|
Σύμφωνα
με αναλυτή της Morgan
Stanley, οι Αμερικανοί
εκμεταλλεύονται ένα
χρηματοοικονομικό
«αρμπιτράζ», αγοράζοντας
ευρωπαϊκές επιχειρήσεις
σε ευνοϊκές αποτιμήσεις
και εφαρμόζοντας
στρατηγικές υψηλής
απόδοσης. Το σχετικά
αδύναμο ευρώ και η
πληθώρα διαθέσιμων, αλλά
όχι ιδιαίτερα
περιζήτητων
επιχειρήσεων,
διευκολύνουν την τάση
αυτή. Ωστόσο, η Ευρώπη
δεν φαίνεται να αντιδρά
επαρκώς απέναντι σε αυτή
τη συστηματική
διείσδυση.
Μαζικές
μεταβιβάσεις
επιχειρήσεων
Η
μεταβίβαση
επιχειρηματικών μονάδων
σε ξένα συμφέροντα
αποτελεί πλέον
πανευρωπαϊκό φαινόμενο.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή
αναφέρει ότι περίπου
600.000 επιχειρήσεις
αλλάζουν ιδιοκτήτη κάθε
χρόνο. Σε ένα σημαντικό
ποσοστό, η απουσία
διαδόχου – είτε λόγω
γήρανσης των ιδιοκτητών
είτε απροθυμίας των
επόμενων γενεών –
καθιστά πολλές από αυτές
ευάλωτες σε εξαγορές.
Για
παράδειγμα, στη
Γερμανία, πάνω από
620.000 μικρομεσαίες
επιχειρήσεις αναμένεται
να αλλάξουν χέρια τα
επόμενα δύο χρόνια, ενώ
στη Σλοβενία περίπου το
34% των επιχειρήσεων με
περιορισμένη μετοχική
συμμετοχή αναμένεται να
μεταβιβαστούν μέσα στην
επόμενη δεκαετία.
Μάλιστα, το 75% των
σημερινών ιδιοκτητών
αγνοούν ποιος θα
αναλάβει την επιχείρησή
τους.
Κίνδυνος
απώλειας οικονομικής
αυτονομίας
Το ποιος
ελέγχει τις επιχειρήσεις
μιας χώρας έχει άμεσες
επιπτώσεις στην
οικονομική της αυτονομία
και στην πολιτική της
κυριαρχία. Οι
μικρομεσαίες
επιχειρήσεις, που
αποτελούν τη ραχοκοκαλιά
της ευρωπαϊκής
οικονομίας, ευθύνονται
για το 71% της
δημιουργίας νέων θέσεων
εργασίας στον μη
χρηματοπιστωτικό τομέα
και διαδραματίζουν
καθοριστικό ρόλο στην
καινοτομία και την
ανταγωνιστικότητα των
τοπικών οικονομιών.
Όταν
εξαγοράζονται από
εξωευρωπαϊκούς
επενδυτές, οι συνέπειες
αγγίζουν ολόκληρη την
αλυσίδα αξίας, από τους
εργαζόμενους και τις
τοπικές κοινότητες μέχρι
την οικονομική
σταθερότητα. Παρά το
γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή
Επιτροπή έχει
αναγνωρίσει ως
προτεραιότητα τη
«στρατηγική αυτονομία»
στο πλαίσιο της
βιομηχανικής πολιτικής,
τα μέτρα που προτείνει
για την αποτροπή των
εξαγορών παραμένουν
ασαφή και ανεπαρκή.
Ανάδυση
του «επιχειρηματικού
προστατευτισμού»
Απέναντι
στον εμπορικό
προστατευτισμό,
αναπτύσσεται ένα
εναλλακτικό, πιο «από τα
κάτω» μοντέλο: ο
επιχειρηματικός
προστατευτισμός.
Πρόκειται για σχήματα
που ενισχύουν την τοπική
και εργατική ιδιοκτησία
επιχειρήσεων, όπως οι
συνεταιρισμοί ή τα
σχήματα συμμετοχής των
εργαζομένων. Αυτά τα
μοντέλα αποδεικνύεται
ότι όχι μόνο δεν
μειώνουν την
αποδοτικότητα των
επιχειρήσεων, αλλά
πολλές φορές
επιτυγχάνουν και
καλύτερες επιδόσεις από
τους παραδοσιακούς
ανταγωνιστές τους,
ιδιαίτερα σε περιόδους
κρίσης.
Στις ΗΠΑ
και τη Βρετανία,
περισσότερες από 10.000
επιχειρήσεις έχουν ήδη
περάσει σε τέτοια
σχήματα ιδιοκτησίας, με
βασικό στόχο όχι το
άμεσο κέρδος, αλλά τη
μακροπρόθεσμη βιώσιμη
ανάπτυξη.
Το
μοντέλο ESOP
Κεντρικό
εργαλείο αυτής της
προσέγγισης είναι το
μοντέλο ESOP (Employee
Stock Ownership Plan).
Σε αυτό, οι εργαζόμενοι
δεν απαιτείται να
επενδύσουν προσωπικά
κεφάλαια για να
αποκτήσουν την
επιχείρηση. Η εξαγορά
χρηματοδοτείται μέσω
δανεισμού, ο οποίος
αποπληρώνεται μελλοντικά
από τα κέρδη της ίδιας
της επιχείρησης. Οι
εργαζόμενοι συμμετέχουν
τόσο στη διοίκηση όσο
και στην ιδιοκτησία, με
αποτέλεσμα αυξημένο
ενδιαφέρον για την
επιτυχία και
ανθεκτικότητα της
επιχείρησης.
Έρευνες
δείχνουν ότι οι τράπεζες
θεωρούν τα δάνεια αυτού
του τύπου λιγότερο
επισφαλή σε σχέση με
εκείνα που κατευθύνονται
σε επενδυτικά κεφάλαια,
λόγω της υψηλής
δέσμευσης και εμπλοκής
των εργαζομένων.
Η ανάγκη
για θεσμική στήριξη
Το
Social Europe
υποστηρίζει ότι ο
επιχειρηματικός
προστατευτισμός αποτελεί
ουσιαστική απάντηση στον
οικονομικό εθνικισμό και
τους εμπορικούς
πολέμους, όπως αυτούς
που εξαπέλυσε η
κυβέρνηση Τραμπ. Για να
λειτουργήσει
αποτελεσματικά, όμως,
απαιτείται ένα κατάλληλο
νομοθετικό και θεσμικό
πλαίσιο. Πρέπει να
θεσπιστούν φορολογικά
και χρηματοδοτικά
κίνητρα, να μειωθούν οι
κίνδυνοι για τους νέους
ιδιοκτήτες και να
εξασφαλιστούν οι
πιστωτές.
|
