Η Γερμανία, σύμφωνα με τον καγκελάριο, δεν μπορεί να παρακολουθεί παθητικά τη μετατόπιση του χρηματοοικονομικού κέντρου βάρους προς τις ΗΠΑ και την Ασία. «Το αν η Ευρώπη θα παραμείνει παγκόσμιος παίκτης ή θα μετατραπεί σε πεδίο επιρροής άλλων, θα κριθεί από τη δύναμη των κεφαλαιαγορών της», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Κατακερματισμός και ανάγκη ενοποίησης

Η ευρωπαϊκή αγορά κεφαλαίου παραμένει βαθιά κατακερματισμένη. Με 27 διαφορετικά ρυθμιστικά καθεστώτα, δεκάδες τόπους διαπραγμάτευσης και ασύμβατες εποπτικές αρχές, η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων συχνά καθυστερεί ή μεταφέρεται εκτός Ευρώπης. Όπως αναφέρει η Handelsblatt, αυτό το θεσμικό μωσαϊκό αποδυναμώνει την καινοτομία και περιορίζει την ανάπτυξη, ιδιαίτερα στον τεχνολογικό τομέα.

Ο Μερτς, από την ανάληψη των καθηκόντων του, έχει θέσει ως προτεραιότητα την αναδιάρθρωση της γερμανικής οικονομίας, με στόχο την ενίσχυση των επενδύσεων και τη μείωση της γραφειοκρατίας. Παράλληλα, καλεί την ΕΕ να κινηθεί συντονισμένα προς την ίδια κατεύθυνση, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητά της έναντι των υπερδυνάμεων.

Ο Μπουζνά της Euronext δηλώνει «παρών»

Η παρέμβαση του Μερτς βρήκε άμεση ανταπόκριση από τον CEO της Euronext, Στεφάν Μπουζνά, ο οποίος χαιρέτισε την πρωτοβουλία και δήλωσε πως ο όμιλος είναι «έτοιμος να συμβάλει στο επόμενο βήμα ενοποίησης των ευρωπαϊκών αγορών». Όπως είπε, η Euronext βασίζεται στη λογική της συνεργασίας και μπορεί να αποτελέσει τη ραχοκοκαλιά ενός κοινού ευρωπαϊκού χρηματιστηρίου.

Η δήλωση αυτή ήρθε ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία εξαγοράς του Χρηματιστηρίου Αθηνών, μια κίνηση που, κατά τον Μπουζνά, θα ενισχύσει τη θέση της ελληνικής αγοράς, εντάσσοντάς την στη «δεξαμενή ρευστότητας» των επτά ήδη συνδεδεμένων αγορών του ομίλου, με συνολική κεφαλαιοποίηση άνω των 6,5 τρισ. ευρώ.

Αναλυτές εκτιμούν ότι η Euronext ενδέχεται να προχωρήσει σε αύξηση κεφαλαίου, ώστε να ενισχύσει τα οικονομικά της μεγέθη και να διατηρήσει ισχυρή πιστοληπτική αξιολόγηση, καθώς ο δανεισμός της προσεγγίζει τα 3 δισ. ευρώ. Παράλληλα, μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να αποτελέσει χρηματοδοτικό εφαλτήριο για νέες εξαγορές που θα φέρουν πιο κοντά το όραμα ενός ενιαίου ευρωπαϊκού χρηματιστηρίου.

Η Λαγκάρντ συντάσσεται με την πρωτοβουλία

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, εξέφρασε δημόσια τη στήριξή της στην πρόταση Μερτς, επισημαίνοντας ότι η ενιαία αγορά κεφαλαίων αποτελεί κρίσιμο εργαλείο για την ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία. Όπως είπε, η ενοποίηση θα διευκολύνει τη χρηματοδότηση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης, θα αυξήσει την ελκυστικότητα των επενδύσεων και θα ενισχύσει τη σταθερότητα των αγορών.

Η Λαγκάρντ ανέφερε ότι το 2023 η Ευρώπη διέθετε 295 πλατφόρμες συναλλαγών, 14 κεντρικούς αντισυμβαλλόμενους και 32 κεντρικά αποθετήρια – ένα πλέγμα που κατακερματίζει τη ρευστότητα και αποδυναμώνει τη διαφάνεια. Πρότεινε τη δημιουργία ενιαίου εποπτικού μηχανισμού, κατά το πρότυπο της Τραπεζικής Ένωσης, υπό την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) και με τη συνδρομή της ΕΚΤ.

Το αδιέξοδο της Ένωσης Κεφαλαιαγορών

Η ΕΕ προσπαθεί εδώ και χρόνια να ολοκληρώσει την Ένωση Κεφαλαιαγορών (Capital Markets Union), χωρίς όμως απτά αποτελέσματα. Μικρότερα κράτη, όπως το Λουξεμβούργο, η Κύπρος και η Ιρλανδία, φοβούνται ότι η μεταφορά εποπτικών αρμοδιοτήτων στις Βρυξέλλες θα πλήξει την ελκυστικότητά τους ως χρηματοοικονομικά κέντρα. Ωστόσο, το Βερολίνο εμφανίζεται πλέον διατεθειμένο να υπερβεί αυτές τις αντιστάσεις, με τον Μερτς και τον υπουργό Οικονομικών Λαρς Κλίνγκμπαϊλ να δηλώνουν ανοιχτοί σε νέο εποπτικό πλαίσιο.

Η αλλαγή στάσης της Γερμανίας θεωρείται κομβική, καθώς η ενιαία εποπτεία αποτελεί προϋπόθεση για τη δημιουργία μιας πραγματικά ενοποιημένης αγοράς κεφαλαίων.

Η στήριξη Ντράγκι και η νέα αρχιτεκτονική εποπτείας

Την πρόταση Μερτς ενισχύει και η έκθεση του Μάριο Ντράγκι για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα. Ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ προτείνει τη δημιουργία ενός θεσμού ανάλογου της αμερικανικής SEC, ώστε να διασφαλιστεί διαφάνεια, ρευστότητα και πρόσβαση σε επαρκή κεφάλαια για τις ευρωπαϊκές εταιρείες. Η Handelsblatt επισημαίνει ότι η ESMA, σε συνεργασία με την ΕΚΤ, μπορεί να αναλάβει αυτόν τον ρόλο, εφόσον υπάρξει γαλλογερμανική συναίνεση.

Ρυθμιστικό πλαίσιο και τραπεζικός τομέας

Παράλληλα, ο Μερτς έθεσε ζήτημα υπερρύθμισης του τραπεζικού συστήματος, υποστηρίζοντας ότι οι αυστηρές προδιαγραφές περιορίζουν τη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Σύμφωνα με τη FAZ, η γερμανική κυβέρνηση εξετάζει μέτρα απλοποίησης των τραπεζικών διαδικασιών, ώστε να επιτευχθεί ισορροπία ανάμεσα στην εποπτεία και την ανάπτυξη.

Ευρωπαϊκό χρηματιστήριο: Στρατηγική επιλογή, όχι απλώς όραμα

Αναλυτές που επικαλείται η Handelsblatt σημειώνουν ότι η δημιουργία ενός κοινού χρηματιστηρίου δεν αποτελεί μόνο οικονομική μεταρρύθμιση, αλλά στρατηγική απάντηση στις γεωπολιτικές προκλήσεις. Η Ευρώπη επιχειρεί να μειώσει την εξάρτησή της από τις ΗΠΑ και να οικοδομήσει ένα πλαίσιο χρηματοδότησης που θα στηρίζει την πολιτική και οικονομική της αυτονομία.

Ωστόσο, οι δυσκολίες παραμένουν: οι διαφορετικές φορολογικές πολιτικές, ο ανταγωνισμός μεταξύ των ευρωπαϊκών χρηματοοικονομικών κέντρων (Παρίσι, Φρανκφούρτη, Άμστερνταμ, Δουβλίνο) και η αντίσταση των μικρότερων χωρών αποτελούν εμπόδια που μπορεί να καθυστερήσουν την υλοποίηση.

Παρά ταύτα, το γεγονός ότι Γαλλία και Γερμανία δείχνουν για πρώτη φορά πλήρη σύμπνοια δίνει στην ιδέα πρωτοφανή πολιτική δυναμική.

Προς ένα νέο ευρωπαϊκό χρηματοοικονομικό οικοσύστημα

Η συζήτηση για το ευρωπαϊκό χρηματιστήριο εντάσσεται σε μια ευρύτερη μεταρρυθμιστική πορεία, που στοχεύει στη δημιουργία ενός κοινού χρηματοοικονομικού οικοσυστήματος με μεγαλύτερη ανθεκτικότητα απέναντι στις κρίσεις. Αν το εγχείρημα ευοδωθεί, η Ευρώπη θα αποκτήσει το δικό της «χρηματιστηριακό κέντρο βάρους» αντίστοιχο της Wall Street, ικανό να στηρίξει επενδύσεις, καινοτομία και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.

Όπως καταλήγει η Handelsblatt, «η Ευρώπη χρειάζεται μια αγορά κεφαλαίων που να αντικατοπτρίζει το πραγματικό της μέγεθος και τη βαρύτητά της στον παγκόσμιο οικονομικό χάρτη – ένα πραγματικά ενιαίο ευρωπαϊκό χρηματιστήριο για τον 21ο αιώνα».