Συγκεκριμένα, το BDS κάλεσε τους υποστηρικτές να μποϊκοτάρουν την πρόσφατα ανακοινωθείσα περιοδεία των Radiohead στην Ευρώπη, επικαλούμενο την εμφάνιση του βρετανικού συγκροτήματος στο Τελ Αβίβ το 2017 και τους δεσμούς του κιθαρίστα του Jonny Greenwood με έναν Ισραηλινό μουσικό.

Η μουσική βιομηχανία ως θέατρο ακτιβισμού

Η μουσική βιομηχανία αποτελεί εδώ και δεκαετίες ένα θέατρο ακτιβισμού: ύμνοι κατά του πολέμου του Βιετνάμ τη δεκαετία του 1960, LiveAid κατά του λιμού στην Αφρική τη δεκαετία του 1980 και συναυλίες αλληλεγγύης για το κίνημα Black Lives Matter ή τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Αλλά σε αντίθεση με άλλες πρόσφατες κοινωνικές και πολιτικές αιτίες, όπου η αλληλεγγύη ήταν σύντομη και ως επί το πλείστον μη αμφιλεγόμενη, ο πόλεμος στη Γάζα έχει γίνει μια πολύ μεγαλύτερη και πιο διχαστική υπόθεση, δημιουργώντας τριβές μεταξύ των οπαδών της μουσικής, των χορηγών και των καλλιτεχνών.

Καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται και εικόνες εκτεταμένης πείνας φτάνουν από τη Γάζα τους τελευταίους μήνες, η πίεση στους καλλιτέχνες να μιλήσουν έχει αυξηθεί τόσο από φιλοπαλαιστίνιους ακτιβιστές όσο και από πολλούς οπαδούς.

Η παγκόσμια βιομηχανία ζωντανής μουσικής απέφερε σχεδόν 35 δισεκατομμύρια δολάρια σε έσοδα πέρυσι, με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη να είναι μακράν οι μεγαλύτερες αγορές, και αναμένεται να φτάσει τα 67 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2035, σύμφωνα με την Goldman Sachs. Οι μεγάλες εταιρείας διοργάνωσης φεστιβάλ όμως ανησυχούν ότι η πολιτική πόλωση θα μπορούσε να περιορίσει την ανάπτυξη.

Οι καλλιτέχνες που υποκύπτουν στην πίεση

Το αμερικανικό ποπ συγκρότημα Imagine Dragons είχε δηλώσει δημόσια ότι ήθελε να παραμείνει ουδέτερο, αλλά τον Ιούνιο ύψωσε μια παλαιστινιακή σημαία στη σκηνή σε συναυλία στο Μιλάνο μετά από μήνες πιέσεων από τους θαυμαστές. Από την πλευρά της, η Βρετανίδα τραγουδίστρια Charli XCX ηγήθηκε των συνθημάτων «Ελευθερία στην Παλαιστίνη» ενώ βρισκόταν στη σκηνή του φεστιβάλ Primavera Sound Porto στην Πορτογαλία αυτό το καλοκαίρι, αφού αντιμετώπισε διαδικτυακές αντιδράσεις επειδή δεν μίλησε.

Παράλληλα, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ανώνυμοι λογαριασμοί όπως το Zionists in Music καταγράφουν φιλοϊσραηλινές δηλώσεις μουσικών, ενώ ο ιστότοπος Reverse Canary Mission καταγράφει μουσικούς που δεν έχουν μιλήσει κατά των ενεργειών του Ισραήλ στον πόλεμο της Γάζας.

Την ίδια ώρα, υπάρχουν συγκροτήματα που έχουν αποκτήσει φήμη εξαιτίας των σχολίων τους σχετικά με τον πόλεμο.

Όπως αναφέρει η Wall Street Journal, στο ιστορικό Φεστιβάλ Glastonbury της Βρετανίας τον Ιούνιο, οι τίτλοι αφορούσαν λιγότερο τη μουσική και περισσότερο τη φιλοπαλαιστινιακή στάση που έλαβαν δεκάδες συγκροτήματα. Η πιο αμφιλεγόμενη στιγμή ήρθε όταν το αγγλικό ραπ ντουέτο Bob Vylan φώναξε «Ελεύθερη, ελεύθερη Παλαιστίνη» πριν φωνάξει «Θάνατος, θάνατος στις Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις», αναφερόμενο στις IDF.

Η καταδίκη από το Ηνωμένο Βασίλειο

Οι συνέπειες ήταν άμεσες: Ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Κιρ Στάρμερ και η ισραηλινή πρεσβεία στο Ηνωμένο Βασίλειο καταδίκασαν τα σχόλια. Το BBC, το οποίο μετέδιδε ζωντανά τις σκηνές, ζήτησε αργότερα συγγνώμη.

Παράλληλα, το βορειοιρλανδικό ραπ συγκρότημα Kneecap, το οποίο συχνά διανθίζει τις παραστάσεις του με φιλοπαλαιστινιακά και αντι-ισραηλινά συνθήματα, ακύρωσε την επερχόμενη περιοδεία του στις ΗΠΑ εν μέσω συνεχιζόμενων νομικών προβλημάτων στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς ένα από τα μέλη του συγκροτήματος αντιμετωπίζει κατηγορίες τρομοκρατίας στο Ηνωμένο Βασίλειο για φερόμενη επίδειξη σημαίας της Χεζμπολάχ κατά τη διάρκεια συναυλίας πέρυσι. Το Ηνωμένο Βασίλειο άλλωστε χαρακτηρίζει τη Χεζμπολάχ ως τρομοκρατική οργάνωση.

Η πίεση για να μιλήσει κανείς για τη Γάζα φαίνεται πως εντείνεται όμως και στο παρασκήνιο. Η Αμερικανίδα ράπερ Azealia Banks αποσύρθηκε πρόσφατα από δύο φεστιβάλ του Ηνωμένου Βασιλείου, το Boomtown και το Maiden Voyage, λέγοντας ότι οι διοργανωτές την πίεσαν να κάνει δηλώσεις για «ελεύθερη Παλαιστίνη» στη σκηνή.

«Και οι δύο προσπαθούν ουσιαστικά να με εκβιάσουν – υπονοώντας ότι πρέπει να πω ότι υποστηρίζω την Παλαιστίνη ή θα με διώξουν από τη συναυλία», έγραψε η Banks στο X. Το Boomtown Festival αρνήθηκε ότι υπαγόρευσε τις προσωπικές απόψεις των ερμηνευτών και το Maiden Voyage δεν απάντησε σε αίτημα της Wall Street Journal για σχολιασμό.

Ο αποκλεισμός Ισραηλινών καλλιτεχνών

Από την άλλη πλευρά, άλλοι καλλιτέχνες αποκλείονται. Η Ισραηλινο-Ιρανή τραγουδίστρια Liraz Charhi τόνισε ότι έχασε συναυλίες επειδή αρνήθηκε να δημοσιεύσει το μήνυμα «Ελεύθερη Παλαιστίνη» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Δύο συναυλίες του Greenwood, του κιθαρίστα των Radiohead και του Ισραηλινού μουσικού Dudu Tassa ακυρώθηκαν νωρίτερα φέτος μετά από πιέσεις από το BDS.

Στο Μπρίστολ, η συναυλία του εβραϊκού συγκροτήματος Oi Va Voi ακυρώθηκε μετά από παράπονα για το εξώφυλλο του άλμπουμ που απεικονίζει την τραγουδίστρια Zohara περιτριγυρισμένη από καρπούζια – ένα φρούτο που συνδέεται με την παλαιστινιακή σημαία. Το συγκρότημα το χαρακτήρισε ως διάκριση εις βάρος της ισραηλινής ταυτότητάς της.

Η προσπάθεια για νηφάλιες τοποθετήσεις

Παγιδευμένοι σε διασταυρούμενα πυρά, ορισμένοι καλλιτέχνες προσπαθούν να τοποθετηθούν μετριοπαθώς. Τον Μάιο, ο frontman των Radiohead, Thom Yorke, κατήγγειλε την κυβέρνηση του Ισραήλ ως εξτρεμιστική και κυνική και είπε ότι η επίθεσή του στη Γάζα έχει περάσει προ πολλού από την δικαιολογία της αυτοάμυνας. Ταυτόχρονα, επέκρινε τη Χαμάς ως «εξίσου κυνική» και είπε ότι το απλό σύνθημα «Ελεύθερη Παλαιστίνη» δεν έθετε δύσκολα ερωτήματα σχετικά με το κίνητρο της τρομοκρατικής οργάνωσης για τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023. Κάποιοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επέκριναν τη δήλωση, και το BDS είπε ότι ο καλλιτέχνης «συγκάλυψε τη γενοκτονία».

Ο Yorke ανέφερε αργότερα ότι η αντίδραση έχει «βαρύ τίμημα» στην ψυχική του υγεία. «Το κυνήγι μαγισσών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (τίποτα καινούργιο) και από τις δύο πλευρές που πιέζουν τους καλλιτέχνες και όποιον άλλον θέλουν να κάνει δηλώσεις κ.λπ. κάνει πολύ λίγα εκτός από το να αυξάνει την ένταση, τον φόβο και την υπεραπλούστευση αυτών που είναι πολύπλοκα προβλήματα», έγραψε χαρακτηριστικά στον λογαριασμό.

Μέλη των U2 δημοσίευσαν ομοίως δηλώσεις τον Αύγουστο, στις οποίες επέκριναν τόσο το Ισραήλ όσο και η Χαμάς. Πολλοί στην Ιρλανδία, η οποία εδώ και καιρό είχε υψηλότερα επίπεδα υποστήριξης για τους Παλαιστίνιους από πολλές άλλες δυτικές χώρες, επέκριναν το συγκρότημα επειδή δεν επέκρινε το Ισραήλ πιο σκληρά. «Οι U2 σπάνε τη σιωπή και εκφράζουν υποστήριξη για τη Γάζα, αλλά μήπως είναι πολύ αργά;» αναρωτήθηκεη εφημερίδα Irish Independent. Η Ιρλανδή τραγουδίστρια Μαίρη Κάφλαν χαρακτήρισε τη δήλωση των U2 «σάπια και αξιολύπητη».

Δεν είναι λίγοι όμως και εκείνοι που είδαν τη στάση του συγκροτήματος ως μια σπάνια στιγμή λεπτής διαφοροποίησης σε ένα περίπλοκο ζήτημα.

Πηγή: The Wall Street Journal