυρώσεις
συνέχισαν να επεκτείνουν
τους επιχειρηματικούς
δεσμούς τους με τη
Μόσχα, μεταξύ άλλων
αυξάνοντας την εξάρτησή
τους από τις ρωσικές
εξαγωγές ενέργειας.
Δεν είναι λοιπόν
περίεργο που το Κρεμλίνο
ένιωσε ενθαρρυμένο να
εισβάλει στην υπόλοιπη
Ουκρανία. Η Ρωσία θέλει
να πάρει γη και να
αυξήσει την σφαίρα
επιρροής της, ώστε να
μπορέσει να
αποκαταστήσει την
αυτοκρατορία της. Όταν η
Μόσχα αισθάνεται
αδυναμία, πηδάει [στα
εδάφη άλλων]. Αυτός
είναι ο λόγος που το
Κίεβο δεν μπορεί να
διαπραγματευτεί την
Κριμαία για ειρήνη, όπως
προτείνουν ορισμένοι
Δυτικοί αναλυτές. Κάτι
τέτοιο θα ανταμείψει και
θα δώσει κίνητρο στην
επιθετικότητα του
Πούτιν. Επιπλέον, μια
τέτοια συμφωνία δεν θα
ήταν αποτελεσματική. Όσο
ο Πούτιν διευθύνει την
κυβέρνηση της Ρωσίας, το
Κρεμλίνο δεν θα
συμβιβαστεί ποτέ με μια
ειρηνευτική συμφωνία
στην οποία η Ουκρανία
«απλώς» θα παραιτηθεί
από την Κριμαία. Θέλει
και θα συνεχίσει να
παλεύει για περισσότερα.
Πράγματι, εάν η Δύση
επιδείξει
αναποφασιστικότητα ή
δισταγμό στην υποστήριξη
των στόχων της Ουκρανίας
στην Κριμαία, η Ρωσία θα
προσπαθήσει να
εκμεταλλευτεί την
αναταραχή δουλεύοντας
για να διασπάσει τα
κράτη που υποστηρίζουν
το Κίεβο.
Ως αποτέλεσμα, το Κίεβο
και οι σύμμαχοί του
πρέπει να πιέσουν,
παλεύοντας έως ότου
μπορέσει να κάνει τη
Μόσχα να παραδώσει την
Κριμαία μέσω
διαπραγματεύσεων ή έως
ότου η Ουκρανία έχει
αποσπάσει δια της βίας
την χερσόνησο από την
λαβή της Μόσχας. Κάτι
τέτοιο είναι ο μόνος
τρόπος για να προκληθεί
το είδος της μεγάλης
ήττας που πρέπει να
βιώσει η Ρωσία, εάν
πρόκειται να
εγκαταλείψει τις
αυτοκρατορικές της
φιλοδοξίες και να
αρχίσει να συμμορφώνεται
με τους διεθνείς κανόνες
και νόμους. Οι Ηνωμένες
Πολιτείες και η Ευρώπη
πρέπει να καταλάβουν ότι
και αυτές θα ωφεληθούν
από μια ολοκληρωτική
νίκη της Ουκρανίας. Θα
μπορούσε να
σηματοδοτήσει το μόνιμο
τέλος της ρωσικής
επιθετικότητας, δίνοντας
νέα πνοή στην
φιλελεύθερη παγκόσμια
τάξη πραγμάτων.
Η απελευθέρωση της
Κριμαίας θα δημιουργούσε
επίσης ένα σημαντικό
ιστορικό προηγούμενο για
τον ευρύτερο κόσμο. Εάν
η Ουκρανία δεν
ανακαταλάβει την Κριμαία
-αν η Ρωσία την γλιτώσει
με την προσάρτηση- άλλα
κράτη θα είναι πιο
πιθανό να διεξάγουν
κατακτητικούς πολέμους.
Θα κινηθούν για να
καταλάβουν το έδαφος του
γείτονά τους, με το
σκεπτικό ότι μπορούν να
ξεφύγουν με ορισμένα
είδη αρπαγών γης. Η νίκη
στην Κριμαία, λοιπόν,
είναι απαραίτητη για την
αποτροπή μελλοντικών
συγκρούσεων και την
αποτροπή μιας επιστροφής
στις κατακτήσεις.
Ο ANDRIY ZAGORODNYUK
είναι πρόεδρος του
Κέντρου Αμυντικών
Στρατηγικών. Από το 2019
έως το 2020 ήταν
υπουργός Άμυνας της
Ουκρανίας.
Foreign Affairs
https://foreignaffairs.gr/articles/73968/andriy-zagorodnyuk/i-ypothesi-tis-katalipsis-tis-krimaias?page=show
https://www.foreignaffairs.com/ukraine/case-taking-crimea |
