Μόνο στο πρώτο επτάμηνο του έτους, εντοπίστηκαν πάνω από 8.000 περιπτώσεις οι οποίες χαρακτηρίστηκαν μη νόμιμες και ακυρώθηκαν, οδηγώντας σε πρόσθετη φορολόγηση από 10% έως 20% για όσους εμπλέκονταν.

Η ισχύουσα ρύθμιση, που εφαρμόζεται από τον Οκτώβριο του 2021, αύξησε το αφορολόγητο όριο για γονικές παροχές και δωρεές προς συγγενείς πρώτου βαθμού (γονείς, παιδιά, εγγόνια, σύζυγοι, σύμφωνο συμβίωσης) στις 800.000 ευρώ. Η αλλαγή αυτή έδωσε ώθηση σε πολλούς φορολογούμενους να μεταβιβάσουν περιουσιακά στοιχεία – ακίνητα, μετοχές αλλά και μεγάλα χρηματικά ποσά – στα παιδιά ή τα εγγόνια τους. Ωστόσο, απαραίτητη προϋπόθεση ήταν οι χρηματικές μεταφορές να γίνονται αποκλειστικά μέσω τραπεζών. Χρήση μετρητών ή κατασκευασμένες δωρεές οδηγούν αυτομάτως σε απώλεια του αφορολόγητου και επιβολή φόρου από το πρώτο ευρώ.

Τι έδειξαν οι έλεγχοι

Η ΑΑΔΕ ανακοίνωσε ότι οι κυριότερες παρατυπίες αφορούσαν:

Χρηματικές παροχές με μετρητά: Γονείς ή παππούδες κατέθεταν χρήματα σε λογαριασμούς παιδιών ή εγγονιών με μετρητά, κάτι που δεν αναγνωρίζεται ως νόμιμη αφορολόγητη παροχή. Αυτές οι συναλλαγές φορολογούνται με 10% από το πρώτο ευρώ.

Εικονικές ή διαδοχικές δωρεές: Σε αρκετές περιπτώσεις έγιναν διαδοχικές μεταβιβάσεις (π.χ. από παιδί σε γονέα και μετά σε αδελφό), ώστε να εμφανιστεί ότι ο τελικός δικαιούχος ανήκει στην Α΄ κατηγορία. Όταν όμως αποκαλυφθεί ότι πρόκειται για συγγενή Β΄ κατηγορίας, ο φόρος ανεβαίνει στο 20% χωρίς κανένα αφορολόγητο.

Ελλιπή δικαιολογητικά: Υπήρξαν περιπτώσεις όπου οι δωρεές ακυρώθηκαν επειδή δεν είχαν υποβληθεί τα απαιτούμενα έγγραφα ή δηλώσεις.

Οι κυρώσεις για τους παραβάτες

Οι έλεγχοι της ΑΑΔΕ δεν σταματούν στην ακύρωση της δωρεάς. Όταν εντοπίζονται μεγάλα ποσά σε μετρητά ή αλυσιδωτές μεταβιβάσεις, διενεργείται και έλεγχος «πόθεν έσχες» στον δωρητή, με εξέταση λογαριασμών και δηλωθέντων εισοδημάτων προηγούμενων ετών.
Αν διαπιστωθεί ότι τα χρήματα δεν δικαιολογούνται, θεωρούνται εισόδημα άγνωστης προέλευσης και φορολογούνται με 33%, επιπλέον προσαυξήσεις και εισφορά αλληλεγγύης. Σε αρκετές περιπτώσεις η τελική επιβάρυνση ξεπερνά το ποσό της αρχικής παροχής.

Τι πρέπει να προσέχουν οι φορολογούμενοι

Με βάση τη νομοθεσία που ισχύει από το 2021:

Το αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ αφορά μόνο συγγενείς πρώτης κατηγορίας.

Η απαλλαγή καλύπτει κάθε είδος περιουσίας (ακίνητα, μετοχές, χρηματικά ποσά).

Οι μεταφορές χρημάτων πρέπει να γίνονται αποκλειστικά μέσω τραπεζικού συστήματος.

Συναλλαγές με μετρητά φορολογούνται με 10%.

Για συγγενείς Β΄ κατηγορίας ο φόρος είναι 20% και για Γ΄ κατηγορίας 40%.

Η ΑΑΔΕ δίνει έμφαση στην καταπολέμηση εικονικών γονικών παροχών, που συχνά χρησιμοποιούνται για απόκρυψη «μαύρου» χρήματος ή αδήλωτης περιουσίας. Μέσα από διασταύρωση δηλώσεων, τραπεζικών στοιχείων και εισοδημάτων, επιχειρεί να εντοπίσει «αλυσιδωτές» μεταβιβάσεις που παρακάμπτουν το νόμο.

Το μήνυμα της φορολογικής διοίκησης είναι σαφές: οι γονικές παροχές και δωρεές αποτελούν νόμιμο μέσο μεταβίβασης περιουσίας, μόνο όμως όταν γίνονται με διαφάνεια και μέσω τραπεζικού συστήματος, που διασφαλίζει την ιχνηλασιμότητα των συναλλαγών.