Παράλληλα, θα δημιουργηθεί ειδική ψηφιακή πλατφόρμα, όπου οι πολίτες θα μπορούν να ενημερώνονται για το σύνολο των πολιτικών στέγασης και να εντοπίζουν εύκολα τα προγράμματα που ταιριάζουν στο προφίλ τους. Επιπλέον, θα συσταθεί παρατηρητήριο στεγαστικής πολιτικής που θα παρακολουθεί μηνιαίως τόσο τις τιμές στην αγορά ακινήτων όσο και την απορρόφηση των πόρων των κυβερνητικών προγραμμάτων.

Έμφαση στα κενά ακίνητα και τον «κρυμμένο πλούτο»

Πρωταρχικός στόχος για την αύξηση της προσφοράς είναι η αξιοποίηση των κενών, μη κατοικημένων ακινήτων. Ο ακριβής αριθμός και η τοποθεσία τους θα διαπιστωθούν μέσα από εκτεταμένες διασταυρώσεις δεδομένων της ΑΑΔΕ σε συνεργασία με τον ΔΕΔΔΗΕ, με τη χρήση μετρητών ρεύματος. Στην αγορά μπορούν να τεθούν προς διάθεση τα 36.000 ενεργά ακίνητα που ανήκουν στο δημόσιο μέσω της ΕΤΑΔ, καθώς και περίπου 15.000 οικιστικά ακίνητα που διαχειρίζονται servicers και τράπεζες. Στο πλαίσιο αυτό, σχεδιάζεται επίσης η αξιοποίηση των ακινήτων των μη ενεργών φιλανθρωπικών ιδρυμάτων, με το σχετικό νομοσχέδιο για τα φιλανθρωπικά ιδρύματα και τις σχολάζουσες κληρονομιές να αναμένεται προς κατάθεση, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης.

Το ζήτημα των ακινήτων που διαχειρίζονται οι servicers θα αποτελέσει κεντρικό θέμα στην αυριανή συνάντηση του υπουργού Οικονομικών με την υποδιοικήτρια της Τράπεζας της Ελλάδος Χριστίνα Παπακωνσταντίνου, τον γενικό διευθυντή Προληπτικής Εποπτείας και Εξυγίανσης της ΤτΕ Γιάννη Τσικριπή και εκπροσώπους των εταιρειών διαχείρισης. Το βασικό εμπόδιο είναι ο αργός ρυθμός νομικής και τεχνικής ωρίμανσης αυτών των ακινήτων (συνήθως 8-9 μήνες, ενώ σε ακραίες περιπτώσεις έως και 3-4 χρόνια), λόγω καθυστερήσεων σε κτηματολόγια, υποθηκοφυλακεία κ.ά., παρότι πρόσφατα έχουν σημειωθεί σημαντικές βελτιώσεις. Να σημειωθεί ότι με πρωτοβουλία της ΤτΕ έχει ξεκινήσει από πέρσι διάλογος μεταξύ των υπουργείων Οικονομικών, Δικαιοσύνης και των servicers με στόχο την άρση γραφειοκρατικών εμποδίων που δυσκολεύουν τη διαχείριση ιδιωτικού χρέους και την ταχύτερη διοχέτευση σημαντικού αριθμού ακινήτων στην αγορά, επηρεάζοντας παράλληλα τις χρηματοροές που σχετίζονται με τις τιτλοποιήσεις του «Ηρακλή».

Ο υπουργός Οικονομικών τόνισε την ανάγκη θεσμικών ρυθμίσεων που θα επιτρέψουν την ταχύτερη προσφορά ακινήτων στην αγορά, υπογραμμίζοντας ότι απαιτούνται «σπασίματα αυγών», τα οποία θα γίνουν σύντομα στο πλαίσιο μιας ευρύτερης παρέμβασης. Σχετικά με τα ακίνητα του δημοσίου, χαρακτήρισε τη διαδικασία καταγραφής «μεγάλο κρυμμένο πλούτο» που μπορεί να αξιοποιηθεί γρήγορα και αποτελεσματικά, απελευθερώνοντας σημαντικές αξίες.

Πρωτοβουλίες ουσίας και όχι επικοινωνιακού χαρακτήρα

Κυβερνητικές πηγές επισημαίνουν ότι δεν επιδιώκεται μια μεμονωμένη εντυπωσιακή κίνηση, αλλά ένα ολοκληρωμένο πλέγμα ουσιαστικών πρωτοβουλιών που θα ενισχύσουν την προσφορά προσιτής κατοικίας, τόσο για αγορά όσο και για ενοικίαση. Η στεγαστική κρίση αφορά όχι μόνο τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και τα χαμηλά εισοδήματα, αλλά και τη μεσαία τάξη.

Αναγνωρίζεται επίσης ότι οι παράγοντες που επηρεάζουν την επιλογή στέγης δεν είναι αποκλειστικά οικονομικοί, αλλά και χωροταξικοί και κοινωνικοί, όπως η ασφάλεια της γειτονιάς, οι ελεύθεροι χώροι, η εγγύτητα και η εύκολη πρόσβαση στην εργασία, αλλά και η ανάγκη στενότερων οικογενειακών δεσμών, π.χ. με παππούδες και γιαγιάδες, που συνδράμουν στην καθημερινότητα των οικογενειών.

Το οικονομικό επιτελείο αξιολογεί επίσης τα υφιστάμενα μέτρα, όπως το leasing οικιστικών ακινήτων, που λειτουργεί ως εναλλακτικό χρηματοδοτικό εργαλείο, ιδίως όταν δεν υπάρχουν ίδια κεφάλαια για την αγορά κατοικίας, εν μέσω της συνεχούς ανόδου των τιμών των ακινήτων.

«Πακέτο» μέτρων στη ΔΕΘ με επίκεντρο την κοινωνική αντιπαροχή

Μια πρώτη εικόνα των παρεμβάσεων που αναμένεται να ανακοινωθούν στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης τον προσεχή Σεπτέμβριο παρουσίασε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης. Προανήγγειλε βελτιώσεις στο θεσμικό πλαίσιο της Κοινωνικής Αντιπαροχής, που θα επιτρέψουν την αποτελεσματικότερη και ταχύτερη αξιοποίηση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας, με στόχο την αύξηση της προσφοράς ακινήτων.

Η πλέον εμβληματική παρέμβαση αφορά τη θεσμοθέτηση της Κοινωνικής Αντιπαροχής, μέσω της οποίας δημόσια ακίνητα που σήμερα παραμένουν ανεκμετάλλευτα θα αξιοποιηθούν για την ανέγερση σύγχρονων κατοικιών, με τουλάχιστον το 30% αυτών να διατίθεται σε δικαιούχους με προσιτό ενοίκιο βάσει κοινωνικών κριτηρίων. Παρέχεται επίσης η δυνατότητα εξαγοράς των κατοικιών (rent to own). Το αρμόδιο υπουργείο επεξεργάζεται βελτιώσεις του υφιστάμενου πλαισίου, που σύντομα θα προωθηθούν προς ψήφιση, ώστε να γίνουν πιο ελκυστικές και λειτουργικές.

Οι προτεινόμενες αλλαγές περιλαμβάνουν:

Τη δυνατότητα πώλησης στην αγορά του ποσοστού των κατοικιών που δεν προορίζονται για κοινωνική στέγαση, ώστε να επιταχυνθεί η απόσβεση της επένδυσης.

Την επιλογή ανακατασκευής υφιστάμενων κτιρίων, εκτός από την ανέγερση νέων σε κενά οικόπεδα.

Τη σύσταση κεντρικού φορέα διαχείρισης κοινωνικών κατοικιών και ηλεκτρονικού μητρώου έργων και δικαιούχων, με σκοπό την ενίσχυση της διαφάνειας και της αποτελεσματικότητας στην αντιστοίχιση προσφοράς και ζήτησης.