Σήμερα, έπειτα από μια δεκαετία χωρίς στεγαστική πολιτική, σε συνδυασμό και με το γεγονός ότι στο παρελθόν το κράτος δεν ασχολήθηκε ποτέ ιδιαίτερα σοβαρά με τη στέγαση, σε σχέση με το τι συμβαίνει σε άλλες χώρες της Βόρειας και Κεντρικής Ευρώπης, η κυβέρνηση υλοποιεί μια σειρά από μέτρα προς αυτήν την κατεύθυνση.

Ήδη ένα σημαντικό βήμα έχει γίνει με το μέτρο της «Κοινωνικής Αντιπαροχής», το οποίο βρίσκεται σε στάδιο ωρίμανσης και αναμένεται να βγει στον αέρα μέσα στο 2024. Σ’ αυτήν τη φάση η ΔΥΠΑ, που έχει αναλάβει το πρόγραμμα, προχωρεί με την ανάλυση της συμβουλευτικής εταιρείας για την αξιοποίηση των πρώτων 11 οικοπέδων της που βρίσκονται σε αστικές περιοχές και τα οποία είναι έτοιμα για να εκδοθεί η οικοδομική άδεια. Στόχος είναι η ανέγερση σ’ αυτά ενός σημαντικού αριθμού κοινωνικών κατοικιών, οι οποίες θα διατεθούν σε μακροχρόνιες παραχωρήσεις προς ιδιώτες, χωρίς το Δημόσιο να χάνει την κυριότητα της γης. Η μίσθωση της κοινωνικής κατοικίας θα γίνεται είτε μέσω ενός χαμηλού ενοικίου είτε με το μοντέλο rent to own (ενοικίαση με προοπτική αγοράς). Το ύψος του ενοικίου αλλά και τα κριτήρια των ενοικιαστών θα τα καθορίζει η ΔΥΠΑ.

Δεύτερο μέτρο που παίρνει η κυβέρνηση με σκοπό να παρέχει κοινωνική κατοικία και να αυξήσει την προσφορά των κατοικιών προς ενοικίαση είναι το «Ανακαινίζω – Ενοικιάζω», για το οποίο θα βγει η ΚΥΑ μέχρι το τέλος του Φεβρουαρίου και η πλατφόρμα θα ανοίξει τον Μάρτιο. Με αυτό το πρόγραμμα δίνεται επιδότηση ανακαίνισης του κλειστού σπιτιού, το οποίο στη συνέχεια θα μπορεί να ενοικιαστεί μακροχρόνια. Ακόμη, «τρέχει» η αξιολόγηση των αιτήσεων για το πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για νέους», του υπουργείου Περιβάλλοντος. Θετικά αποτελέσματα είχε και το πρόγραμμα «Σπίτι μου», των 750 εκατ. ευρώ για στεγαστικά δάνεια, το οποίο βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη. Ταυτόχρονα, το υπουργείο Παιδείας έχει στα σκαριά κάποιες πρωτοβουλίες στέγασης για φοιτητές που δυσκολεύονται να βρουν φθηνό σπίτι.

Ωστόσο, όλο πληθαίνουν οι φωνές οι οποίες κάνουν λόγο ότι το Δημόσιο πρέπει, επιτέλους, να αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση και να αξιοποιήσει τη μεγάλη κενή ακίνητη περιουσία του με δημιουργία μόνιμης κοινωνικής κατοικίας, δίνοντας παράλληλα κίνητρα στους ιδιώτες να πράξουν ανάλογα για τα κενά ακίνητά τους και ειδικά για τις κατοικίες. Σήμερα, όπως τονίζουν και επαγγελματίες της αγοράς, τα κενά ακίνητα, που υπολογίζεται ότι ξεπερνούν το 1 εκατ., αν ένα μέρος τους μετατραπεί σε κοινωνικές κατοικίες θα υπάρξει αποκλιμάκωση στη στεγαστική κρίση.

Την ίδια ώρα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο υπάρχουν σχετικοί οργανισμοί που συμμετέχουν σε συνομοσπονδία παρόχων κοινωνικής κατοικίας Housing Europe και συνολικά διαχειρίζονται σχεδόν 25 εκατομμύρια κατοικίες. Με την Ολλανδία μάλιστα να κατέχει τα πρωτεία, έχοντας συνολικά 2,3 εκατ. απόθεμα κοινωνικών κατοικιών. Ακολουθεί η Αυστρία με ποσοστό 24%, όπου σε ολόκληρη τη χώρα 1 στις 5 κατοικίες είναι ενοικιαζόμενη κοινωνική κατοικία, ενώ είναι μία από τις μόλις έξι χώρες του ΟΟΣΑ όπου, από το 2010 μέχρι το 2018, το ποσοστό αυτών των κατοικιών αναλογικά με το σύνολο αυξήθηκε. Τα κριτήρια επίσης για τους δικαιούχους ενοικίασης κοινωνικών κατοικιών είναι ιδιαίτερα γενναιόδωρα, καθώς έχει υπολογιστεί ότι περιλαμβάνουν τη μεγάλη πλειονότητα, περίπου 80%, των νοικοκυριών στη χώρα. Παρ’ ότι η Αυστρία επιδοτεί κάποια δάνεια ή σπανιότερα παρέχει χρηματοδότηση για την απόκτηση σπιτιού σε πολύ φτωχά νοικοκυριά, η βάση της αυστριακής στεγαστικής πολιτικής είναι οι ενοικιαζόμενες κοινωνικές κατοικίες.

Η Γαλλία είναι κι αυτή μια χώρα με ιδιαίτερα ανεπτυγμένο σύστημα ενοικιαζόμενων κοινωνικών κατοικιών, αφού περίπου το 17% του συνόλου των κατοικιών στη χώρα λειτουργούν με αυτόν τον τρόπο. Ωστόσο, η χρηματοδότηση του εν λόγω συστήματος διαφέρει από την αντίστοιχη της Αυστρίας, καθώς λειτουργεί με έναν ειδικό μηχανισμό που απορροφά το 1% των μισθών των Γαλλών, ώστε να πηγαίνει για τη στέγη. Ακόμη, από τις περίπου 5 εκατομμύρια κοινωνικές κατοικίες που λειτουργούν στη Γαλλία, περίπου 2 εκατομμύρια προστέθηκαν τα τελευταία 20 χρόνια.

Η Ισπανία αποτελεί μια διαφορετική περίπτωση από την υπόλοιπη Ευρώπη και έχει πολλά κοινά στοιχεία με το ελληνικό σύστημα, δηλαδή επιδοτεί τον ενοικιαστή με βάση εισοδηματικά κριτήρια, προκειμένου να είναι σε θέση να καταβάλλει το ενοίκιο στον ιδιοκτήτη. Από το 2021 μάλιστα η Ισπανία βρίσκεται στην προσπάθεια υλοποίησης ενός φιλόδοξου έργου ανάπτυξης περίπου 20.000 ενεργειακά αποδοτικών κοινωνικών κατοικιών, που θα διατεθούν προς ενοικίαση ως κοινωνικές κατοικίες.

Στη Βρετανία, εάν το εγχείρημα του Πρίγκιπα Γουίλιαμ στην Κορνουάλη αποδειχθεί επιτυχημένο, ο ίδιος σίγουρα θα εξετάσει περαιτέρω έργα στα 130.000 στρέμματα γης που κατέχει στην κομητεία ως δούκας της Κορνουάλης. Η πιθανότητα μελλοντικών έργων δείχνει μια συνεπή δέσμευση του Πρίγκιπα Γουίλιαμ στην κοινωνική κατοικία και την καταπολέμηση της στεγαστικής κρίσης. Η επιτυχία του αρχικού του εγχειρήματος θα μπορούσε να λειτουργήσει ακόμη και ως εφαλτήριο για μεγαλύτερη συμμετοχή της κυβέρνησης στην αντιμετώπιση αυτού του σημαντικού ζητήματος και στη δημιουργία περισσότερων κοινωνικών κατοικιών στη χώρα.

Πηγή: The Power Game