Ποιες χώρες σημείωσαν τις μεγαλύτερες αυξήσεις

Η άνοδος των τιμών δεν ήταν ομοιόμορφη σε όλη την Ε.Ε. Σημαντικές αυξήσεις, άνω του 10% σε ετήσια βάση, κατεγράφησαν σε Βουλγαρία, Ουγγαρία, Πορτογαλία, Ισπανία, Ολλανδία, Πολωνία και Κροατία. Στον αντίποδα, η Γαλλία και η Φινλανδία συνέχισαν να καταγράφουν μειώσεις, ενώ χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία και η Σουηδία επανήλθαν σε θετικό έδαφος με ήπιες αυξήσεις, μετά από έντονες διορθώσεις που είχαν προηγηθεί το 2023.

Στην Ελλάδα, η αγορά ακινήτων, ύστερα από μια δεκαετία ύφεσης και σταθεροποίησης, παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια ενδείξεις υπερθέρμανσης. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά 6,6% το δ’ τρίμηνο του 2024 σε ετήσια βάση, πλησιάζοντας το ιστορικό υψηλό του γ’ τριμήνου του 2008. Ακόμη πιο έντονη είναι η άνοδος στις νεόδμητες κατοικίες, όπου οι τιμές ενισχύθηκαν κατά 9,1%, ενώ για τα παλαιότερα διαμερίσματα η αύξηση ήταν της τάξης του 4,9%.

Τι προκάλεσε την ανατροπή της τάσης στην Ε.Ε.

Η πτώση των τιμών το 2023 αποδίδεται κυρίως στη μείωση της δανειοδοτικής δυνατότητας των νοικοκυριών, εξαιτίας των υψηλών επιτοκίων που περιόρισαν την πρόσβαση στη στεγαστική πίστη. Αυτό οδήγησε σε υποχώρηση των στεγαστικών δανείων και σε προσωρινή πίεση στις τιμές.

Ωστόσο, το 2024 σηματοδότησε αλλαγή πορείας: τα εισοδήματα αυξήθηκαν και οι συνθήκες δανεισμού σταθεροποιήθηκαν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι η δανειοδοτική ικανότητα θα ενισχυθεί περαιτέρω το 2025 και 2026, προβλέποντας αύξηση των πραγματικών μισθών κατά 1,6% φέτος και 1,1% το επόμενο έτος.

Η στέγη εξακολουθεί να είναι απρόσιτη

Παρά την ανάκαμψη της αγοράς, η προσιτότητα κατοικίας παραμένει ένα δομικό πρόβλημα για τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά. Ο λόγος τιμής κατοικίας προς διαθέσιμο εισόδημα παραμένει αισθητά αυξημένος σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα, ενώ η διαφορά μεταξύ των πραγματικών τιμών και των πραγματικών εισοδημάτων είναι αρνητική για όσους δεν διαθέτουν ήδη ιδιόκτητη στέγη.

Η προσφορά κατοικιών παραμένει ανεπαρκής. Οι εκδόσεις οικοδομικών αδειών και η ολοκλήρωση νέων μονάδων κατέρρευσαν μετά τις αυξήσεις επιτοκίων το 2022, ενώ το κόστος κατασκευής παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι, παρόλο που οι επενδύσεις σε κατοικίες θα ανακάμψουν το 2025, η αργή ανταπόκριση της προσφοράς στην αυξημένη ζήτηση ενδέχεται να συνεχίσει να ασκεί ανοδικές πιέσεις στις τιμές.