Το υπόλοιπο των καταθέσεων προθεσμίας των νοικοκυριών, όπως έδειξαν τα στοιχεία που δημοσίευσε χθες η Τράπεζα της Ελλάδος, έχει αυξηθεί κατά 7,4 δισ. ευρώ μέσα στους τέσσερις πρώτους μήνες του έτους, ή σε ποσοστό 30,7% και ανήλθε στο τέλος του Απριλίου στα 31,483 δισ. Την ίδια περίοδο, μειώθηκαν σημαντικά, κατά 6,4 δισ. ευρώ, τα υπόλοιπα των καταθέσεων ταμιευτηρίου, που έπεσαν από 114,9 στο τέλος του 2022 σε 108,5 δισ. ευρώ.

Οι καταθέσεις προθεσμίας είχαν γίνει... παρίας των καταθετικών προϊόντων τα προηγούμενα χρόνια, σε ένα περιβάλλον μηδενικών ή αρνητικών επιτοκίων στην ευρωζώνη, καθώς οι τράπεζες ουσιαστικά «έδιωχναν» όσους ήθελαν να κλείσουν τα χρήματά τους, αφού διατηρούσαν τα επιτόκια στις καταθέσεις προθεσμίας σε ελάχιστη διαφορά από τα επιτόκια των καταθέσεων ταμιευτηρίου, τα οποία έτειναν προς το μηδέν.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ στις αρχές του 2019 τα υπόλοιπα των καταθέσεων προθεσμίας ανέρχονταν στα 44,5 δισ. ευρώ, τον Νοέμβριο του 2022 είχαν υποχωρήσει στο χαμηλότερο επίπεδο αυτής της περιόδου, στα 23,5 δισ. ευρώ.

Η μεγάλη αλλαγή στη συμπεριφορά των καταθετών καθοδηγήθηκε από τις τράπεζες, που περίμεναν ως τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους για να αλλάξουν ουσιωδώς την πολιτική τους στα επιτόκια των καταθέσεων προθεσμίας, παρότι η αύξηση επιτοκίων της ΕΚΤ είχε αρχίσει το περασμένο καλοκαίρι.

Μέσα στον Φεβρουάριο, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες παρουσίασαν μια νέα γενιά προϊόντων καταθέσεων προθεσμίας, οι οποίες, παρά τις επιμέρους διαφοροποιήσεις, είχαν ένα κοινό παρονομαστή: ενθάρρυναν τους καταθέτες να «κλειδώσουν» τα χρήματά τους για μεγάλες περιόδους, πάνω από ένα χρόνο, προκειμένου να εξασφαλίσουν επιτόκια που αυξάνονταν με την πάροδο του χρόνου.

Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, το μέσο επιτόκιο συνολικά στην κατηγορία των προθεσμιακών καταθέσεων αυξήθηκε σημαντικά τον Μάρτιο, στο 1,83% από 1,04% τον Δεκέμβριο του 2022. Τα νέα προϊόντα για... υπομονετικούς είχαν άμεση επίδραση στη συμπεριφορά των καταθετών, οι οποίοι στράφηκαν στα προϊόντα καταθέσεων με συμφωνημένη διάρκεια πάνω από ένα έτος. «Το ποσό των νέων καταθέσεων αυτής της κατηγορίας αυξήθηκε σε 3,6 δισεκ. ευρώ το Μάρτιο του 2023 από 229 εκατ. ευρώ το Δεκέμβριο του 2022», σημειώνει η Τράπεζα της Ελλάδος.

Μετά την απότομη αυτή αύξηση, τον Απρίλιο οι εισροές σε καταθέσεις προθεσμίας συγκρατήθηκαν στα 1,2 δισ. ευρώ. Όμως, τα περιθώρια αύξησης είναι μεγάλα τους επόμενους μήνες, καθώς, όπως σημειώνει η ΤτΕ, «η μερική μετατροπή των καταθέσεων ταμιευτηρίου σε προθεσμιακές καταθέσεις άρχισε πριν μόλις λίγους μήνες και είναι ακόμα σε εξέλιξη, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην ευρωζώνη».

Οι καταθέτες φαίνεται ότι θα δείξουν μεγαλύτερη διάθεση να «κλειδώσουν» τα χρήματά τους αργότερα, όταν οι τράπεζες θα έχουν αυξήσει ακόμη περισσότερο τα επιτόκια, όπως ανέφερε σε έκθεσή της η HSBC. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της, το ποσοστό των καταθέσεων προθεσμίας στα συνολικά υπόλοιπα τελικά θα φθάσει στο 45%, δηλαδή θα διπλασιασθεί περίπου από το σημερινό επίπεδο.

Για τις καταθέσεις των νοικοκυριών αυτό σημαίνει ότι οι προθεσμιακές θα πρέπει στο τέλος αυτού του κύκλου αλλαγής μείγματος να αυξηθούν σχεδόν κατά 30 δισ. ευρώ, φθάνοντας τα 60 δισ. ευρώ.

Από το β' εξάμηνο οι μεγαλύτερες αυξήσεις επιτοκίων

Οι τραπεζικές διοικήσεις δεν βιάζονται να ικανοποιήσουν τη... δίψα των αποταμιευτών για καλύτερες αποδόσεις, γνωρίζοντας ότι διαθέτουν μεγάλα αποθέματα ρευστότητας και δίνοντας προτεραιότητα στη διατήρηση των περιθωρίων επιτοκίου στα υψηλότερα δυνατά επίπεδα και για μεγάλη χρονική περίοδο. Άλλωστε, ο υψηλός βαθμός συγκέντρωσης της αγοράς δεν δημιουργεί πίεση από τον ανταγωνισμό.

Μετά και την επόμενη, αναμενόμενη αύξηση επιτοκίων από την ΕΚΤ, που ενδέχεται να είναι και η τελευταία σε αυτόν τον κύκλο, αναμένεται ότι από το φθινόπωρο θα αυξηθούν περαιτέρω τα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων, την ώρα, βεβαίως, που θα παραμένουν κοντά στο μηδέν τα επιτόκια των καταθέσεων ταμιευτηρίου.

Οι ελληνικές τράπεζες έχουν σημαντικά περιθώρια πρόσθετης αύξησης στα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων, ενσωματώνοντας τη μεγάλη αύξηση των ευρωπαϊκών επιτοκίων και καλύπτοντας τη μεγάλη διαφορά από τα αντίστοιχα επιτόκια των άλλων τραπεζών της ευρωζώνης:

Το επιτόκιο που δίνει η ΕΚΤ στις εμπορικές τράπεζες για τις καταθέσεις τους έχει ανεβεί στο 3,25%, ενώ μέχρι τον Ιούλιο του 2022 ήταν αρνητικό (-0,50%). Μικρό μέρος αυτής της αύξησης έχει περάσει στους καταθέτες στην Ελλάδα.

Όπως σημείωνε η ΤτΕ στην τελευταία έκθεση για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, «τα επιτόκια καταθέσεων (νέες συμβάσεις) στην Ελλάδα –κατά τη διάρκεια του 2022 και τους πρώτους μήνες του 2023- είναι μεταξύ των χαμηλότερων στην ευρωζώνη. Μετά τον Ιούλιο του 2022, το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο καταθέσεων για νέες συμβάσεις είναι μεταξύ των χαμηλότερων επιτοκίων και το Φεβρουάριο του 2023 διαμορφώθηκε σε 0,21%».

Ακόμη και τα ήδη αυξημένα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων βρίσκονται σε πολύ μεγάλη απόσταση από τον μέσο όρο της ευρωζώνης. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΚΤ, τον Μάρτιο το μέσο επιτόκιο στις προθεσμιακές καταθέσεις των νοικοκυριών είχε ανεβεί στο 2,11%, παρότι το επιτόκιο των καταθέσεων μίας ημέρας βρισκόταν στο 0,15%. Αντίστοιχα, το μέσο επιτόκιο των ελληνικών προθεσμιακών καταθέσεων ήταν περίπου στο μισό από τον μέσο όρο της ευρωζώνης, στο 1,16%. Μόνο για την κατηγορία των καταθέσεων με «κλείσιμο» χρημάτων για περισσότερο από ένα έτος ανέβαινε στο 1,83%.

Η ανατιμολόγηση των καταθέσεων προθεσμίας αναμένεται ότι θα επιταχυνθεί μέσα στο δεύτερο εξάμηνο και όλα δείχνουν ότι πιο κερδισμένοι θα είναι οι καταθέτες που δεν βιάσθηκαν να κλείσουν τα χρήματά τους αμέσως μετά το πρώτο κύμα αύξησης των επιτοκίων. Σε κάθε περίπτωση, τα υψηλότερα επιτόκια θα δοθούν από τις τράπεζες σε όσους δεχθούν να δεσμεύσουν τα χρήματά τους για περισσότερο από ένα χρόνο, καθώς, όπως τόνιζε σε πρόσφατη ανακοίνωσή της η Ελληνική Ένωση Τραπεζών, «οι διάρκειες καταθέσεων «άνω του 1 έτους είναι οι επιθυμητές διάρκειες, βάσει των εποπτικών οδηγιών».

Η νέα γενιά προθεσμιακών

Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις που έγιναν τον Φεβρουάριο από τις τράπεζες, η νέα γενιά καταθέσεων προθεσμίας έχει κύριο στοιχείο την κλιμακωτή αύξηση των αποδόσεων. Ειδικότερα:

Τράπεζα Πειραιώς: Η προθεσμιακή κατάθεση «Στα Μέτρα Σου» δίνει σταθερό επιτόκιο έως και 2,00% στο 12μηνο, για όλη τη διάρκεια, αναλόγως του ύψους της προθεσμιακής κατάθεσης.

Η κλιμακούμενη προθεσμιακή κατάθεση «Αυξάνω» δίνει επιτόκιο έως και 2,75%, αναλόγως του ποσού κατάθεσης, για 12μηνη προθεσμιακή κατάθεση, με ανά τρίμηνο κλιμακούμενο επιτόκιο. Για παράδειγμα, εάν βάσει το ποσού κατάθεσης το καταληκτικό ανώτερο επιτόκιο είναι 2,75%, τότε τα ενδιάμεσα επιτόκια θα είναι 0,75%, 1,40%, 2,30% & 2,75% για το πρώτο, δεύτερο, τρίτο και τέταρτο τρίμηνο, αντιστοίχως. Η καταβολή τόκων γίνεται ανά τρίμηνο.

Ο αποταμιευτικός λογαριασμός «Μπορώ» προσφέρει επιτόκιο 1,00%, ανεξαρτήτως υπολοίπου, για επιβράβευση της τακτικής αποταμίευσης, όπως σημειώνει η Τρ. Πειραιώς.

Εθνική Τράπεζα: Η νέα προθεσμιακή κατάθεση διάρκειας 15 μηνών, με επιτόκιο έως 3%, έχει αυξητικά κλιμακούμενη απόδοση ανά τρίμηνο που φθάνει το τελευταίο 3μηνο έως 3%, και ετησιοποιημένη εγγυημένη απόδοση 2%. Το ελάχιστο ποσό κατάθεσης είναι 10.000 ευρώ.

Η νέα προθεσμιακή κατάθεση διάρκειας 18 μηνών δίνει επιτόκιο έως 2,3%. Το επιτόκιο είναι από 1,5% έως 2,3% για ποσά από 20.000 - 200.000 ευρώ.

Η νέα προθεσμιακή κατάθεση διάρκειας 12 μηνών προσφέρει επιτόκιο 1,7% για ποσά από 200.000 ευρώ και άνω, 1,5% για ποσά από €20.000 μέχρι €200.000 και 1% για ποσά μέχρι €20.000.

Alpha Bank: Η τράπεζα πρόσφερε πρώτη, από τον Δεκέμβριο, ένα προϊόν κλιμακούμενης απόδοσης, το Alpha Πρόοδος Plus. Πρόσφατα αύξησε τα επιτόκια του Alpha Πρόοδος Plus κατά 0,80% έως 1,00% για προθεσμιακές καταθέσεις διάρκειας 12 και 24 μηνών. Οι αποδόσεις σταδιακά κάθε τρίμηνο, φθάνοντας έως και 3%, ανάλογα με το ποσό και τη διάρκεια της κατάθεσης. Το Alpha Πρόοδος Plus παρέχει τους τόκους ανά τρίμηνο, ενώ προσφέρεται η δυνατότητα αύξησης του ποσού κατάθεσης, αλλά και η ευελιξία για διακοπή, στο τέλος κάθε τριμήνου, χωρίς κόστος.

Συγκεκριμένα, πρόκειται για προθεσμιακές καταθέσεις με ελκυστικές αποδόσεις ανάλογα με το ποσό κατάθεσης: Για διάρκεια 12 μηνών, το επιτόκιο είναι έως 3% και το μέσο επιτόκιο από 1,25% έως 1,75%. Για διάρκεια 24 μηνών, το επιτόκιο είναι επίσης έως 3% και το μέσο επιτόκιο 1,50% έως 2,00%.

Eurobank: Η τράπεζα προσφέρει δύο βασικά προϊόντα προθεσμιακών καταθέσεων με κλιμακούμενα επιτόκια και διάρκεια 12 ή 24 μηνών.

Για 12μηνη προθεσμιακή κατάθεση προσφέρονται κλιμακούμενα επιτόκια 1,0% και 2,0%, στο πρώτο και δεύτερο εξάμηνο, αντίστοιχα, και καταβολή τόκων σε τριμηνιαία βάση.

Για 24μηνη προθεσμιακή κατάθεση, προσφέρονται κλιμακούμενα επιτόκια 1,0%, 1,5%, 2,0% και 2,5%, στο πρώτο, δεύτερο, τρίτο και τέταρτο εξάμηνο, αντίστοιχα, και καταβολή τόκων σε τριμηνιαία βάση.

Πηγή: Business Daily