Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η μείωση της εμπιστοσύνης προς τις Ηνωμένες Πολιτείες – ένα στοιχείο που χτίστηκε σταδιακά επί γενεές, όπως επισημαίνουν οι New York Times. Ανεξαρτήτως της ταυτότητας του επόμενου προέδρου, οι δομικές αιτίες που τροφοδότησαν το κίνημα MAGA – όπως η αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων και η ενίσχυση της οικονομικής ανασφάλειας – θα συνεχίσουν να υφίστανται. Για τον λόγο αυτό, διεθνείς εταίροι εκφράζουν την ανησυχία ότι μπορεί να εμφανιστεί στο μέλλον μια νέα εκδοχή του Trump.

Ήδη, κράτη κινούνται προς την κατεύθυνση δημιουργίας εμπορικών συνεργασιών και σχέσεων εμπιστοσύνης που δεν περιλαμβάνουν τις ΗΠΑ. Πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Ένωση και χώρες της Λατινικής Αμερικής συμφώνησαν στη σύσταση μιας από τις μεγαλύτερες εμπορικές ζώνες παγκοσμίως. Παράλληλα, ο Καναδάς εξετάζει την προοπτική συμμετοχής στην ευρωπαϊκή άμυνα, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ε.Ε. διαπραγματεύονται μια κοινή αμυντική συμφωνία.

«Ο κόσμος συνεχίζει να προχωρά», δήλωσε στους New York Times ο Ian Goldin, καθηγητής παγκοσμιοποίησης και ανάπτυξης στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Οι εφοδιαστικές αλυσίδες μετασχηματίζονται, νέα εταιρικά σχήματα σχηματίζονται, και ταλαντούχοι φοιτητές και ερευνητές αναζητούν εναλλακτικούς προορισμούς μετανάστευσης. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πρόκειται να αποκαταστήσουν γρήγορα τη διεθνή οικονομική τους θέση», πρόσθεσε. Παράλληλα, ο Trump ενδυναμώνει αυταρχικά καθεστώτα ανά την υφήλιο, ασκώντας πίεση στις αξιακές βάσεις της παγκόσμιας τάξης.

Η μεταβαλλόμενη παγκόσμια επιρροή των ΗΠΑ

Η στάση απαξίωσης του Trump απέναντι σε διεθνείς οργανισμούς ενισχύει την επιρροή της Κίνας, παρότι αυτή αποτελεί τον βασικό αποδέκτη της οικονομικής του πίεσης. Ο πρόεδρος της Κίνας, Xi Jinping, επιχειρεί να αξιοποιήσει τον αμερικανικό προστατευτισμό και την αστάθεια της εμπορικής πολιτικής Trump, προβάλλοντας τη χώρα του ως υπερασπιστή του ελεύθερου εμπορίου και επίδοξο ηγέτη του παγκόσμιου εμπορικού συστήματος. Η προσπάθεια αυτή βρίσκει ήδη θετική ανταπόκριση σε αναδυόμενες αγορές σε Λατινική Αμερική, Ασία και Αφρική.

Ταυτόχρονα, η επιθετική πολιτική Trump απέναντι σε παραδοσιακούς συμμάχους των ΗΠΑ αποδυναμώνει τις μέχρι τώρα προσπάθειες της Ουάσινγκτον να περιορίσει τη μετάδοση προηγμένων τεχνολογιών στην Κίνα. Για παράδειγμα, οι στενοί δεσμοί με την αμερικανική κυβέρνηση ήταν κρίσιμοι για να αναγκαστούν χώρες όπως η Ολλανδία και η Ιαπωνία να σταματήσουν τις εξαγωγές εξειδικευμένου εξοπλισμού ημιαγωγών προς την Κίνα.

Επιπλέον, η αποδυνάμωση της ερευνητικής κοινότητας και των δομών συλλογής δεδομένων μειώνει την ικανότητα των ΗΠΑ να διατηρήσουν την επιστημονική και τεχνολογική τους υπεροχή. Είναι χαρακτηριστικό ότι σχεδόν το 40% της κρατικά χρηματοδοτούμενης έρευνας προέρχεται από τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό – και αυτή η επένδυση είναι κρίσιμη για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας της χώρας.

Καθώς ορισμένα γεγονότα μπορεί να σηματοδοτήσουν την ολοκλήρωση μιας εποχής, είναι δύσκολο να εκτιμηθεί, όσο τα γεγονότα εξελίσσονται, αν το θεσμικό και γεωπολιτικό σύστημα υφίσταται πιέσεις τέτοιας έντασης που θα οδηγήσουν σε μη αναστρέψιμες μεταβολές, όπως σημειώνουν οι New York Times.