Απαραίτητη κρίνει τη λειτουργία της µέχρι το 2028 µε λιγνίτη και από το 2031 µε φυσικό αέριο και ο Α∆ΜΗΕ, στη µελέτη επάρκειας του συστήµατος 2025-2035. Η βιωσιµότητα της νέας µονάδας «Πτολεµαΐδα V» αµφισβητήθηκε έντονα στην προ κρίσης περίοδο και η ∆ΕΗ είχε σχεδιάσει τη λειτουργία της από το 2025 µε φυσικό αέριο. Ηρθε όµως η ενεργειακή κρίση που ανέτρεψε τα θεµελιώδη σε σχέση µε τα κόστη φυσικού αερίου και λιγνίτη και µεταµόρφωσε το… ασχηµόπαπο σε κύκνο. Η λειτουργία της, στον βαθµό που δεν αντιµετωπίσει προβλήµατα προµήθειας καυσίµου που θα επηρεάσουν την αποδοτικότητά της, αναµένεται να ενισχύσει σηµαντικά το ηλεκτρικό σύστηµα της χώρας τα αµέσως επόµενα χρόνια.

Κατά τη διάρκεια της δοκιµαστικής λειτουργίας της, πάντως, έγιναν ορατά τα πρώτα συµπτώµατα της ανεπαρκούς παραγωγής στον τοµέα της εξόρυξης. Η µονάδα εµφάνισε βλάβη και σύµφωνα µε κάποιες πληροφορίες έσβησε και χρειάστηκε να επαναλειτουργήσει µε ντίζελ, λόγω κακής ποιότητας λιγνίτη. Σύµφωνα µε τα όσα µεταφέρουν αρµόδιες πηγές, η µονάδα έχει σχεδιαστεί µε προδιαγραφές για να καίει λιγνίτη µε θερµογόνο δύναµη 1.300-1.400 kcal/kg και έσβησε όταν µπήκε χαµηλής θερµογόνου δύναµης καύσιµο, κάτω από 1.100 kcal/kg. Θα µπορούσε να ήταν και µια συνήθης αστοχία για δοκιµαστική περίοδο µιας µονάδας. Οµως, στην περίπτωση της «Πτολεµαΐδας V» το πρόβληµα συνδέεται µε την αδυναµία της ∆ΕΗ λόγω έλλειψης προσωπικού να λειτουργήσει τους καδοφόρους εκσκαφείς, που, όπως τονίζουν στην «Κ» µηχανικοί µε γνώση της διαδικασίας εξόρυξης, µπορούν να κάνουν επιλεκτική συλλογή του καυσίµου. Από τους 9 καδοφόρους εκσκαφείς στο νότιο πεδίο, λόγω έλλειψης εξειδικευµένου προσωπικού που αποχώρησε από τη ∆ΕΗ στο πλαίσιο του προγράµµατος απολιγνιτοποίησης, αυτή τη στιγµή δουλεύουν 4, µε αποτέλεσµα οι εργασίες να γίνονται από εργολάβους µε µηχανήµατα, που µαζί µε τον λιγνίτη µαζεύουν και µεγάλες ποσότητες χώµατος, που κατεβάζουν τη θερµογόνο δύναµη του καυσίµου και αντίστοιχα την απόδοση της µονάδας. «Είναι σαν να έχεις µια Μερσεντές τελευταίας τεχνολογίας και να σου σβήνει γιατί τη λειτουργείς µε κατώτερης ποιότητας βενζίνη», αναφέρει µηχανικός µε γνώση της λειτουργίας λιγνιτικών µονάδων.

Η ανεπάρκεια καυσίµου φαίνεται ότι είναι ο παράγοντας που κράτησε χαµηλά την ηλεκτροπαραγωγή από λιγνίτη και το 2022. Τα υψηλά αποθέµατα των 2.300 εκατ. τόνων στις αυλές των σταθµών είναι αποτέλεσµα της περιορισµένης λειτουργίας των λιγνιτικών µονάδων. Η ∆ΕΗ αποφεύγει να κάψει λιγνίτη για να µην της λείψει σε περίπτωση βαρυχειµωνιάς, που το σύστηµα θα έχει ανάγκη τον λιγνιτικό της στόλο για να κρατηθεί όρθιο, στάση που σιωπηρά για τους ίδιους λόγους αποδέχονται οι αρµόδιες αρχές και το ΥΠΕΝ.

Τα επίσηµα στοιχεία του Α∆ΜΗΕ για το 11µηνο του 2022 δείχνουν ότι η λιγνιτική παραγωγή είναι οριακά αυξηµένη, µόλις 2,2% σε σχέση µε το 11µηνο του 2021. Συγκεκριµένα, το 11µηνο του 2022 οι µονάδες της ∆ΕΗ παρήγαγαν συνολικά 4.979,04 GWh έναντι 4.869 GWh το αντίστοιχο διάστηµα το 2021, όταν ο κυβερνητικός στόχος που εξαγγέλθηκε για πρώτη φορά τον Απρίλιο από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και στον οποίο δεσµεύτηκε στη συνέχεια η ∆ΕΗ, ήταν ο διπλασιασµός της σε επίπεδο έτους και συγκεκριµένα στις 10 GWh από 5 GWh το 2021.

Από τα επίσηµα στοιχεία του Α∆ΜΗΕ για τη µηνιαία εξέλιξη της λιγνιτικής παραγωγής προκύπτει µε αρκετή σαφήνεια ότι η ∆ΕΗ ακολούθησε µια ιδιαίτερα συντηρητική πολιτική, επιλέγοντας να κάνει χρήση των λιγνιτικών µονάδων κυρίως για τη διασφάλιση της επάρκειας. Είναι ενδεικτικό αυτής της πολιτικής η σηµαντική αύξηση της λιγνιτικής παραγωγής το δίµηνο Ιουνίου – Ιουλίου, που τα φορτία είναι υψηλά λόγω της χρήσης κλιµατιστικών. Τον Ιούνιο σχεδόν διπλασιάστηκε και έφθασε τις 468,10 GWh από 253,90 GWh τον Ιούνιο του 2021 και τον Ιούλιο έφθασε τις 739,38 GWh από 458,76 GWh τον αντίστοιχο µήνα το 2021. Τον Αύγουστο η λιγνιτική παραγωγή έφθασε στα υψηλότερα επίπεδα του έτους στις 794,90 GWh, κάτι που όµως συµβαίνει παραδοσιακά τα τελευταία χρόνια λόγω της υψηλής ζήτησης τον συγκεκριµένο µήνα. Σε αντίστοιχα υψηλά επίπεδα (622,20 GWh) κινήθηκε η λιγνιτική παραγωγή και τον Αύγουστο του 2021.